Zasada wzajemnego uznawania orzeczeń

TS orzekł, że wykładni art. 28 ust. 2 zd. 1 decyzji ramowej 2008/909 należy dokonywać w ten sposób, że dotyczy on jedynie wyroków, które stały się prawomocne przed datą wskazaną przez zainteresowane państwo członkowskie. Pytanie prejudycjalne dotyczyło interpretacji zasady wzajemnego uznawania orzeczeń w Unii Europejskiej. Trybunał stwierdził, że treści unijnego przepisu, które nie odnoszą się do prawa państw członkowskich, powinny być interpretowane autonomicznie i jednolicie. W kontekście decyzji ramowej 2008/909, TS uznał, że art. 28 ust. 2 powinien być interpretowany w sposób zawężający, dotycząc tylko wyroków prawomocnych przed określoną datą.

Tematyka: TS, Trybunał Sprawiedliwości, zasada wzajemnego uznawania orzeczeń, decyzja ramowa 2008/909, interpretacja prawa unijnego, wyroki prawomocne

TS orzekł, że wykładni art. 28 ust. 2 zd. 1 decyzji ramowej 2008/909 należy dokonywać w ten sposób, że dotyczy on jedynie wyroków, które stały się prawomocne przed datą wskazaną przez zainteresowane państwo członkowskie. Pytanie prejudycjalne dotyczyło interpretacji zasady wzajemnego uznawania orzeczeń w Unii Europejskiej. Trybunał stwierdził, że treści unijnego przepisu, które nie odnoszą się do prawa państw członkowskich, powinny być interpretowane autonomicznie i jednolicie. W kontekście decyzji ramowej 2008/909, TS uznał, że art. 28 ust. 2 powinien być interpretowany w sposób zawężający, dotycząc tylko wyroków prawomocnych przed określoną datą.

