Rękojmia prawidłowego wykonywania zawodu zaufania publicznego a fakt dopuszczenia się czynu naruszającego porządek prawny

Badając, czy kandydat daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu zaufania publicznego, organ zobowiązany jest brać pod uwagę wszystkie okoliczności składające się na wizerunek kandydata. Sprawa dotyczy wniosku o wpis na listę adwokatów, gdzie Minister Sprawiedliwości sprzeciwia się decyzji Okręgowej Rady Adwokackiej. Kluczowe są zarzuty dotyczące nieskazitelności charakteru kandydata i braku rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu adwokata.

Tematyka: rękojmia, zawód zaufania publicznego, rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu, Minister Sprawiedliwości, Naczelny Sąd Administracyjny

Badając, czy kandydat daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu zaufania publicznego, organ zobowiązany jest brać pod uwagę wszystkie okoliczności składające się na wizerunek kandydata. Sprawa dotyczy wniosku o wpis na listę adwokatów, gdzie Minister Sprawiedliwości sprzeciwia się decyzji Okręgowej Rady Adwokackiej. Kluczowe są zarzuty dotyczące nieskazitelności charakteru kandydata i braku rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu adwokata.

Badając, czy kandydat daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu zaufania publicznego, organ
zobowiązany jest brać pod uwagę wszystkie okoliczności składające się na wizerunek kandydata, w tym
również znane mu zdarzenia, które stanowiły podstawę wydania wyroku skazującego, mimo że skazanie
uległo zatarciu – stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny.
Okręgowa Rada Adwokacka w W. uwzględniła wniosek A.B. o wpis na listę adwokatów. Minister Sprawiedliwości
sprzeciwił się wpisowi twierdząc, że A.B. nie spełnia określonej w art. 65 pkt 1 ustawy z 26.5.1982 r. – Prawo
o adwokaturze (t. jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 1184; dalej jako: PrAdw) przesłanki nieskazitelności charakteru i nie daje
rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu adwokata. W uzasadnieniu decyzji Minister Sprawiedliwości wskazał, że
w 2004 r. sprawujący urząd sędziego A.B. znajdując się w stanie nietrzeźwości prowadził samochód osobowy i w tym
samym dniu, znajdując się w stanie nietrzeźwości, podjął obowiązki służbowe w ten sposób, że przewodniczył
w wyznaczonych na ten dzień sprawach. W 2011 r. Sąd Najwyższy wymierzył A.B. karę dyscyplinarną złożenia
z urzędu sędziego. Minister Sprawiedliwości za okoliczności przemawiające za brakiem nieskazitelności charakteru
oraz wiarygodności A.B. uznał jego zachowanie, będące przedmiotem postępowania dyscyplinarnego, wyczerpujące
jednocześnie znamiona czynu, za który skazanie uległo zatarciu, jak i deliktu dyscyplinarnego. Dyskwalifikuje to
kandydata w sferze etyczno-moralnej, podważa jego odpowiedzialność i wiarygodność. Ponadto fakt uprzedniej
karalności dyscyplinarnej nie został ujawniony przez skarżącego w kwestionariuszu osobowym załączonym do
wniosku o wpis na listę adwokatów. Oświadczył jedynie, że aktu­alnie nie toczą się przeciwko niemu postępowania
dyscyplinarne lub karne. Zdaniem Ministra Sprawiedliwości, dołączone przez A.B. pozytywne opinie adwokatów nie
mają wpływu na zmianę oceny dawania przez kandydata rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu adwokata.
Naganne zachowanie skarżącego istnieje nadal jako fakt społeczny i oddziałuje na ocenę kandydata w zakresie
przesłanki z art. 65 PrAdw.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w War­szawie uchylił zaskarżoną decyzję. Sąd I instancji stwierdził, że wymóg
określony w art. 65 pkt 1 PrAdw zakłada brak możliwości ograniczenia w ocenie sylwetki kandydata tylko do
jednostkowych wydarzeń z jego życia, ale jej przeprowadzenie z uwzględnieniem wszystkich zachowań i cech
ubiegającego się o wpis na listę korporacji zawodu zaufania publicznego. W ocenie Sądu I instancji, Minister
Sprawiedliwości uzasadniając sprzeciw poprzestał na wzięciu pod uwagę tylko zachowania skarżącego z jednego
dnia w 2004 r. i w ogóle nie rozważał przesłanki „dotychczasowej” postawy kandydata do wpisu na listę adwokatów
w szerszej przestrzeni czasowej. Sąd I instancji zalecił, by organ uzupełniając w toku ponownego rozpoznania
sprawy postępowanie dowodowe ustalił, czy czyn z 2004 r. miał charakter incydentalny i czy od tego zdarzenia
skarżący odbudował zaufanie uprawniające go do wykonywania zawodu adwokata. Skarżący przed tym zdarzeniem
prowadził nienaganny tryb życia, przez ponad 20 lat wykonywał czynności sędziego. Złożenie go z urzędu sędziego
przez Sąd Najwyższy nie oznacza, że nie podlega ocenie cały okres jego „zachowania” po zdarzeniu, za które
poniósł odpowiedzialność.
Naczelny Sąd Administracyjny na skutek skargi kasacyjnej organu, uchylił zaskarżony wyrok i oddalił skargę.
W uzasadnieniu podkreślono, że sąd I instancji w niedostatecznym stopniu uwzględnił konsekwencje wypływające
z treści art. 69a ust. 1 PrAdw. Z regulacji tej wynika, że wpis uważa się za dokonany, o ile Minister Sprawiedliwości
nie sprzeciwi się temu wpisowi w terminie 30 dni od dnia doręczenia tej uchwały wraz z aktami osobowymi. W ocenie
NSA bezskuteczny upływ terminu oznacza więc, że wpis na listę adwokatów zostaje dokonany z dniem podjęcia
stosownej uchwały o wpisie, zaś wniesienie sprzeciwu od uchwały o wpisie oznacza, iż uchwała ta jest nieważna od
dnia jej podjęcia, tj. ex tunc, co oznacza, że zniesiona zostaje w ten sposób zarówno sama uchwała o wpisie, jak
i postępowanie prowadzone w sprawie jej podjęcia. Termin o którym mowa w art. 69a ust. 1 PrAdw traktować należy,
jako termin prawa materialnego (zob. wyrok NSA z 18.3.2015 r., II GSK 288/14, wymienione w tekście orzeczenia
dostępne na: orzeczenia.nsa.gov.pl). W związku z powyższym, upływ tego terminu skutkuje z mocy samego prawa
wygaśnięciem kompetencji nadzorczych Ministra Sprawiedliwości do zgłoszenia sprzeciwu wobec uchwały organu
samorządu zawodowego o dokonaniu wpisu na listę adwokatów lub aplikantów adwokackich.
Jednocześnie NSA uznał, że nie było usprawiedliwionych podstaw, aby kwestionować wyrażoną w sprzeciwie ocenę
co do braku spełniania przez stronę przesłanki, o której mowa w art. 65 pkt 1 PrAdw. W uzasadnieniu podkreślono,
że choć zatarciu uległo skazanie za czyn, którego dopuścił się skarżący w 2004 r., a więc w czasie gdy pełnił urząd
sędziego, to jednak w odniesieniu do charakteru tego czynu, rażącego stopnia naruszenia porządku prawnego i daty
wydania prawomocnego wyroku wymierzającego karę dyscyplinarną złożenia z urzędu – 2011 r., nie sposób jest za
uzasadnione uznać stanowisko Sądu I instancji. Z punktu widzenia oceny spełniania wymogu określonego w art.
65 pkt 1 PrAdw przez ubiegającego się o wpis na listę adwokatów, okoliczność zatarcia skazania nie niweczy



