Urządzanie gry hazardowej pod kątem prawnokarnym

Urządzanie gry hazardowej pod kątem prawnokarnym stanowi istotny problem, szczególnie w kontekście konieczności uzyskania koncesji na kasyno gry oraz przepisów dotyczących miejsc urządzania gier na automatach. Publikacja analizuje zagadnienia związane z działaniami podejmowanymi bez wymaganej koncesji, a także omawia istotę przestępstw skarbowych oraz interpretacje sądów na ten temat.

Tematyka: urządzanie gry hazardowej, koncesja na kasyno gry, przestępstwo skarbowe, automaty do gier, Sąd Najwyższy, wyrok III KK 272/19

Urządzanie gry hazardowej pod kątem prawnokarnym stanowi istotny problem, szczególnie w kontekście konieczności uzyskania koncesji na kasyno gry oraz przepisów dotyczących miejsc urządzania gier na automatach. Publikacja analizuje zagadnienia związane z działaniami podejmowanymi bez wymaganej koncesji, a także omawia istotę przestępstw skarbowych oraz interpretacje sądów na ten temat.

Jeżeli urządzanie gry hazardowej w postaci gry na automatach (art. 1 ust. 2 w zw. z art. 2 ust. 3 i 5
GryHazardU) wymaga uzyskania koncesji na kasyno gry (art. 6 ust. 1 tej ustawy), a koncesja taka udzielana
jest w odniesieniu do jednego kasyna, prowadzonego w ściśle określonym (geograficznie) miejscu (art. 41
ust. 1, art. 42 pkt 3 i art. 35 pkt 5 tej ustawy), to zachowanie osoby, która nie posiadając koncesji na
prowadzenie kasyna, podejmuje działanie w postaci urządzania gry na automatach w różnych miejscach
(miejscowościach, lokalach), stanowi każdorazowo - od strony prawnokarnej - inny czyn, podjęty z zamiarem
naruszenia tych przepisów w każdym z tych miejsc – orzekł Sąd Najwyższy (III KK 272/19).
Opis stanu faktycznego
M.W. oskarżony został o to, że w okresie od 1.8.2015 r. do 14.10.2015 r. w sklepie spożywczo - przemysłowym przy
ul. G. w E. będąc osobą odpowiedzialną, jako prezes zarządu H. Sp. z o.o. z siedzibą w O., urządzał gry na
automatach będących w dyspozycji spółki, której był prezesem zarządu, to jest automatach do gry A., to jest
urządzając gry na automatach bez wymaganej koncesji wbrew art. 6 ust. 1 GryHazardU, a w okresie od 3.9.2015 r.
do 14.10.2015 r. również wbrew art. 14 ust. 1 GryHazardU, urządzając grę poza kasynem gry. Czyn ten
zakwalifikowano jako przestępstwo skarbowe określone w art. 107 § 1 KKS w zw. z art. 9 § 3 KKS.
Stanowisko SR i SO
Sąd pierwszej instancji uznał oskarżonego za winnego zarzucanego mu czynu, wymierzając karę grzywny
w wysokości 100 stawek dziennych po 150 złotych każda; na podstawie art. 30 § 5 KKS orzekł przepadek dowodów
rzeczowych w postaci automatów do gier; na podstawie art. 30 § 5 KKS w zw. art. 32 § 1 i § 3 KKS orzekł środek
karny w postaci ściągnięcia równowartości pieniężnej przepadku środków pieniężnych w łącznej kwocie 1.920 zł,
ujawnionych w automatach A. Po rozpoznaniu apelacji oskarżonego, Sąd Okręgowy uchylił wyrok w zaskarżonej
części dotyczącej skazania M.W. w pkt I oraz rozstrzygnięcie o kosztach zawarte w pkt VII w zakresie dotyczącym
tego oskarżonego i na podstawie art. 439 § 1 pkt 8 KPK w zw. z art. 113 § 1 KKS umorzył postępowanie karne
w zakresie czynu M.W. Sąd drugiej instancji przyjął, że istotą tych wszystkich zachowań było wykorzystanie
przez oskarżonego tej samej sposobności, wynikającej z prowadzenia ściśle określonego,
wyspecjalizowanego typu działalności gospodarczej, oskarżony był zdeterminowany osiągnięciem tego samego,
sprecyzowanego, konkretnego celu, który realizował w ramach założonych przez niego spółek, zachodziła tożsamość
czynów. Takie elementy jak różne miejsca popełnienia poszczególnych czynów, urządzanie gier na różnych
automatach nie mają tutaj żadnego znaczenia.
Od powyższego orzeczenia kasację wnieśli zarówno Prokurator Rejonowy w E. oraz Naczelnik (...) Urzędu Celno -
Skarbowego w O. Zarzuty kasacyjne opierały się na błędnym przyjęciu, iż zaistniała ujemna przesłanka procesowa
w postaci powagi rzeczy osądzonej, gdyż oskarżony M.W. został wcześniej prawomocnie skazany za czyn, będący
elementem czynu ciągłego przypisanego mu wyrokami wskazanych w zarzucie Sądów w sytuacji, gdy nie został
prawomocnie skazany w warunkach określonych w art. 6 § 2 KKS w związku z art. 107 § 1 KKS, a tym samym nie
było prawnej przeszkody do orzekania w przedmiocie odpowiedzialności karnej skarbowej oskarżonego. Czyn
zarzucany oskarżonemu w niniejszej sprawie nie jest tożsamy z czynami, za które został skazany z uwagi na fakt, że
czyn ten został popełniony w innych miejscach i miejscowościach, dotyczył innych urządzeń do gry oraz zachodziły
inne istotne różnice, a zatem nie było prawnej przeszkody do orzekania w przedmiocie odpowiedzialności karnej
skarbowej oskarżonego. Ponadto zarzucono rażące naruszenie przepisów prawa materialnego, które miało istotny
wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 6 § 2 KKS w związku z art. 107 § 1 KKS, polegające na uznaniu, iż art.
6 § 2 KKS obejmuje swą treścią normatywną i znajduje zastosowanie do przestępstw trwałych – wieloczynowych.
Stanowisko SN
Sąd Najwyższy po rozpoznaniu dwóch kasacji wniesionych na niekorzyść oskarżonego przez Prokuratora
Rejonowego w E. oraz Naczelnika (...) Urzędu Celno - Skarbowego w O. uchylił zaskarżony wyrok co do M.W.
i sprawę w tym zakresie przekazał Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.
SN nie miał żadnych wątpliwości co do zasadności kasacji wskazując, że trafnie podniesiono, iż Sąd odwoławczy
dopuścił się rażącego naruszenia prawa procesowego (art. 17 § 1 pkt 7 KPK), dokonując błędnej wykładni
art. 6 § 2 KKS. Nieuprawnione przyjęcie powyższej negatywnej przesłanki procesowej skutkowało niezasadnym
umorzeniem postępowania wobec M.W.
Urządzanie gry hazardowej w postaci gry na automatach wymaga uzyskania koncesji na kasyno gry, a koncesja
taka udzielana jest w odniesieniu do jednego kasyna, prowadzonego w ściśle określonym (geograficznie)
miejscu. Z tego względu, zachowanie osoby, która nie posiadając koncesji na prowadzenie kasyna podejmuje



