Wpis na listę adwokatów możliwy po zatarciu wpisu o umorzeniu postępowania karnego wobec kandydata

Nawet jedno zdarzenie może przesądzić o stwierdzeniu, że kandydat na adwokata nie daje rękojmi prawidłowego oraz należytego wykonywania zawodu adwokata. Organ powinien dokonać wszechstronnej analizy postawy kandydata, uwzględniając jego życie prywatne i zawodowe. Artykuł omawia przypadki, w których wpis na listę adwokatów jest możliwy po zatarciu wpisu o umorzeniu postępowania karnego, podkreślając konieczność kompleksowej oceny nieskazitelności kandydata.

Tematyka: adwokat, zatarcie wpisu, umorzenie postępowania, nieskazitelność charakteru, analiza postawy kandydata, sąd administracyjny, wyrok NSA

Nawet jedno zdarzenie może przesądzić o stwierdzeniu, że kandydat na adwokata nie daje rękojmi
prawidłowego oraz należytego wykonywania zawodu adwokata, jednak ocena taka musi zostać poprzedzona
wszechstronną analizą postawy danej osoby w życiu prywatnym i zawodowym, jej cech charakteru
i dotychczasowego życia. Organ powinien wziąć pod uwagę okoliczności związane z popełnionym przez
kandydata czynem oraz fakt, że wpis o warunkowym umorzeniu postępowania uległ zatarciu.
Nieuczciwe zachowanie wpływa na ocenę kandydata
M.E. zwrócił się do Okręgowej Rady Adwokackiej w K. z wnioskiem o wpis na listę adwokatów w trybie art. 68 ust. 1
ustawy z 26.5.1982 r. Prawo o adwokaturze (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1651; dalej: PrAdw), w związku z ukończeniem
aplikacji adwokackiej i zdaniem egzaminu, przedkładając m.in. zaświadczenie o niefigurowaniu w kartotece karnej
Krajowego Rejestru Karnego. ORA w K. uwzględniła wniosek uznając, że M.E. daje rękojmię prawidłowego oraz
należytego wykonywania zawodu adwokata. Minister Sprawiedliwości nakazał jednak uzupełnienie akt osobowych
kandydata w związku z informacją o prowadzonym przeciwko niemu postępowaniu karno-sądowym. Na podstawie
uzupełnionego materiału dowodowego ustalono, że w trakcie studiów M.E. wręczył funkcjonariuszom Straży Miejskiej
korzyść majątkową w kwocie 50 zł w zamian za odstąpienie od nałożenia mandatu karnego za popełnione
wykroczenie w ruchu drogowym. Postępowanie zostało warunkowo umorzone na okres roku próby oraz orzeczono
świadczenie pieniężne w kwocie 400 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej.
Zgodnie z informacją z Krajowego Rejestru Karnego, wpis o warunkowym umorzeniu postępowania karnego uległ
zatarciu. Minister Sprawiedliwości sprzeciwił się wpisowi M.E. na listę adwokatów uznając, że na ocenę
nieskazitelności charakteru kandydata pod kątem rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu adwokata ma wpływ
fakt wręczenia pełniącym funkcję publiczną funkcjonariuszom korzyści majątkowej, co rzutuje na jego wiarygodność,
odpowiedzialność oraz uczciwość. Zachowaniem tym sprzeniewierzył się on podstawowym zasadom godności
i uczciwości, zaś mimo że warunkowe umorzenie postępowania karnego uległo zatarciu, zachowanie to, jako fakt
społeczny nadal istnieje i może być brane pod uwagę przy ocenie kandydata.
Wszechstronna analiza nieskazitelności kandydata
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zaskarżoną decyzję, stwierdzając, że błędne jest przyjęcie, iż
popełnienie przez osobę wnioskującą o wpis na listę adwokatów określonych czynów, noszących znamiona
przestępstwa, wyklucza w sposób absolutny przymiot nieskazitelnego charakteru lub czyni badanie spełnienia tej
przesłanki zbędnym. W orzecznictwie wskazuje się, że badając, czy kandydat daje rękojmię prawidłowego
wykonywania zawodu zaufania publicznego, organ zobowiązany jest brać pod uwagę wszystkie okoliczności
składające się na jego wizerunek, a tym również znane mu zdarzenia, które stanowiły podstawę wydania wyroku
skazującego, mimo że skazanie uległo zatarciu (zob. wyrok NSA z 11.4.2018 r., II GSK 1791/16,
; wyrok NSA
z 16.3.2018 r., II GSK 1686/16,
). W rezultacie organ nie może pomijać faktów o doniosłym znaczeniu dla
wyniku oceny spełniania przez kandydata omawianego wymogu, nawet faktów kojarzonych z jednostkowym czynem,
którego popełnienie jednoznacznie świadczy o umyślnym lekceważeniu i naruszeniu porządku prawnego. Fakty tego
rodzaju nadal istnieją i mogą być brane pod uwagę przy ocenie sylwetki kandydata ubiegającego się o wpis na listę
adwokatów.
Sąd podkreślił jednak, że pomimo tego, iż nawet jednorazowe zdarzenie może rzutować na ocenę nieskazitelności
charakteru i rękojmi, organ nie jest zwolniony z obowiązku wszechstronnej analizy postawy danej osoby w życiu tak
zawodowym, jak i prywatnym, jej cech charakteru i dotychczasowego postępowania. Choć czyn skarżącego był
naganny, to należy wziąć pod uwagę, że był sprowokowany przez funkcjonariuszy publicznych i został popełniony
przez młodą osobę 6 lat przed złożeniem wniosku o wpis. Organ powinien uwzględnić też fakt, że wpis
o warunkowym umorzeniu postępowania uległ zatarciu, zaś wobec skarżącego nie toczyło się żadne inne
postępowanie – dyscyplinarne, wyjaśniające ani skargowe, oraz to, iż przez okres aplikacji w sposób sumienny
i prawidłowy wykonywał swoje obowiązki. Minister Sprawiedliwości wbrew obowiązującym wymogom oparł swoje
rozstrzygnięcie wyłącznie na jednym zdarzeniu i na tej podstawie odmówił skarżącemu prawa wykonywania zawodu
adwokata.
Wyrok NSA
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną organu podkreślając, że to czy dana osoba daje
rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu adwokata, w ujęciu art. 65 pkt 1 PrAdw, powinno opierać się na
rozważeniu całokształtu stanu faktycznego wynikającego z akt sprawy, wszystkich okoliczności