potrzeby uwzględniania faktu popełnienia czynu naruszającego porządek prawny. Naczelny Sąd
Administracyjny wyjaśnił, że „rękojmia” to zespół cech osobistych charakteru i zachowań składających się
na wizerunek osoby zaufania publicznego, na której nie ciążą żadne zarzuty podważające jej wiarygodność,
zaś pojęcie „nieskazitelnego charakteru” to cechy wartościujące konkretną osobę, ale nie w sferze
intelektualnej i profesjonalnej, lecz wyłącznie etyczno-moralnej, a zatem przymioty osobiste, takie jak:
uczciwość w życiu prywatnym i zawodowym, uczynność, pracowitość, poczucie odpowiedzialność za własne
słowa i czyny, stanowczość, odwaga cywilna, samokrytycyzm, a „dotychczasowe zachowanie” oznacza
zachowanie osoby ubiegającej się o wpis na listę adwokatów do czasu jego dokonania i to takie, które,
odpowiadając ocenom moralnym i etycznym, gwarantuje właściwe wykonywanie zawodu adwokata (zob.
wyrok NSA z 11.4.2018 r., II GSK 1791/16, 
). Oznacza to, że organ nie może pomijać faktów
o doniosłym znaczeniu dla wyniku oceny spełniania przez kandydata omawianego wymogu, zwłaszcza zaś
faktów kojarzonych z – nawet jednostkowym (zob. wyrok NSA z 2.8.2016 r., II GSK 259/15, 
) – czynem,
którego popełnienie jednoznacznie świadczy o umyślnym lekceważeniu i naruszeniu porządku prawnego.
Wyrok NSA z 10.10.2018 r., II GSK 3404/16







Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok, podkreślając istotę terminu 30-dniowego w kontekście dokonania wpisu na listę adwokatów. Decyzja Sądu I instancji została uznana za niewystarczającą, a NSA wyjaśnił znaczenie 'rękojmi' oraz 'nieskazitelnego charakteru' w kontekście oceny kandydata do zawodu zaufania publicznego.