Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało zmiany w Kodeksie karnym

Ministerstwo Sprawiedliwości zaproponowało kompleksową reformę Kodeksu karnego, wprowadzając m.in. kary dożywotniego pozbawienia wolności i nowe typy czynów zabronionych. Nowelizacja zakłada zmiany w katalogu kar oraz środków karnych, zaostrzenie kar za najpoważniejsze przestępstwa i wydłużenie okresów przedawnienia. Projekt ma na celu wzmocnienie ochronnej funkcji prawa karnego i zwiększenie karalności w obszarze fundamentalnych dóbr prawnych.

Tematyka: Ministerstwo Sprawiedliwości, Kodeks karny, reforma, kary, czyny zabronione, karalność, ochrona prawa karnego, przestępstwa, nowelizacja, przedawnienie, środki kary, przestępstwa na szkodę małoletnich, zmiany, proces legislacyjny

Ministerstwo Sprawiedliwości zaproponowało kompleksową reformę Kodeksu karnego. Do istotnych
postulatów ministerstwa należy m.in. wprowadzenie do katalogu sankcji kary dożywotniego pozbawienia
wolności, bez możliwości ubiegania się o warunkowe przedterminowe zwolnienie.
• Nowelizacja zakłada eliminację kary 25 lat pozbawienia wolności jako odrębnej kary, na rzecz wprowadzenia
systemu kary terminowej od 1 miesiąca do 30 lat pozbawienia wolności, a także zmianę zasad orzekania kar
nieizolacyjnych.
• Nowy Kodeks karny to także nowe typy czynów zabronionych - projektodawca proponuje wprowadzenie
odpowiedzialności karnej m.in. za przygotowanie do zabójstwa, przyjęcie zlecenia zabójstwa, uchylanie się od
naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem, kradzież zuchwałą, a także kradzież tablic rejestracyjnych.
• Do nowości należy zaostrzenie kar za najpoważniejsze przestępstwa, wydłużenie okresu przedawnienia zbrodni
zabójstwa oraz okresu, po którym można ubiegać się o warunkowe przedterminowe zwolnienie, a także
wprowadzenie nowych zasad postępowania ze sprawcami ciężkich przestępstw przeciwko nieletnim.
Projekt z 25.1.2019 r. ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw powstał w Ministerstwie
Sprawiedliwości. Celem obszernej nowelizacji Kodeksu karnego jest wzmocnienie ochronnej funkcji prawa karnego,
m.in. poprzez zwiększenie karalności w zakresie czynów uderzających w fundamentalne dobra prawne takie jak
życie, zdrowie, własność oraz uelastycznienie wymiaru kar.
Zmiany w katalogu kar i środków karnych
Kluczowym punktem w proponowanej nowelizacji KK jest wprowadzenie zmian w katalogu kar (art. 32 KK).
Nowelizacja zakłada eliminację kary 25 lat pozbawienia wolności jako odrębnej s ankcji. Jednocześnie
proponuje się zwiększenie górnej granicy kary pozbawienia wolności do lat 30, czego skutkiem będzie
możliwość orzekania kary pozbawienia wolności w wymiarze od 1 miesiąca do 30 lat. W obowiązującym porządku
prawnym możliwe jest wymierzenie kary pozbawienia wolności od 1 miesiąca do 15 lat, lub kary 25 lat pozbawienia
wolności oraz kary dożywotniego pozbawienia wolności. Następstwem podwyższenia górnej granicy pozbawienia
wolności jest konieczność podwyższenia określonego w art. 38 § 2 KK maksimum nadzwyczajnie obostrzonej kary
pozbawienia wolności z 20 do 30 lat oraz dokonanie zmian przystosowawczych w zakresie zasad nadzwyczajnego
złagodzenia kary.
Projektodawca proponuje także zmiany w orzekaniu kar nieizolacyjnych (kara ograniczenia wolności, kara grzywny),
a więc w zakresie uregulowanym w art. 33-34 KK. Znowelizowane przepisy wprowadzą dolną granicę wymiaru tego
rodzaju kar, która zostanie powiązana z wysokością zagrożenia karą pozbawienia wolności za dany typ czynu
zabronionego.
Zmiany w zakresie środków karnych dotkną głównie sprawców przestępstw popełnionych na szkodę małoletnich.
Otóż projektowany art. 41 § 1a wprowadza obligatoryjność orzekania dożywotniego zakazu zajmowania wszelkich
stanowisk związanych z wychowaniem, edukacją, leczeniem małoletnich lub z opieką nad nimi wobec osób
skazanych na karę pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu na szkodę
małoletniego lub w razie skazania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę
małoletniego.
Nowe przestępstwa, większe kary i dłuższe okresy przedawnienia
Nowelizacja KK zawiera także propozycję wprowadzenia nowych typów przestępstw. W świetle nowych przepisów
penalizowane będzie:
• przygotowanie do zabójstwa - art. 148 § 5 - kara pozbawienia wolności od 2 do 15 lat;
• przyjęcie zlecenia zabójstwa - art. 148a - kara pozbawienia wolności od 2 do 15 lat;
• uchylanie się od naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem – od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności;
• kradzież zuchwała - art. 115 § 9a i art. 278a - od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności przy czym znaczenia nie
ma wartość skradzionej rzeczy;
• kradzież tablic rejestracyjnych - art. 306b - kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

Proponuje się także podwyższenie kar za najcięższe przestępstwa, które mimo, że nie są popełnianie zbyt często, to
jednak mają tragiczne skutki. Zgodnie z projektem podwyższenie kar dotyczyć będzie m.in.:
• rozboju - od 2 do 15 lat pozbawienia wolności (obecnie od 2 do 12 lat);
• doprowadzenie do ciężkiego uszczerbku na zdrowiu - od 3 do 20 lat pozbawienia wolności (obecnie od 2 do 15 lat);
• udział w zorganizowanej grupie przestępczej - od 3 do 20 lat pozbawienia wolności (obecnie od 3 do 15 lat);
• porwanie dla okupu - od 3 do 20 lat pozbawienia wolności (obecnie od 3 do 15 lat).
Projekt zmienia również okres przedawnienia zbrodni zabójstwa. Jeżeli nowe przepisy wejdą w życie to na skutek
zmiany brzmienia art. 101 § 1 pkt. 1 KK zbrodnia zabójstwa ulegać będzie przedawnieniu dopiero po upływie 40 lat
od jej popełnienia (obecnie przedawnienie zabójstwa wynosi 30 lat).
Ponadto wydłużeniu ulec mają okresy, po których skazani na karę dożywotniego pozbawienia wolności mogą
ubiegać się o warunkowe zwolnienie. Obecnie zgodnie z art. 78 § 3 KK okres ten wynosi 25 lat - po nowelizacji
ulegnie wydłużeniu do 35 lat.
Projekt nowelizacji KK znajduje się obecnie na etapie uzgodnień, opiniowania i konsultacji. Przepisy mają
wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Projekt nowelizacji Kodeksu karnego przewiduje wprowadzenie nowych przestępstw, większe kary oraz dłuższe okresy przedawnienia. Zmiany dotyczą także orzekania kar nieizolacyjnych i środków karnych, głównie w kontekście przestępstw na szkodę małoletnich. Proces legislacyjny jest w toku, a przepisy mają wejść w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia.