Podstawa uznania wniosku o wznowienie postępowania za oczywiście bezzasadny

Uznanie wniosku o wznowienie za oczywiście bezzasadny będzie miało miejsce również w sytuacjach, gdy w sposób oczywisty, rzucający się w oczy, wniosek ten oparty zostanie na innych podstawach niż te, które określone zostały w przepisach Rozdziału 56 KPK. Stosowanie wskazanego przepisu uznać należy w związku z tym za konieczne także wtedy, gdy sąd wznowieniowy w sposób niebudzący wątpliwości stwierdzi, że żadna ze wskazanych we wniosku okoliczności nie mieści się w katalogu przesłanek zawartych w art. 540 KPK, art. 540a KPK lub art. 540b KPK oraz gdy nie będzie wchodzić w grę działanie tego sądu z urzędu (art. 542 § 3 KPK). 30.12.2020 r. do Sądu Najwyższego wpłynął wniosek Ł Ł. o wznowienie postępowania w sprawie rozpoznawanej przez Sąd Okręgowy w P., która została zakończona prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w P. z 7.11.2019 r.

Tematyka: wznowienie postępowania, Sąd Najwyższy, oczywista bezzasadność, art. 545 § 3 KPK, Konieczność stosowania przepisu, Sąd wznowieniowy, Katalog przesłanek, Wniosek o wznowienie, Sąd Okręgowy, Sąd Apelacyjny

Uznanie wniosku o wznowienie za oczywiście bezzasadny będzie miało więc miejsce również w sytuacjach,
gdy w sposób oczywisty, rzucający się w oczy, wniosek ten oparty zostanie na innych podstawach niż te,
które określone zostały w przepisach Rozdziału 56 KPK. Stosowanie wskazanego przepisu uznać należy
w związku z tym za konieczne także wtedy, gdy sąd wznowieniowy w sposób niebudzący wątpliwości
stwierdzi, że żadna ze wskazanych we wniosku okoliczności nie mieści się w katalogu przesłanek zawartych
w art. 540 KPK, art. 540a KPK lub art. 540b KPK oraz gdy nie będzie wchodzić w grę działanie tego sądu
z urzędu (art. 542 § 3 KPK).
Opis stanu faktycznego
30.12.2020 r. do Sądu Najwyższego wpłynął wniosek Ł Ł. o wznowienie postępowania w sprawie rozpoznawanej
przez Sąd Okręgowy w P., która została zakończona prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w P. z 7.11.2019
r. Uzasadniając wniosek skazany sformułował twierdzenie, że nie zgadza się z wydanym wyrokiem w zakresie
przypisanego mu czynu, wypełniającego znamiona przestępstwa określonego w art. 156 § 1 pkt 2 i 3 KK.
W konsekwencji podniósł, że w toku prowadzonego w tej sprawie postępowania dopuszczono się szeregu uchybień,
które doprowadziły do jego niesłusznego skazania. W jego ocenie, w określonym postępowaniu doszło do naruszenia
przepisów prawa procesowego, polegających na: niedopuszczeniu opinii sądowo-psychiatrycznej dotyczącej jego
poczytalności, rozstrzygnięciu niedających się usunąć wątpliwości na jego niekorzyść (pokrzywdzony zaatakował go
pierwszy), nieprzeprowadzeniu wizji lokalnej i eksperymentu procesowego, nieuwzględnieniu opinii z zakresu
medycyny sądowej, wskazującej na powstanie obrażeń ciała pokrzywdzonego na skutek samoistnego upadku,
niewłaściwej ocenie zeznań świadków, przesłuchanie go w miejscowej jednostce Policji bez udziału w tej czynności
obrońcy. Argumentację tę skazany podtrzymał i rozwinął w swoim kolejnym piśmie z 16.2.2021 r. dodatkowo
podnosząc, że w sprawie nie zabezpieczono obuwia, które miało być narzędziem zbrodni, pierwszą rozprawę
przeprowadzono pod nieobecność jego obrońcy, który znał sprawę, nie uwzględniono w dostatecznym zakresie
zeznań świadków, z których wynika, że to pokrzywdzony zaatakował pierwszy, a wreszcie pominięto istotne części
opinii wynikającej z protokołu sekcji zwłok pokrzywdzonego, przeprowadzonej przez biegłą S.P.
Sąd Najwyższy w sprawie Ł.Ł., skazanego z art. 156 § 1 pkt 2 i 3 KK i in., po rozpoznaniu na posiedzeniu w Izbie
Karnej 26.2.2021 r. wniosku skazanego o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu
Apelacyjnego w P z 7.11.2019 r., utrzymującego w mocy wyrok Sądu Okręgowego w P. z 16.4.2019 r., na podstawie
art. 545 § 3 KPK, postanowił odmówić przyjęcia wniosku o wznowienie postępowania wobec jego oczywistej
bezzasadności.
Uzasadnienie SN
Zdaniem Sądu Najwyższego w rozpoznawanej sprawie zachodzi ewidentny brak podstaw do uznania wniosku
o wznowienie postępowania za uzasadniony.
Art. 545 § 3 KPK przewiduje możliwość odmowy przyjęcia wniosku niepochodzącego od osoby wymienionej w § 2
(obrońca lub pełnomocnik) bez wzywania do usunięcia jego braków formalnych, jeżeli z treści wniosku,
w szczególności odwołującego się do okoliczności, które były już rozpoznawane w postępowaniu o wznowienie
postępowania, wynika jego oczywista bezzasadność.
Wymieniona w powołanym przepisie możliwość wydana przewidzianej w nim decyzji procesowej, nie ogranicza się
przy tym wyłącznie do tych wypadków, w których we wniosku o wznowienie powołane zostały okoliczności będące
już wcześniej przedmiotem rozpoznawania w postępowaniu o wznowienie postępowania. Użycie w treści art. 545 § 3
KPK zwrotu "w szczególności" nie pozostawia wątpliwości, że jest to wskazanie przykładowe, a katalog okoliczności,
w oparciu, o które możliwe jest wydanie takiego orzeczenia, ma charakter otwarty. Uznanie wniosku o wznowienie za
oczywiście bezzasadny będzie miało więc miejsce również w sytuacjach, gdy w sposób oczywisty, rzucający się
w oczy, wniosek ten oparty zostanie na innych podstawach niż te, które określone zostały w przepisach Rozdziału 56
Kodeksu postępowania karnego. Stosowanie wskazanego przepisu uznać należy w związku z tym za konieczne
także wtedy, gdy sąd wznowieniowy w sposób niebudzący wątpliwości stwierdzi, że żadna ze wskazanych we
wniosku okoliczności nie mieści się w katalogu przesłanek zawartych w art. 540 KPK, art. 540a KPK lub art. 540b
KPK oraz gdy nie będzie wchodzić w grę działanie tego sądu z urzędu (art. 542 § 3 KPK).
Wydania takiego rozstrzygnięcia wymagał wniosek złożony przez skazanego Ł.Ł.

