Warunki nabycia nieruchomości rolnej w toku egzekucji sądowej

Warunki nabycia nieruchomości rolnej w toku egzekucji sądowej są ściśle uregulowane przepisami prawa. Artykuł omawia decyzję Sądu Najwyższego dotyczącą stosowania ograniczeń w nabywaniu nieruchomości rolnych przed 30.4.2016 r. oraz wprowadzonych zmian ustawowych. Sprawa dotyczyła procedury nabycia gruntu przez wierzyciela i kwestii rolniczych statusu nabywcy. Analiza stanowiska SN jest istotna dla wykładni prawa w przypadkach egzekucji nieruchomości rolnych przed nowelizacją ustawy.

Tematyka: nabycie nieruchomości rolnej, egzekucja sądowa, Sąd Najwyższy, Ustrój Rolny, Wstrzymanie sprzedaży nieruchomości, Zasób Własności Rolnej, nabycie przez wierzyciela, procedura nabycia gruntu, postępowanie egzekucyjne, ograniczenia w nabywaniu nieruchomości rolnych

Do nabycia własności nieruchomości rolnej w toku egzekucji sądowej z nieruchomości, wszczętej przed
30.4.2016 r. nie stosuje się ograniczeń w nabywaniu nieruchomości rolnych wynikających z art. 2a ustawy
z 11.4.2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (t. jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 803; dalej jako: UstrójRolU)
wprowadzonego przez art. 7 pkt 4 ustawy z 14.4.2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu
Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 585; dalej jako:
WstrzSprzedNierU) – stwierdził Sąd Najwyższy.
Przeciwko właścicielowi 4-ha działki rolnej toczyło się od 2006 r. postępowanie egzekucyjne. Z uwagi na
bezskuteczne usiłowanie sprzedaży licytacyjnej wierzyciel w marcu 2016 r. wystąpił do sądu z żądaniem udzielenia
przybicia i zbycia egzekwowanej nieruchomości za kwotę odpowiadającą 2/3 sumy oszacowania. Sąd I instancji
rozpoczął procedurę nabycia przez wierzyciela gruntu podlegającego egzekucji. Dłużnik złożył zażalenie dowodząc,
że wierzyciel nie może zostać nabywcą działki, ponieważ nie jest rolnikiem.
Sąd II instancji wystąpił do Sądu Najwyższego z pytaniem prawnym o następującej treści: „Czy przepisy
UstrójRolU w brzmieniu wprowadzonym WstrzSprzedNierU znajdują zastosowanie do spraw egzekucyjnych
z nieruchomości rolnych wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, tj. przed 30.4.2016
r.; a w przypadku odpowiedzi twierdzącej: na jakim etapie postępowania egzekucyjnego powinna nastąpić
weryfikacja warunków nabycia nieruchomości rolnej określonych w art. 2a i 4 UstrójRolU?”.
Sąd Najwyższy uznał, że w takich sprawach nie stosuje się ograniczeń wynikających z art. 2a UstrójRolU,
wprowadzonego przez art. 7 pkt 4 WstrzSprzedNierU. Zgodnie art. 12 WstrzSprzedNierU, do postępowań
dotyczących nabycia nieruchomości rolnych oraz wpisu do księgi wieczystej, wszczętych i niezakończonych
do dnia wejścia w życie nowelizacji, stosuje się przepisy dotychczasowe. Ta regulacja ma zastosowanie
również w przypadku postępowania egzekucyjnego.
Uchwała SN z 24.8.2017 r., III CZP 35/17

Decyzja Sądu Najwyższego potwierdza, że w przypadku nabycia nieruchomości rolnej w toku egzekucji przed 30.4.2016 r. nie obowiązują nowe ograniczenia wprowadzone przez ustawę z 2016 r. Zasada kontynuacji dotychczasowych przepisów w postępowaniach egzekucyjnych ma kluczowe znaczenie dla stabilności i pewności prawa. Uchwała SN stanowi ważny punkt odniesienia dla podobnych przypadków.