Ustawa z 4.10.2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks wykroczeń oraz niektórych innych ustaw

Najważniejszą zmianą wprowadzoną ustawą z 4.10.2018 r. jest zaostrzenie kar dla posiadaczy zwierząt domowych oraz wprowadzenie elektronicznego rejestru wykroczeń. Nowelizacja przewiduje penalizację zachowania zwierząt stwarzających niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia człowieka. Dodatkowo, podwyższono kary grzywny oraz wprowadzono możliwość orzeczenia kary ograniczenia wolności. Ustawa wprowadza także kwotowe kryterium czynu przepołowionego oraz inne zmiany w Kodeksie wykroczeń.

Tematyka: Ustawa z 4.10.2018, Kodeks wykroczeń, zaostrzenie kar, zwierzęta domowe, elektroniczny rejestr wykroczeń, penalizacja, kary, czyny przepołowione, kar alternatywne, kwotowe kryterium, zmiany w prawie, rejestrowanie sprawców, Kodeks postępowania karnego, sankcje grożące, elastyczność kar, wprowadzone zmiany, uchylenie przepisów, Trybunał Konstytucyjny, mandat karny, promocja zatrudnienia, wejście w życie

Najważniejszą zmianą wprowadzoną ustawą nowelizującą z 4.10.2018 r. jest zaostrzenie kar dla posiadaczy
zwierząt domowych.
• Zmieniono kwotę „czynów przepołowionych”.
• Wprowadzono elektroniczny zbiór danych określony jako „rejestr wykroczeń”.
Zaostrzenie kary dla posiadaczy zwierząt
Ustawa z 4.10.2018 r. o zmianie ustawy - Kodeks wykroczeń oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r.
poz. 2077) wprowadza penalizację zachowania polegającego na trzymaniu bez zachowania zwykłych lub
nakazanych środków ostrożności zwierzęcia, które swoim zachowaniem stwarza niebezpieczeństwo dla
życia lub zdrowia człowieka, przewidując dla tego czynu zagrożenie karą ograniczenia wolności, grzywny
albo nagany. Ujęcie znamienia kwalifikującego przez wskazanie na charakter zwierzęcia (zachowanie stwarzające
niebezpieczeństwo dla zdrowia, a nawet życia człowieka) służy zwróceniu uwagi, iż właściwości takiego zwierzęcia
nie należy utożsamiać jedynie z „wykazem zwierząt niebezpiecznych dla życia i zdrowia ludzi”. Artykułem 77 § 2
Kodeksu wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 618 ze zm., dalej jako: KW) należy obejmować więc wszystkie
zwierzęta, które niewłaściwie trzymane swoim zachowaniem stwarzają niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia
człowieka, bez względu na to, czy znajdują się w jakimkolwiek wykazie.
Nowelizacja wprowadza znaczne podwyższenie kar za ww. wykroczenia. Dotychczasowy przepis art. 77 KW,
przewidywał karę grzywny tylko do 250 zł albo karę nagany. Z kolei art. 78 KW dotyczący drażnienia lub płoszenia
zwierzęcia przewidywał karę grzywny do 1000 zł albo karę nagany. W wyniku nowelizacji zachowania z art. 77, 78
oraz 108 KW obwarowane będą sankcją grzywny do 1000 zł, a dodatkowo sąd będzie miał możliwość orzeczenia
kary ograniczenia wolności albo kary nagany jako kar alternatywnych.
Kwotowe kryterium czynu przepołowionego
Ratio legis dla zmian w obszarze regulacji „czynów przepołowionych” stypizowanych w art. 119 § 1 KW, art.
120 § 1 KW, art. 122 § 1 i 2 KW oraz art. 124 § 1 KW wskazano w uzasadnieniu projektu zmian do ustawy: „W
ocenie projektodawcy obecny stan wymaga pilnej interwencji, szczególnie gdy weźmie się pod uwagę, że w świetle
art. 2a KW, dodanego ustawą z 20.2.2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.
z 2015 r. poz. 396), istnieje konieczność analizowania prawomocnie zakończonych już spraw, w celu weryfikacji
skutków kontrawencjonalizacji dokonanej ustawą z 27.9.2013 r. o zmianie ustawy - Kodeks postepowania karnego
oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r. poz. 1247). Co więcej analiza taka jest przeprowadzana każdego roku
i dotyczy tysięcy spraw w całym kraju. Skutki wspomnianej kontrawencjonalizacji przejawiają się w wielu aspektach
funkcjonowania aktualnych przepisów. Jednym z nich jest „przewlekanie” postępowań w celu doprowadzenia do
częściowej depenalizacji” (Uzasadnienie projektu, s. 5-6). W związku z tym w ustawie powrócono do kwotowego
kryterium przepołowienia w wysokości 500 zł, gdyż zabieg taki per saldo jest opłacalny z punktu widzenia
racjonalizacji stosowania prawa. Konsekwencją proponowanych zmian jest również zbędność definicji ustawowej
minimalnego wynagrodzenia za pracę w obszarze Kodeksu wykroczeń, co skutkuje uchyleniem § 9 w art. 47.
Inne zmiany w Kodeksie wykroczeń
W świetle znowelizowanego art. 10a § 1 KW jeżeli czyn będący wykroczeniem, za które wymierzono karę lub środek
karny, stanowi, wspólnie z innym czynem lub czynami, ze względu na łączną wartość mienia przestępstwo, za które
wymierzono karę lub środek karny tego samego rodzaju, wykonuje się surowszą karę lub środek karny.
Przepis art. 25 § 1 KW określa przesłanki orzekania kar zastępczych. W takich przypadkach ustawodawca
przewiduje zamianę grzywny na zastępczą karę aresztu lub pracę społecznie użyteczną. Wprowadzona zmiana
w art. 27 § 1 KW umożliwia uwolnienie się od kary zastępczej aresztu lub wykonywania określonej pracy jeżeli
ukarany wpłaci kwotę pieniężną przypadającej jeszcze do uiszczenia.
W ustawie uelastyczniono również sankcje grożące za wykroczenia opisane w art. 65 § 1 KW (tj. umyślnego
wprowadzania w błąd organu państwowego lub instytucji upoważnionej z mocy ustawy do legitymowania)
i umożliwiono orzeczenie albo kary ograniczenia wolności albo grzywny.
Rejestr wykroczeń

