Wierzyciele bardziej skorzystają na postępowaniu grupowym
Rządowy projekt ustawy o zmianie postępowania grupowego ma na celu usprawnienie, uproszczenie i przyspieszenie rozpoznawania spraw z wieloma wierzycielami o zbliżonej sytuacji prawnej. Proponowane zmiany mają rozwiązać praktyczne problemy, takie jak konieczność odczytywania tysięcy imion i nazwisk podczas egzekucji świadczenia pieniężnego. Dodatkowo, planowane nowelizacje mają wpłynąć na przyspieszenie postępowania poprzez m.in. zobowiązanie stron do przedstawienia istotnych twierdzeń i dowodów na etapie przygotowawczym.
Tematyka: postępowanie grupowe, zmiany ustawy, praktyczne problemy, przyspieszenie procesu, efektywność postępowania, przewlekłość, zainteresowanie, projekt ustawy, I czytanie
Rządowy projekt ustawy o zmianie postępowania grupowego ma na celu usprawnienie, uproszczenie i przyspieszenie rozpoznawania spraw z wieloma wierzycielami o zbliżonej sytuacji prawnej. Proponowane zmiany mają rozwiązać praktyczne problemy, takie jak konieczność odczytywania tysięcy imion i nazwisk podczas egzekucji świadczenia pieniężnego. Dodatkowo, planowane nowelizacje mają wpłynąć na przyspieszenie postępowania poprzez m.in. zobowiązanie stron do przedstawienia istotnych twierdzeń i dowodów na etapie przygotowawczym.
W dniu 8.1.2019 r. do Sejmu został skierowany rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Druk sejmowy Nr 3137), który wprowadza istotne zmiany w ustawie z 17.12.2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz.U. z 2018 r. poz. 573, dalej jako: RoszczGrupU). Założeniem nowelizacji jest usprawnienie, uproszczenie, a przede wszystkim przyspieszenie rozpoznawania spraw, w których po stronie wierzycielskiej występuje wiele podmiotów o zbliżonej sytuacji prawnej. Proponowane zmiany odpowiadają na istniejące problemy natury praktycznej. Najbardziej znamiennym tego przykładem jest zakładane wprowadzenie możliwości wyliczenia członków grupy lub podgrupy w odrębnym dokumencie stanowiącym załącznik do wyroku. Przy grupie liczącej kilka tysięcy osób jest to obecnie istotny problem, bowiem sam wydruk sentencji wyroku może liczyć kilkaset stron, nie wspominając już o czasie jaki zajmuje jego obowiązkowe odczytanie. W świetle projektowanych zmian w wyroku wystarczy powołać się na listę z załącznika, bez konieczności odczytywania tysięcy imion i nazwisk. Co istotne wyciąg z tejże listy będzie tytułem egzekucyjnym do prowadzenia egzekucji świadczenia pieniężnego. Szereg pozostałych propozycji w sposób wymierny może wpłynąć na przyspieszenie postępowania grupowego. Przede wszystkim przewodniczący będzie mógł zobowiązać stronę, aby w piśmie przygotowawczym podała wszystkie twierdzenia i dowody istotne dla ustalenia dopuszczalności postępowania grupowego, pod rygorem utraty prawa do ich powoływania w toku dalszego postępowania. Ponadto nowelizacja zakłada zmianę treści art. 24 § 1 RoszczGrupU, w ten sposób, że możliwe będzie stosowanie prekluzji procesowej (art. 207 § 6 KPC i 217 § 2 KPC). Oznacza to, że sąd będzie mógł pominąć spóźnione dowody i twierdzenia, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich we właściwym czasie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności. Wskazane zmiany zmobilizują strony do rzeczowego działania i ukrócą proceder celowego przedłużania postępowania grupowego. Ustawodawca zdecydował się częściowo odwrócić zmiany jakie zostały wprowadzone w art. 10 RoszczGrupU przez ostatnią nowelizację. Obecnie jest tak, że po złożeniu pozwu sąd najpierw zarządza wniesienie odpowiedzi na pozew, a dopiero potem wyznacza posiedzenie niejawne w przedmiocie dopuszczalności postępowania grupowego. Powoduje to sytuację, w której członkowie grupy przez co najmniej kilka miesięcy w niepewności oczekują na ustosunkowanie się przeciwnika do żądań pozwu i rozstrzygnięcie czy pozew grupowy zostanie w ogóle dopuszczony. W świetle planowanych zmian wystarczające będzie wysłuchanie stron po wpływie pozwu. Już na tej podstawie sąd zadecyduje czy wydać postanowienie o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym, czy też sprawy nie rozpoznawać w postępowaniu grupowym. Wola przyspieszenia rozpoznania spraw w postępowaniu grupowym dostrzegalna jest także w tym, że ewentualne zażalenie na postanowienie w przedmiocie zobowiązania powoda do złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu, ma rozpatrywać inny skład tego samego sądu. Obecnie zażalenie przesyłane jest na ogólnych zasadach, co wymaga fizycznego przekazania akt sprawy do sądu drugiej instancji. W ramach podsumowania należy wskazać, że propozycje zmian w ustawie o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym idą w dobrym kierunku, wyczekiwanym przez praktykę. Słabością obecnej regulacji jest przewlekłość, która może być ograniczona stosunkowo prostymi środkami. Omawiany projekt może mieć wpływ na zwiększenie zainteresowania postępowaniem grupowym, którego liczne atuty obecnie nie są do końca wykorzystywane. Projekt ustawy skierowano do I czytania na posiedzeniu Sejmu.
Proponowane zmiany w ustawie o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym mogą skutecznie zmobilizować strony do skutecznego działania oraz ograniczyć celowe przedłużanie procesu. Zmiany mają na celu przyspieszenie rozpoznania sprawy, zwiększenie efektywności postępowania grupowego oraz ograniczenie przewlekłości obecnego systemu, co może zwiększyć zainteresowanie tą formą postępowania. Projekt ustawy został skierowany do I czytania na posiedzeniu Sejmu.