Europejski tytuł egzekucyjny dla roszczeń bezspornych

Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że interpretacja art. 17 lit. a) i art. 18 ust. 1 lit. b) rozporządzenia Nr 805/2004 dotyczyła kwestii europejskiego tytułu egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych. Sprawy przed estońskim sądem wywołały pytanie o interpretację tych przepisów. Minimalne standardy procedur w państwie członkowskim miały zapewnić dłużnikowi informacje i możliwość obrony. Wyroki Trybunału podkreśliły konieczność udzielenia dłużnikowi adresu instytucji w orzeczeniu. Autorka publikacji to ekspertka z WPiA UKSW w Warszawie.

Tematyka: Trybunał Sprawiedliwości, TS, art. 17, art. 18, rozporządzenie Nr 805/2004, europejski tytuł egzekucyjny, roszczenia bezsporne, procedury sądowe, minimalne standardy, obrona dłużnika, WPiA UKSW, ekspert ds. prawa gospodarczego, wyrok TS, Collect Inkasso, C-289/17

Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że interpretacja art. 17 lit. a) i art. 18 ust. 1 lit. b) rozporządzenia Nr 805/2004 dotyczyła kwestii europejskiego tytułu egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych. Sprawy przed estońskim sądem wywołały pytanie o interpretację tych przepisów. Minimalne standardy procedur w państwie członkowskim miały zapewnić dłużnikowi informacje i możliwość obrony. Wyroki Trybunału podkreśliły konieczność udzielenia dłużnikowi adresu instytucji w orzeczeniu. Autorka publikacji to ekspertka z WPiA UKSW w Warszawie.

TS orzekł, że art. 17 lit. a) i art. 18 ust. 1 lit. b) rozporządzenia Nr 805/2004 należy interpretować w ten sposób,
że orzeczeniu wydanemu w sytuacji, w której dłużnik nie został poinformowany o adresie instytucji, do której
należy skierować odpowiedź, przed którą należy się stawić lub w odnośnym przypadku, do której należy
złożyć środek zaskarżenia orzeczenia w przedmiocie wydania nakazu zapłaty nie można nadać
zaświadczenia europejskiego tytułu egzekucyjnego.
Zagadnienie prawne rozpatrywane przez TS w ramach pytania prejudycjalnego dotyczyło kwestii, czy art. 17 lit. a)
i art. 18 ust. 1 lit. b) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 805/2004 z 21.4.2004 r. w sprawie
utworzenia europejskiego tytułu egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych (daje jako: rozporządzenie Nr 805/2004)
należy interpretować w ten sposób, że orzeczeniu wydanemu w sytuacji, w której dłużnik nie został poinformowany
o adresie instytucji, do której należy skierować odpowiedź, przed którą należy się stawić lub w odnośnym przypadku,
do której należy złożyć środek zaskarżenia orzeczenia w przedmiocie wydania nakazu zapłaty można nadać
zaświadczenie europejskiego tytułu egzekucyjnego?
Przed estońskim sądem odsyłającym zawisło 5 spraw dotyczących nadania zaświadczenia europejskiego tytułu
egzekucyjnego postanowieniom w przedmiocie wydania nakazu zapłaty. Mimo iż te sprawy znajdują się na różnych
etapach postępowania, wszystkie charakteryzuje fakt, iż dokumenty wszczynające postępowanie, a następnie
postanowienia wydane w następstwie przeprowadzenia uproszczonego postępowania nakazowego, mimo iż zostały
one doręczone dłużnikom, nie zawierają informacji o adresie instytucji właściwej w przedmiocie prowadzenia
odnośnego postępowania, względnie zbadania ewentualnego środka zaskarżenia wydanych postanowień. Pozostałe
wymagania proceduralne, w szczególności wskazanie nazwy instytucji, zostały spełnione. Z postanowienia
odsyłającego wynika, że w ramach odnośnych postępowań dłużnicy pozostali bierni na etapie uproszczonego
postępowania nakazowego, tak iż podnoszone wobec nich roszczenia należy uznać za „roszczenia bezsporne”
w rozumieniu art. 3 ust. 1 lit. b) rozporządzenia Nr 805/2004, co uzasadnia samo w sobie wydanie wnioskowanych
europejskich tytułów egzekucyjnych.
Z art. 6 rozporządzenia Nr 805/2004 wynika, że orzeczeniu w sprawie roszczenia bezspornego wydanemu
w państwie członkowskim nadaje się na wniosek złożony w dowolnym czasie w sądzie wydania, jeżeli zostały
spełnione określone warunki, zaświadczenie europejskiego tytułu egzekucyjnego. W przypadku roszczenia
bezspornego w rozumieniu art. 3 ust. 1 lit. b) rozporządzenia Nr 805/2004 warunek przewidziany w art. 6 ust. 1 lit. c)
tego rozporządzenia wymaga, aby postępowanie sądowe w państwie członkowskim wydania spełniało minimalne
standardy dla procedur dotyczących roszczeń bezspornych, określone w art. 12–19 tego rozporządzenia. Na
podstawie art. 17 lit. a) rozporządzenia Nr 805/2004 wymaga, aby określone informacje, do których należy nazwa
i adres instytucji, do której należy skierować odpowiedź, lub, w danym przypadku, przed którą należy się stawić,
powinny jasno wynikać z dokumentu wszczynającego postępowanie, równoważnego dokumentu lub jakiegokolwiek
wezwania na rozprawę sądową lub wraz z tym dokumentem lub wezwaniem doręczonego pouczenia. W sytuacji
gdyby minimalne standardy dla procedur dotyczących roszczeń bezspornych nie były przestrzegane art. 18 ust. 1 lit.
b) rozporządzenia stwarza dłużnikowi możliwość zaskarżenia orzeczenia w przedmiocie bezspornego roszczenia za
pomocą środków umożliwiających pełną kontrolę sądową i ustanawia obowiązek, by dłużnik został należycie
poinformowany w orzeczeniu lub wraz z tym orzeczeniem doręczonym pouczeniu o wymaganiach proceduralnych
dotyczących tego zaskarżenia, w tym o nazwie i adresie instytucji, do której należy złożyć środek zaskarżenia.
Trybunał stwierdził, że z jednoznacznej treści art. 17 lit. a) i art. 18 ust. 1 lit. b) rozporządzenia Nr 805/2004 wynika że
wskazanie dłużnikowi adresu odnośnej instytucji jest obowiązkowe.
Z orzecznictwa TS wynika, że ustanowione w rozdziale III rozporządzenia Nr 805/2004 minimalne standardy
wyrażają wolę unijnego prawodawcy, aby czuwać nad tym, aby postępowania prowadzące do wydania orzeczenia
w sprawie roszczenia bezspornego oferowały dostateczne gwarancje poszanowania prawa do obrony w państwie
członkowskim pochodzenia (wyrok Zulfikarpašić, C-484/15, pkt 48 i przytoczone tam orzecznictwo), biorąc pod
uwagę zasadę braku kontroli poszanowania prawa do obrony w państwie członkowskim wykonania orzeczenia.
Z orzecznictwa TS wynika, że te minimalne standardy, do których należy wskazanie adresu instytucji, do której
należy złożyć środek zaskarżenia, mają zgodnie z motywem 12 rozporządzenia Nr 805/2004 na celu
zagwarantowanie, że dłużnik będzie poinformowany w odpowiednim czasie i w sposób umożliwiający przygotowanie
obrony, zarówno o wytoczonym przeciwko niemu powództwie i o zasadach uczestnictwa dłużnika w postępowaniu
w celu zakwestionowania danego roszczenia, jak też o skutkach niewdania się w spór. W przypadku orzeczenia
wydanego zaocznie w rozumieniu art. 3 ust. 1 akapit drugi lit. b) rozporządzenia Nr 805/2004 te minimalne standardy
proceduralne mają na celu zapewnienie istnienia gwarancji wystarczających do poszanowania prawa do obrony
(wyrok Pebros Servizi, C-511/14, pkt 44).