Wszystkie powoływane przez niego w osobistym wystąpieniu okoliczności, a związane ze sposobem procedowania
w niniejszej sprawie przez Sądy, w szczególności związane z przeprowadzonym przez nie postępowaniem
dowodowym i oceną dowodów, nie należą do tych, które pozwalają przeprowadzić postępowanie oparte o przepisy
wskazanego wyżej Rozdziału 56 KPK. Postępowanie można wznowić w ściśle określonych wypadkach, nie należy
jednak do nich ocena sposobu przeprowadzenia dotychczasowego postępowania. Postępowanie wszczęte
wniesieniem nadzwyczajnego środka zaskarżenia, jakim jest wniosek o wznowienie postępowania, nie ma bowiem
charakteru postępowania odwoławczego, a zatem nie jest rolą sądu wznowieniowego prowadzenie kontroli
instancyjnej orzeczenia objętego wnioskiem. Celem tego postępowania jest zbadanie, czy przedstawione przez
wnioskodawcę dowody i fakty są nowe i jednocześnie wskazują, że skazany nie popełnił czynu albo jego czyn nie
stanowił przestępstwa lub nie podlegał karze.
Brak podstaw wznowienia wniosku
Na takie nowe fakty lub dowody skazany w swoim osobiście sporządzonym wniosku oraz uzupełniającym go piśmie
się nie powołuje, co w sposób jednoznaczny wynika z treści tych dokumentów, w których odwołuje się on do
okoliczności będących przedmiotem przeprowadzonego w niniejszej sprawie postępowania, które z merytorycznego
punktu widzenia czyni zadość rozpoznaniu. Prawdą jest, że w toku tego postępowania nie dopuszczono dowodu
z opinii sądowo-psychiatrycznej na okoliczność stanu zdrowia psychicznego ówczesnego oskarżonego oraz jego
poczytalności tempore criminis. Wszelako chodzi o to, że okoliczność powyższa była przedmiotem analizy Sądu
Apelacyjnego, a także Sądu Najwyższego rozpoznającego kasację wniesioną przez obrońcę skazanego
(postanowienie SN z 21.8.2020 r., V KK 320/20,
). Wskazane Sądy w uzasadnieniach swoich orzeczeń,
w sposób wyraźny i jednoznaczny wykazały brak uzasadnionych wątpliwości w tym przedmiocie.
Pozostałe kwestie dotyczące przebiegu inkryminowanego zdarzenia a związane z oceną wyjaśnień oskarżonego
i zeznań świadków, analizą opinii biegłych z zakresu medycyny sądowej, w tym w szczególności obrażeń ciała
pokrzywdzonego oraz okoliczności ich powstania, odnosiły się do dowodów znanych sądom rozstrzygającym
o odpowiedzialności karnej skazanego, zatem również one nie spełniają warunku propter nova wymaganego przez
przepis art. 540 § 1 pkt 2 KPK. Nie stanowią wreszcie podstaw do wznowienia postępowania takie okoliczności jak
niezabezpieczenie śladów na obuwiu skazanego, w którym miał dopuścić się przypisanego mu czynu oraz złożenie
początkowych wyjaśnień przez ówczesnego podejrzanego, który nie miał w czasie tej czynności procesowej obrońcy.
Obie dotyczą postępowania, które się prawomocnie zakończyło i nie wskazują na nowe (podkreślenie SN) fakty lub
dowody, lecz wiążą się bezpośrednio z oceną tych, które przeprowadzone zostały w postępowaniu rozpoznawczym.
Wreszcie, nie jest prawdą, co należało podkreślić, że w toku rozprawy głównej przed Sądem Okręgowym w P.,
a w szczególności na pierwszym jej terminie, Ł.Ł. nie korzystał z pomocy obrońcy. Wprawdzie wyznaczony obrońca
z urzędu oskarżonego adwokat K.C. na termin 12.2.2019 r. nie stawił się, ale zastępował go prawidłowo umocowany
substytut adwokat. P.W. W związku z tym nie może być mowy o wystąpieniu w sprawie bezwzględnej przyczyny
odwoławczej określonej dyspozycją art. 439 § 1 pkt 10 KPK w zw. z art. 80 KPK.

