SN: Stosowanie nadzwyczajnego złagodzenia kary przy zbrodni zagrożonej kumulatywnie karą pozbawienia wolności i grzywny

Sąd Najwyższy podjął uchwałę dotyczącą zasad stosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary w przypadku zbrodni zagrożonej kumulatywnie karą pozbawienia wolności i grzywny. Uchwała ta stanowi ważną odpowiedź na pytanie dotyczące interpretacji przepisów Kodeksu karnego. Sędziowie Sądu Najwyższego wyjaśniają, że nadzwyczajne złagodzenie kary polega na wymierzeniu kary pozbawienia wolności poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia, ale nie niższej od jednej trzeciej tej granicy, oraz na orzeczeniu kary grzywny na zasadach ogólnych.

Tematyka: Sąd Najwyższy, nadzwyczajne złagodzenie kary, zbrodnia, kumulatywna kara, pozbawienie wolności, grzywna, interpretacja przepisów, Kodeks karny, uchwała, stanowisko, Skład Siedmiu Sędziów

Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów podjął uchwałę dotyczącą zasad stosowania nadzwyczajnego
złagodzenia kary w przypadku zbrodni zagrożonej kumulatywnie karą pozbawienia wolności i karą grzywny.
• Według sędziów Sądu Najwyższego, w przypadku nadzwyczajnego złagodzenia kary wymierzanej przy tego
rodzaju zbrodni, złagodzonej karze pozbawienia wolności zawsze towarzyszyć będzie kara grzywny
wymierzana na ogólnych zasadach.
• Uchwała SN z 20.3.2019 r. to odpowiedź na zagadnienie prawne w sprawie o sygn. I KZP 15/18.
Sąd Najwyższy podjął bardzo ważną uchwałę dotyczącą zasad stosowania instytucji nadzwyczajnego złagodzenia
kary. Uchwala ta została podjęta w odpowiedzi na pytanie przedstawione przez sam Sąd Najwyższy postanowieniem
z dnia 25.10.2018 r., (I KZP 8/18). Pytanie to brzmiało następująco: „Czy nadzwyczajne złagodzenie kary za zbrodnię
zagrożoną kumulatywną karą pozbawienia wolności i karą grzywny w stanie prawnym obowiązującym od dnia
1.7.2015 r. polega:
1. na wymierzeniu kary pozbawienia wolności poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia, ale nie niższej od
jednej trzeciej tej granicy oraz orzeczeniu kary grzywny na zasadach ogólnych,
2. na wymierzeniu wyłącznie kary pozbawienia wolności poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia, ale nie
niższej od jednej trzeciej tej granicy,
3. na wymierzeniu kary pozbawienia wolności poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia, ale nie niższej od
jednej trzeciej tej granicy (wedle reguł z art. 60 § 6 pkt 2 KK), a nadto na odstąpieniu od orzeczenia grzywny
i orzeczeniu środka karnego wymienionego w art. 39 pkt 2-3, 7 i 8 KK, środka kompensacyjnego lub przepadku
(wedle reguł z art. 60 § 7 KK)?”
Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów stwierdził, że nadzwyczajne złagodzenie kary za zbrodnię zagrożoną
kumulatywnie karą pozbawienia wolności i karą grzywny polega na wymierzeniu kary pozbawienia wolności
poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia, ale nie niższej od jednej trzeciej granicy, oraz wymierzeniu
kary grzywny na zasadach ogólnych. Uzasadniając swoje stanowisko, Sąd Najwyższy stwierdził, że zawarte
w Kodeksie karnym regulacje dotyczące instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary, tj. art. 60 KK, w sposób jasny
i wyczerpujący określają zasady i zakres jej stosowania. Z powyższego wynika, że art. 38 § 1 i 3 KK, art. 59 KK czy
art. 61 KK nie zawierają zasad dodatkowo regulujących nadzwyczajne złagodzenie kary.
Jak uzasadnia Sąd Najwyższy, zasady nadzwyczajnego złagodzenia kary zostały określone według stopnia ciężaru
gatunkowego przestępstwa. Według sędziów art. 60 § 7 KK nie może być stosowany do grzywny będącej
obligatoryjnym elementem sankcji za zbrodnię, jako że dotyczy wyłącznie występków,,i to tylko takich, co do
których sądowi został pozostawiony wybór, po którą z alternatywnych sankcji sięgnąć albo czy zastosować dwie kary
jednocześnie”. Jak słusznie zauważył Sąd Najwyższy, w Kodeksie karnym nie ma żadnego przepisu uprawniającego
do odstąpienia od grzywny mającej charakter obligatoryjny przy zbrodni. Co więcej, sędziowie uznali, że skoro
instytucja nadzwyczajnego złagodzenia kary ze swej natury zmienia zasady wymiaru kary, to jako taka nie podlega
wykładni rozszerzającej.
Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 20.3.2019 r. I KZP 15/18.
I KZP 15/18

Uchwała Sądu Najwyższego wyjaśnia, że zasady nadzwyczajnego złagodzenia kary są określone w Kodeksie karnym i nie ma potrzeby dodatkowych regulacji. Sędziowie podkreślają, że instytucja nadzwyczajnego złagodzenia kary ma charakter precyzyjnie określony i nie podlega wykładni rozszerzającej. Uchwała SN z 20.3.2019 r. stanowi istotne stanowisko interpretacyjne w sprawie stosowania sankcji wobec zbrodni zagrożonych karą pozbawienia wolności i grzywny.