Koszty uzyskania przychodów biegłych sądowych

Koszty uzyskania przychodów biegłych z zakresu geodezji w postępowaniu sądowym były przedmiotem sporu podatkowego, w którym podatnik zmagając się z interpretacją organów podatkowych dotyczącą rodzaju uzyskiwanych przychodów oraz związanych z nimi kosztów, ostatecznie nie uzyskał racji. Sprawa dotyczyła różnicy w traktowaniu przez podatnika swoich dochodów jako przychodów z działalności wykonywanej osobiście oraz z praw autorskich, co miało istotne znaczenie dla wysokości kosztów uzyskania. Decyzje organów podatkowych i sądowych wskazywały na brak podstaw do zastosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów, co ostatecznie potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny, oddalając skargę kasacyjną podatnika.

Tematyka: koszty uzyskania przychodów, biegli sądowi, geodezja, postępowanie sądowe, podatki, prawo autorskie, Naczelny Sąd Administracyjny, sądy administracyjne, mapa kartograficzna, skarga kasacyjna

Koszty uzyskania przychodów biegłych z zakresu geodezji w postępowaniu sądowym wynoszą 20%
należnych od przychodów z działalności wykonywanej osobiście – uznał Naczelny Sąd Administracyjny.
Stefan M. złożył zeznanie podatkowe, w którym zadeklarował przychód w kwocie ponad 730 tys. zł uzyskany przez
niego jako biegłego sądowego z zakresu geodezji, któremu sądy zleciły wykonanie określonych czynności, od
którego obliczono koszty uzyskania w wysokości 20%. Następnie podatnik złożył korektę zeznania podatkowego
deklarując wskazane wyżej przychody jako przychody z praw autorskich i innych praw, naliczając od nich 50% koszty
uzyskania przychodów, w miejsce 20% kosztów uzyskania przychodów, należnych od przychodów z działalności
wykonywanej osobiście. Naczelnik Urzędu Skarbowego w W. uznał, że podatnik nie wskazał okoliczności, które
potwierdziłyby możliwość uznania twórczego charakteru wykonywanej przez niego pracy. Zdaniem organu, Stefan M.
nie nabył prawa do zastosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów z praw autorskich w wysokości
50%, zatem prawidłowo uprzednio naliczył 20% koszty uzyskania przychodów z działalności wykonywanej osobiście.
W odwołaniu dowodzono, że zlecane podatnikowi przez sądy prace są pracami matematyczno-graficznymi,
a dokładniej mapami kartograficznymi, a nie – jak zakwalifikował w decyzji organ I instancji – dokumentami
urzędowymi. Podatnik wskazywał, że do każdej opinii jaką wydał jest obowiązkowo dołączany załącznik mapowy,
który stanowi główną część opinii. Każda mapa ma indywidualny charakter i jest jego autorską pracą. Stefan M.
twierdził również, że informacje PIT-11 wystawione przez sądy opiewają na 20% koszty uzyskania przychodu,
z uwagi na fakt, iż powołując różnych biegłych urzędnicy w sądzie nie są zorientowani co do rodzaju wykonywanych
przez nich opinii i przysługujących im z tego tytułu 20%, czy też 50% kosztów uzyskania przychodów.
Dyrektor Izby Skarbowej w W. utrzymał decyzję organu I instancji w mocy. Jak wyjaśniono, wyłącznie w przypadku,
gdy efekty pracy podatnika są dziełami twórczymi, a przy tym przychód uzyskany z tytułu korzystania przez twórcę
z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych jest związany wyłącznie z korzystaniem z tych praw,
uzasadnione jest zastosowanie 50% kosztów uzyskania przychodów. Natomiast w przeciwnym wypadku
zastosowanie powinna mieć stawka w wysokości 20%. Odwołując się do orzecznictwa organ wskazał, że opinia
biegłego jest dowodem w postępowaniu sądowym, który należy uznać za materiał urzędowy i nie jest przedmiotem
prawa autorskiego (zob. wyrok NSA OZ w Krakowie z 21.11.1996 r., I SA/Kr 829/96,
).
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę. W uzasadnieniu wyroku wskazano, że zgodnie
z art. 4 ustawy z 4.2.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t. jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz. 880; dalej
jako: PrAut), nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego m.in.: urzędowe dokumenty, materiały, znaki
i symbole. Zdaniem sądu, opinia biegłego jest urzędowym dokumentem, a brak ochrony wynikającej z prawa
autorskiego rozciąga się również na mapy, stanowiące załącznik do nich. Sąd o okolicznościach faktycznych,
wydawany na użytek konkretnej sprawy, zgodnie z założoną przez sąd (zlecający wykonanie opinii) tezą dowodową,
nie może być traktowany jako przedmiot prawa autorskiego, gdyż nie mieści się w definicji art. 1 PrAut. Tym bardziej
zatem przedmiotem ochrony z art. 1 PrAut nie może być mapa, stanowiąca załącznik do opinii biegłego. Zatem
koszty uzyskania przychodów biegłych w postępowaniu sądowym zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 4 w zw. z art. 13 pkt 6
ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 200; dalej jako:
PDOFizU) wynoszą 20%.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną podatnika. Sąd podzielając argumentację WSA
w Warszawie dodatkowo wskazał, że w art. 22 ust. 9 pkt 9 lit. b PDOFizU, który wskazuje poszczególne
rodzaje działalności objęte 50% kosztami uzyskania przychodu nie wymieniono przychodu z wykonywania
map kartograficznych.
Wyrok NSA z 14.2.2018 r., II FSK 369/16

Koszty uzyskania przychodów biegłych z zakresu geodezji w postępowaniu sądowym stanowiły przedmiot złożonej sprawy podatkowej, w której ostateczne rozstrzygnięcie zapadło na korzyść organów podatkowych. Przebieg sporu podatkowego, w którym podatnik starał się uzyskać preferencyjne traktowanie kosztów uzyskania przychodów, został szczegółowo przeanalizowany przez sądy administracyjne, a ostatecznie Naczelny Sąd Administracyjny podtrzymał orzeczenia instancji niższych. Sprawa ta stanowi istotne wyjaśnienie dotyczące zasad stosowania kosztów uzyskania przychodów biegłych w postępowaniu sądowym z zakresu geodezji.