Trybunał wskazał, że – jak wynika z art. 17 lit. a) i art. 18 ust. 1 lit. b) rozporządzenia Nr 805/2004 – informacje,
których podania wymagają przywołane przepisy, mogą zostać zakomunikowane pozwanemu nie tylko w pismach
procesowych czy też w orzeczeniu sądowym, lecz również w doręczonych wraz z nimi pouczeniach. W kwestii tej
rząd estoński jest zdania, że gdy sądy Republiki Estonii wystosowują do dłużników sądowe wezwanie do zapłaty,
zwykle dołączają do niego list przewodni na papierze firmowym sądu, na którym znajdują się wszystkie dotyczące go
dane adresowe. O ile jednak adres właściwego sądu może, co do zasady, zostać w ten sposób skutecznie podany
do wiadomości dłużnika, nie mniej jednak w badanej sprawie sąd odsyłający stwierdził, że ten adres nie został
przekazany dłużnikom w postępowaniach głównych.
Reasumując TS orzekł, że art. 17 lit. a) i art. 18 ust. 1 lit. b) rozporządzenia Nr 805/2004 należy interpretować
w ten sposób, że orzeczeniu wydanemu w sytuacji, w której dłużnik nie został poinformowany o adresie
instytucji, do której należy skierować odpowiedź, przed którą należy się stawić lub w odnośnym przypadku,
do której należy złożyć środek zaskarżenia orzeczenia w przedmiocie wydania nakazu zapłaty nie można
nadać zaświadczenia europejskiego tytułu egzekucyjnego.
Autorka jest doktorem nauk prawnych, ekspertem ds. prawa gospodarczego, WPiA UKSW w Warszawie
Wyrok TS z 28.2.2018 r., Collect Inkasso i in., C-289/17







Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że brak informacji o adresie instytucji dla dłużnika w orzeczeniu uniemożliwia nadanie zaświadczenia europejskiego tytułu egzekucyjnego. Decyzja oparta była na interpretacji przepisów dotyczących roszczeń bezspornych. Wyrok TS z 28.02.2018 r., w sprawie Collect Inkasso i in., C-289/17, potwierdził konieczność uwzględnienia adresu instytucji w orzeczeniu w kontekście europejskiego tytułu egzekucyjnego.