Uśrednione odszkodowanie z OC w razie samodzielnej naprawy auta
Sąd Najwyższy stwierdził, że odszkodowanie w ramach OC powinno uwzględniać koszty naprawy pojazdu. Sprawa dotyczyła wypadku drogowego, gdzie poszkodowany sam zorganizował naprawę auta. Sąd II instancji zwrócił się do SN z pytaniem o ustalenie wysokości odszkodowania w przypadku naprawy auta przywracającej je do stanu przed szkodą.
Tematyka: odszykodowanie, OC, naprawa auta, Sąd Najwyższy, poszkodowany, koszty naprawy
Sąd Najwyższy stwierdził, że odszkodowanie w ramach OC powinno uwzględniać koszty naprawy pojazdu. Sprawa dotyczyła wypadku drogowego, gdzie poszkodowany sam zorganizował naprawę auta. Sąd II instancji zwrócił się do SN z pytaniem o ustalenie wysokości odszkodowania w przypadku naprawy auta przywracającej je do stanu przed szkodą.
Odszkodowanie należne poszkodowanemu w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego powinno być ustalone jako równowartość hipotetycznie określonych kosztów przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego – stwierdził Sąd Najwyższy. Samochód należący do A.P. uczestniczył w wypadku drogowym. Ubezpieczyciel sprawcy zdarzenia wypłacił A.P. ponad 5 tys. zł tytułem odszkodowania. Właściciel auta sam zorganizował naprawę pojazdu i sprzedał zarówno samochód, jak i roszczenie o odszkodowanie. Nabywca wystąpił z pozwem przeciwko zakładowi ubezpieczeniowemu, domagając się zapłaty dodatkowej kwoty uwzględniającej stawki rynkowe naprawy. W trakcie postępowania sądowego A.P. stwierdził, że nie pamięta ile kosztowała naprawa auta, nie przedstawił też żadnych rachunków. Rzeczoznawca ocenił, że koszt naprawy pojazdu powinien wynieść ponad 11 tys. zł. Sąd I instancji stwierdził, że wypłata dodatkowej kwoty w realiach tej sprawy oznaczałaby wzbogacenie uprawnionego i oddalił powództwo. W jego ocenie miarkowanie odszkodowania jest uzasadnione jedynie wówczas, gdy samochód pozostaje w stanie uszkodzonym oraz w posiadaniu poszkodowanego. Wówczas, co do zasady, nie ma znaczenia to, czy właściciel samochodu planuje go naprawić czy nie. W takiej sytuacji istnieją przesłanki do określenia kosztu naprawy w potencjalnej kwocie, odpowiadającej przewidywanym kosztom jego naprawy. Sąd II instancji przedstawił Sądowi Najwyższemu pytanie prawne o następującej treści: Czy w przypadku wyrządzenia szkody w pojeździe mechanicznym, stanowiącej szkodę częściową, w sytuacji, gdy przed ustaleniem wysokości odszkodowania dojdzie do naprawy pojazdu przywracającej ten pojazd do stanu sprzed powstania szkody, odszkodowanie należne poszkodowanemu w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego ograniczone jest do równowartości wydatków faktycznie poniesionych celem naprawy pojazdu, czy też powinno być ustalone jako równowartość hipotetycznie określonych kosztów przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego? W uzasadnieniu pytania prawnego Sąd wyjaśnił, że naprawienie szkody przez ubezpieczyciela polega, co do zasady, na zapłaceniu kwoty pieniężnej koniecznej do przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego. W orzecznictwie przyjmuje się, że niezależnie zatem od tego, czy poszkodowany naprawił uszkodzony w wypadku pojazd należy mu się od zakładu ubezpieczeń odszkodowanie. Obowiązek ten powstaje w chwili wyrządzenia poszkodowanemu szkody (zob. uchw. SN z 15.11.2001 r., III CZP 68/01, OSNC Nr 6/2002, poz. 74). Sąd stwierdził, że o wysokości roszczenia odszkodowawczego nadal istniejącego w czasie orzekania nie powinien świadczyć rozmiar szkody istniejący w chwili jej wystąpienia, bez względu na to co nastąpiło później. Ustalając wysokość odszkodowania należy uwzględniać pozostające w granicach adekwatnego związku przyczynowego zmiany, jakie nastąpiły w majątku poszkodowanego po wystąpieniu zdarzenia będącego przyczyną szkody. Sąd dopuścił możliwość przyjęcia, że na skutek różnego rodzaju okoliczności faktycznych, jakie nastąpiły pomiędzy datą wystąpienia szkody a datą orzekania w sprawie o zapłatę należnego odszkodowania, roszczenie to może ulec obniżeniu. W rezultacie naprawienie uszkodzonego w wyniku wypadku samochodu, a później jego sprzedaż nie mogą pozostać bez wpływu na wysokość roszczenia odszkodowawczego przysługującego poszkodowanemu. Sąd Najwyższy odmówił podjęcia uchwały z uwagi na brak precyzji przy formułowaniu pytania prawnego i uchybienia formalne. W uzasadnieniu postanowienia wyjaśniono jednak, że w większości sytuacji uzasadnione jest hipotetyczne określanie wysokości kosztów przywrócenia uszkodzonego auta do stanu przed zdarzeniem. Istotne znaczenie dla zakładów ubezpieczeń ma bowiem przybliżona przewidywalność wypłat, która warunkuje obliczanie składek ubezpieczeniowych. Jednocześnie Sąd Najwyższy zaznaczył, że w sytuacji, gdy takie uśrednienie wysokości odszkodowania jest w konkretnej sprawie niesprawiedliwe, wówczas poszkodowany, który domaga się wypłaty odszkodowania w wyższej wysokości musi to wykazać. Podkreślono, że poprzedni właściciel auta, który dokonał naprawy nie przekazał nowemu właścicielowi żadnych dokumentów, które uzasadniałyby roszczenie o wypłatę dodatkowego odszkodowania. Postanowienie SN z 20.2.2019 r., III CZP 91/18
Sąd Najwyższy odmówił podjęcia uchwały w sprawie uśrednionego odszkodowania z OC. Wskazał, że hipotetyczne określenie kosztów naprawy auta może być uzasadnione, ale poszkodowany musi udowodnić potrzebę wyższej kwoty odszkodowania. Brak dokumentów potwierdzających koszty naprawy wpłynął na decyzję SN.