Komentarz
Jest w rzeczy samej oczywiste, co zresztą Sąd Najwyższy w uzasadnieniu rozpoznawanej sprawy wyraźnie
zaznaczył, że postępowanie wszczęte wniesieniem nadzwyczajnego środka zaskarżenia, jakim jest wniosek
o wznowienie postępowania, nie ma charakteru postępowania odwoławczego, a zatem nie jest rolą sądu
wznowieniowego prowadzenie kontroli instancyjnej orzeczenia objętego wnioskiem. Cel określonego postępowania
domaga się zbadania sensu stricto, czy zaprezentowana przez wnioskodawcę argumentacja dostarcza nowe
dowody, z natury rzeczy, nieznane dotychczas organowi procesowemu. Fakt ten dopuszcza istnienie trzech
następujących ewentualności, a mianowicie, że skazany nie popełnił czynu, jego czyn nie stanowił przestępstwa lub
nie podlegał karze. W realiach rozpoznawanej sprawy wskazane przesłanki nie miały racji bytu, co jednoznacznie
wskazuje na słuszność rozstrzygnięcia.

Postanowienie Sądu Najwyższego z 26.2.2021 r., V KO 6/21,

Wydanie takiego rozstrzygnięcia wymagało wniosku złożonego przez skazanego Ł.Ł. Brak podstaw wznowienia wniosku na takie nowe fakty lub dowody skazany w swoim osobiście sporządzonym wniosku oraz uzupełniającym go piśmie się nie powołuje.