TS orzekł, że wykładni art. 28 ust. 2 zd. 1 decyzji ramowej 2008/909 należy dokonywać w ten sposób, że
dotyczy on jedynie wyroków, które stały się prawomocne przed datą wskazaną przez zainteresowane
państwo członkowskie.
G. van Vemde został w 2009 r. zatrzymany w Niderlandach na podstawie europejskiego nakazu aresztowania (dala
jako: ENA) wystawionego przez belgijskie organy sądowe dla celów ścigania karnego w Belgii. G. van Vemde, po
przekazaniu go belgijskim organom, został umieszczony w areszcie, a następnie zwolniony za poręczeniem
majątkowym w postępowaniu karnym wszczętym w tym państwie. Jednak, zanim zapadł wyrok, G. van Vemde
powrócił do Niderlandów. W lutym 2011 r. sąd apelacyjny w Antwerpii skazał G. van Vemdego na karę 3 lat
pozbawienia wolności. Wyrok ten stał się prawomocny 6.12.2011 r. w następstwie wydanego w tym dniu orzeczenia
belgijskiego sądu kasacyjnego oddalającego kasację od tego wyroku. Władze belgijskie zwróciły się do Królestwa
Niderlandów w dniu 23.7.2013 r. o przejęcie wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem sądu
apelacyjnego w Antwerpii.
Poprzez pytanie prejudycjalne niderlandzki sąd odsyłający zmierzał do ustalenia, czy art. 28 ust. 2 zd. 1 decyzji
ramowej Rady 2008/909/WSiSW z 27.11.2008 r. o stosowaniu zasady wzajemnego uznawania do wyroków
skazujących na karę pozbawienia wolności lub inny środek polegający na pozbawieniu wolności – w celu wykonania
tych wyroków w Unii Europejskiej, należy interpretować w ten sposób, że dotyczy on wyroków wydanych przed datą
wskazaną przez zainteresowane państwo członkowskie, przy czym ten termin nie może być późniejszy niż dzień
5.12.2011 r., czy też należy go raczej interpretować w ten sposób, że dotyczy on jedynie wyroków, które stały się
prawomocne przed tą datą?
W art. 1 lit. a) decyzji ramowej 2008/909 zdefiniowano pojęcie „wyrok” jako prawomocne orzeczenie lub nakaz sądu
państwa wydającego nakładające karę na osobę fizyczną. Zgodnie z art. 3 ust. 1 tej decyzji ramowej jej celem jest
określenie zasad, zgodnie z którymi państwo członkowskie, aby ułatwić resocjalizację osoby skazanej, uznaje wyrok
i wykonuje karę. Na podstawie art. 3 ust. 3 ma ona zastosowanie wyłącznie do uznawania wyroków oraz
wykonywania kar w rozumieniu decyzji ramowej.
Trybunał stwierdził, że zakres zastosowania decyzji ramowej 2008/909 jest ograniczony wyłącznie do orzeczeń, które
stały się prawomocne, w celu ich uznania i wykonania przez państwo wykonujące, z wyłączeniem orzeczeń
będących przedmiotem odwołania, takich jak – na gruncie postępowania głównego – wyrok sądu apelacyjnego
w Antwerpii, który został zaskarżony skargą kasacyjną do sądu kasacyjnego i uprawomocnił się dopiero po
odrzuceniu przez ten sąd skargi w dniu 6.12.2011 r.
Zgodnie z orzecznictwem TS zarówno względy jednolitego stosowania unijnego prawa, jak i zasady równości
wskazują na to, że treści unijnego przepisu, który nie zawiera wyraźnego odesłania do prawa państw członkowskich
dla określenia swego znaczenia i zakresu, należy zwykle nadać w UE autonomiczną i jednolitą wykładnię (wyrok JZ,
C-294/16 PPU, pkt 35). Przepis art. 1 lit. a) decyzji ramowej 2008/909, który definiuje pojęcie „wyrok” jako
prawomocne orzeczenie lub nakaz, nie zawiera odesłania do prawa państw członkowskich, a zatem jest to
autonomiczne pojęcie prawa Unii i powinno być interpretowane na jej terytorium w jednolity sposób. W tym celu
należy wziąć pod uwagę treść tego przepisu, jego kontekst i cel uregulowania, którego ten przepis stanowi część
(wyrok JZ, pkt 37).
Trybunał stwierdził, że treść art. 28 ust. 2 decyzji ramowej 2008/909 nie jest jednoznaczna, a zawarte w tym przepisie
odniesienie do „prawomocnego wyroku” przemawia raczej za wykładnią, zgodnie z którą ten przepis dotyczy
ostatniego orzeczenia, które zapadło w toku postępowania karnego i spowodowało, że skazanie danej osoby stało
się prawomocne. Wykładnia ta znajduje potwierdzenie w definicji pojęcia „wyrok” zawartej w art. 1 lit. a) tej decyzji
ramowej. Trybunał uznał, że okoliczność, iż zarówno w tym przepisie, jak i w art. 28 ust. 2 użyto określenia
„prawomocny” podkreśla szczególne znaczenie przyznane niezaskarżalności tego wyroku. W konsekwencji TS
wykluczył taką wykładnię art. 28 ust. 2 decyzji ramowej 2008/909, zgodnie z którą jego stosowanie zależałoby od
tego, w jakim dniu wyrok jest uważany za „wydany” w rozumieniu danego prawa krajowego, niezależnie od dnia,
w którym staje się on prawomocny.
Rzecznik generalny wskazał, że art. 28 ust. 2 stanowi odstępstwo od ogólnego systemu ustanowionego w art. 28 ust.
1 decyzji ramowej 2008/909, przewidującego, że wnioski o uznanie wyroku i wykonanie kary otrzymane po 5.12.2011
r. podlegają przepisom przyjętym przez państwa członkowskie zgodnie z tą decyzją ramową (pkt 45–48 opinii). Jako
odstępstwo od ogólnego systemu pierwszy z tych przepisów powinien być interpretowany zawężająco. Trybunał
stwierdził, że poprzez ograniczenie liczby przypadków, które nadal podlegają instrumentom prawnym istniejącym
przed wejściem w życie decyzji ramowej 2008/909, a w konsekwencji zwiększając liczbę przypadków, które mogą


podlegać przepisom przyjętym przez państwa członkowskie zgodnie z tą decyzją, zawężająca wykładnia art. 28 ust.
2 decyzji ramowej 2008/909 powodująca, że ten przepis dotyczy wyłącznie wyroków, które stały się prawomocne
najpóźniej w dniu 5.12.2011 r., najlepiej zagwarantuje realizację celu decyzji ramowej. Jak wynika z art. 3 ust. 1 tej
decyzji, ten cel polega na umożliwieniu państwom członkowskim uznawania wyroków i wykonywania orzeczonych
w nich kar w celu ułatwienia resocjalizacji osób skazanych.
Reasumując TS orzekł, że wykładni art. 28 ust. 2 zd. 1 decyzji ramowej 2008/909 należy dokonywać w ten sposób,
że dotyczy on jedynie wyroków, które stały się prawomocne przed datą wskazaną przez zainteresowane państwo
członkowskie.
Autorka jest doktorem nauk prawnych, ekspertem ds. prawa gospodarczego, WPiA UKSW w Warszawie
Wyrok TS z 25.1.2017 r., van Vemde, C-582/15







TS orzekł, że wykładni art. 28 ust. 2 zd. 1 decyzji ramowej 2008/909 należy dokonywać w ten sposób, że dotyczy on jedynie wyroków, które stały się prawomocne przed datą wskazaną przez zainteresowane państwo członkowskie. Trybunał uznał, że taka interpretacja najlepiej służy realizacji celu decyzji ramowej, umożliwiając państwom członkowskim uznawanie i wykonywanie kar w celu ułatwienia resocjalizacji osób skazanych.