Ustawa z 4.10.2018 r. o zmianie ustawy - Kodeks wykroczeń oraz niektórych innych ustaw wprowadza
również zmiany w ustawie z 6.4.1990 r. o Policji (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2067 ze zm., dalej jako:), które mają
na celu utworzenie elektronicznego zbioru danych określanego jako „rejestr wykroczeń”.
Regulacje wprowadzone w art. 2 ustawy z 4.10.2018 r. o zmianie ustawy - Kodeks wykroczeń oraz niektórych innych
ustaw są podyktowane koniecznością utworzenia i prowadzenia elektronicznego zbioru danych określonego jako
„rejestr wykroczeń”, a dotyczącego sprawców wykroczeń przeciwko mieniu z art. 119 § 1 KW, art. 120 § 1 KW, art.
122 § 1 i 2 KW i art. 124 § 1 KW, osób podejrzanych o popełnienie tych wykroczeń oraz obwinionych i ukaranych
oraz pozyskiwania tych danych przez uprawnione organy w toku czynności wyjaśniających, jak również
prowadzonego postępowania, w celu dokonania właściwej oceny prawnej zachowania sprawcy i przyjęcia
adekwatnej kwalifikacji prawnej dokonanych czynów przeciwko mieniu, czy to w oparciu o Kodeks wykroczeń, czy
odpowiednio jako przestępstwo. Dotychczas sprawcy tych wykroczeń nie byli rejestrowani w Krajowym Systemie
Informacyjnym Policji (KSiP), co skutkuje trudnościami w ich ustalaniu oraz koordynacji i prowadzeniu czynności
wykrywczych.
Pozostałe zmiany
Wprowadzone zmiany dotyczą również następujących przepisów:
1. Zmiany art. 54 § 5 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 475 ze zm., dalej
jako: KPW) są efektem orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Postulaty sformułowane w uzasadnieniu
wyroku TK z 5.3.2013 r. U 2/11 (Dz.U. z 2013 r. poz. 375) odnośnie do wymagań ustawowej regulacji środków
przymusu legły u podstaw nowelizacji art. 74 KPK dokonanej ustawą z 27.9.2013 r. o zmianie ustawy - Kodeks
postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r. poz. 1247 ze zm.). Dodano wówczas
przepis art. 74 § 3a, który daje podstawę stosowania środków przymusu bezpośredniego wobec osoby
poddawanej badaniom, o których mowa w § 2 tego przepisu. Z racji tego, że osoba podejrzewana o popełnienie
wykroczenia może być również poddana takim samym badaniom i może powstać potrzeba użycia wobec niej
przymusu, przepis art. 54 § 5 KPW należało uzupełnić o recepcję wspomnianego przepisu.
2. Zmiany w art. 97 KPW nałożenie grzywny w drodze mandatu karnego nie może nastąpić po upływie 60 dni od
dnia ustalenia sprawcy wykroczenia. Nowe brzmienie przepisu art. 97 § 3 KPW wprowadza z kolei konieczność
określenia zachowania stanowiącego wykroczenie, datę i miejsce jego popełnienia oraz kwalifikację prawną
wykroczenia, za które organ mandatowy wymierzył grzywnę.
3. Zmiany w art. 119 ustawy z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2018 r.
poz. 1265 ze zm.). Dotychczasowe brzmienie dotyczące ustalenia dolnej granicy grzywny na poziomie 500
złotych w stosunku do osoby dotychczas bezrobotnej uznano za nazbyt restrykcyjne i w związku z tym
ustawodawca zrezygnował z określenia dolnej granicy kary grzywny.
Ustawa weszła w życie 15.11.2018 r.

Ustawa z 4.10.2018 r. o zmianie ustawy - Kodeks wykroczeń oraz niektórych innych ustaw wprowadza istotne zmiany dotyczące kar dla posiadaczy zwierząt oraz elektronicznego rejestru wykroczeń. Nowelizacja przewiduje surowsze kary, zmiany w kryteriach czynów przepołowionych oraz elastyczniejsze sankcje grożące za wykroczenia. Ustawa weszła w życie 15.11.2018 r.