działanie w postaci urządzania gry na automatach w różnych miejscach stanowi każdorazowo inny czyn, podjęty
z zamiarem naruszenia tych przepisów w każdym z tych miejsc. Dodatkowo, przestępstwo określone w art. 107
§ 1 KKS należy zaliczyć do tzw. przestępstw wieloczynnościowych. Chodzi w nich o działania złożone z wielu
czynności dokonujących zmian w świecie zewnętrznym. Słusznie podnosi się w ocenie SN, że instytucja z art. 6 § 2
KKS nie znajduje zastosowania do przestępstw trwałych, wieloodmianowych, zbiorowych, czy przestępstw z reguły
popełnionych powtarzającymi się zachowaniami.
Art. 6 § 2 KKS stanowi, że dwa lub więcej zachowań, podjętych w krótkich odstępach czasu w wykonaniu tego
samego zamiaru lub z wykorzystaniem takiej samej sposobności, uważa się za jeden czyn zabroniony. Jak wynika
z wyroku Sądu Najwyższego, w zakresie urządzania gier hazardowych nie sposób abstrahować od konstrukcji
znamion czynu opisanego w przepisie art. 107 § 1 KKS. To bowiem w świetle konkretnej konstrukcji prawnokarnej
powinno oceniać się, na ile określone zachowania stanowią ten sam czyn w znaczeniu normatywnym oraz jakie
znaczenie uzyskują takie okoliczności jak miejsce zachowania (miejsce urządzania gier), a także dane identyfikujące
automaty do gier losowych.

Powyższe prowadzi Sąd Najwyższy do konkluzji, że uprzednie prawomocne skazanie za przestępstwo z art. 107 § 1
KKS, popełnione w innym miejscu, w warunkach czynu ciągłego (art. 6 § 2 KKS), w którym czas jego popełnienia
obejmuje czasokres popełnienia czynu z art. 107 § 1 KKS, co do którego toczy się jeszcze postępowanie karne
skarbowe, nie stanowi w tym późniejszym procesie przeszkody procesowej w postaci powagi rzeczy osądzonej,
albowiem nie jest spełniony warunek tożsamości czynów. Na urządzanie lub prowadzenie gier hazardowych składa
się bowiem wiele działań, a specyfika tego przestępstwa wyklucza dokonywanie go „na raty”, jak wymaga tego art. 6
§ 2 KKS. W przypadku urządzania gier na automatach bez posiadania koncesji, zamiar wprawdzie ma cały czas tę
samą ogólną postać (urządzenie gry na automatach z naruszeniem tych samych przepisów ustawowych), ale kształt
normatywnej regulacji decyduje, że sprawca takiego czynu w chwili jego realizacji w każdym miejscu, ma
świadomość, iż swoim zachowaniem narusza po raz kolejny, na nowo, regulacje ustawowe. Sąd Najwyższy właśnie
w okoliczności jaką jest miejsce czynu, a więc miejsce, w którym sprawca urządza gry na automatach, dostrzegał
przeszkodę do uznania, że takie zachowanie stanowi od strony prawnokarnej ten sam czyn, za którego popełnienie
oskarżony został już skazany prawomocnie we wcześniejszym postępowaniu karnym. Przyjęcie zatem, że sprawca
popełnił nie dwa odrębne czyny zabronione, a jeden kwalifikowany z art. 107 § 1 KKS w zw. z art. 6 § 2 KKS, było
niedopuszczalne i wymagało korekty.



Wyrok Sądu Najwyższego z 15.1.2020 r., III KK 272/19







Sąd Najwyższy w wyroku III KK 272/19 podkreślił, że urządzanie gry hazardowej na automatach bez koncesji stanowi osobne czyny karalne, nawet jeśli są popełniane w różnych miejscach. Decyzja ta ma istotne znaczenie dla wykładni przepisów prawa karnej skarbowej dotyczących przestępstw hazardowych.