Prokurator Generalny może wnieść kasację od kończącego postępowanie postanowienia sądu dyscyplinarnego adwokatów
W postępowaniu dyscyplinarnym adwokatów art. 521 KPK ma zastosowanie do postanowień sądu dyscyplinarnego dla adwokatów. Prokurator Generalny wniósł kasację od postanowienia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w W., co wywołało dyskusję dotyczącą zastosowania art. 521 KPK wobec postanowień PrAdw.
Tematyka: Prokurator Generalny, kasacja, postępowanie dyscyplinarne, adwokaci, Sąd Najwyższy, art. 521 KPK, PrAdw
W postępowaniu dyscyplinarnym adwokatów art. 521 KPK ma zastosowanie do postanowień sądu dyscyplinarnego dla adwokatów. Prokurator Generalny wniósł kasację od postanowienia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w W., co wywołało dyskusję dotyczącą zastosowania art. 521 KPK wobec postanowień PrAdw.
W postępowaniu dyscyplinarnym adwokatów art. 521 KPK ma zastosowanie do postanowień sądu dyscyplinarnego dla adwokatów – wynika z uchwały podjętej przez skład siedmiu sędziów Sądu Najwyższego. Stan faktyczny Do Rzecznika Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w W. wpłynął wniosek Pierwszego Zastępcy Prokuratora Generalnego Prokuratora Krajowego o wszczęcie i przeprowadzenie postępowania dyscyplinarnego wobec adwokata R.G., w związku z publicznymi wypowiedziami w mediach i za pośrednictwem portalu społecznościowego, które mogły świadczyć o nadużyciu przez niego prawa do swobody wypowiedzi i dopuszczalnej krytyki w rozumieniu art. 80 ustawy z 26.5.1982 r. - Prawo o adwokaturze (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 1513; dalej jako: PrAdw). Rzecznik Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w W. umorzył dochodzenie dyscyplinarne stwierdzając, że czyn nie zawiera znamion przewinienia dyscyplinarnego. Odwołania od tego postanowienia wnieśli Minister Sprawiedliwości oraz Pierwszy Zastępca Prokuratora Generalnego Prokurator Krajowy, jednak Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w W. utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie. Pierwszy Zastępca Prokuratora Generalnego z upoważnienia Prokuratora Generalnego wniósł kasację powołując się na art. 521 KPK. Według tego przepisu, Prokurator Generalny, a także Rzecznik Praw Obywatelskich może wnieść kasację od każdego prawomocnego orzeczenia sądu kończącego postępowanie. Rozpoznający ten środek zaskarżenia Sąd Najwyższy postanowił przedstawić składowi siedmiu sędziów Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne: Czy w postępowaniu dyscyplinarnym adwokatów przepis art. 521 KPK znajduje zastosowanie do postanowień sądu dyscyplinarnego dla adwokatów, czy też art. 91a PrAdw w sposób wyczerpujący reguluje zagadnienie dopuszczalności kasacji od rozstrzygnięć wydawanych przez sądy dyscyplinarne dla adwokatów? Jedno z prezentowanych w orzecznictwie stanowisk opiera się na założeniu, że zarówno rodzaj rozstrzygnięć zapadających w postępowaniu dyscyplinarnym, podlegających zaskarżeniu kasacją, jak i katalog podmiotów uprawnionych do występowania z tym nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, wynikają wprost z PrAdw. Dlatego w sprawach dyscyplinarnych adwokatów nie jest dopuszczalna kasacja złożona w trybie art. 521 KPK, bowiem określenie w przepisach art. 91a-91d PrAdw podstawowych granic przedmiotu zaskarżenia i kręgu podmiotów uprawnionych do wnoszenia kasacji nie pozwala na uznanie, że jest to „sprawa nieuregulowana w niniejszym rozdziale” i zastosowanie art. 521 KPK do rozstrzygnięcia sądu dyscyplinarnego niebędącego orzeczeniem (zob. postanowienie SN z 11.2.2008 r., SDI 1/08). Kasacja w sprawach dyscyplinarnych adwokatów przysługuje wyłącznie od orzeczeń Sądu Dyscyplinarnego wydanych w drugiej instancji, jeżeli są to orzeczenia kończące postępowanie (zob. postanowienie SN z 27.3.2008 r., SDI 5/08; postanowienie SN z 21.12.2006 r., SDI 28/06). Jednocześnie w art. 95 ust. 1 PrAdw wyraźnie wyodrębniono dwa rodzaje rozstrzygnięć sądu dyscyplinarnego, mają one formę postanowień lub orzeczeń. Argumentuje się, że brak jest racjonalnych przesłanek do uznania, iż obowiązujący model postępowania dyscyplinarnego w stosunku do adwokatów przewiduje dwa odrębne tryby postępowania kasacyjnego umieszczone w dwóch aktach normatywnych, różniące się przy tym określeniem przedmiotu zaskarżenia i podmiotów uprawnionych do wniesienia kasacji. Drugi pogląd, dopuszcza możliwość wniesienia kasacji od postanowienia stanowiącego orzeczenie kończące postępowanie (zob. wyrok SN z 3.12.2015 r., II KK 272/15; postanowienie SN z 10.4.2014 r., VI KZ 2/14), wskazując na brak w PrAdw normy wyłączającej odpowiednie stosowanie art. 521 § 1 KPK. Stanowisko SN Sąd Najwyższy uznał, że zgodna z ideą samorządności korporacji adwokackiej jest możliwość stosowania art. 521 KPK wobec innych rozstrzygnięć niż wymienione w art. 91a PrAdw. Nie można przyjąć, że 91a PrAdw w sposób wyczerpujący regulował kwestię dopuszczalności, trybu i przesłanek zaskarżenia kasacją wszelkich rozstrzygnięć zapadających w postępowaniu dyscyplinarnym adwokatów, skoro dotyczy wyłącznie orzeczeń, i to orzeczeń wydanych przez Wyższy Sąd Dyscyplinarny w drugiej instancji. Jak wyjaśniono, uznanie, że w kwestiach nieuregulowanych w PrAdw dotyczących kasacji, zastosowanie może znaleźć przepis art. 521 KPK to jedyne rozwiązanie zapewniająca dopuszczalność sądowej kontroli orzeczeń organów korporacyjnych. Przyjęta wykładnia przepisów umożliwiające realizację konstytucyjnego wzorca prawa do sądu - art. 45 ust. 1 Konstytucji RP. Uchwała SN (7) z 27.11.2019 r., II DSI 67/18
Sąd Najwyższy uznał, że art. 521 KPK może znaleźć zastosowanie do rozstrzygnięć innych niż wymienione w PrAdw. Decyzja ta ma istotne znaczenie dla możliwości sądowej kontroli orzeczeń organów korporacyjnych, zapewniając realizację prawa do sądu.