składających się na wizerunek kandydata, w tym zdarzenia, które stanowiły podstawę wydania wyroku
skazującego, mimo że skazanie uległo zatarciu. Co do zasady nawet jednorazowe zdarzenie może rzutować
w sposób kluczowy i rozstrzygający na ocenę nieskazitelności charakteru i rękojmi, ale nawet w razie
stwierdzenia takiego faktu, organ nie jest zwolniony z obowiązku wszechstronnej analizy całokształtu
okoliczności. Zawarte w art. 65 pkt 1 PrAdw pojęcia: rękojmia i nieskazitelny charakter, należy zaliczyć do zwrotów
nieostrych, zaś celem ich umieszczenia w treści przepisu jest, aby miał on zakres możliwy do wypełnienia w danym
przypadku. W rezultacie tylko rozważenie całokształtu okoliczności sprawy pozwoli na dokonanie prawidłowej oceny
prawnej okoliczności faktycznych pod katem zastosowania art. 65 pkt 1 PrAdw. Organ rozstrzygając wyłącznie
w oparciu o jedno zdarzenie uchybił nakazom wynikającym z art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 KPA oraz w konsekwencji art.
107 § 3 KPA.
Wyrok NSA z 25.5.2021 r., II GSK 603/19,

Wartościowy artykuł podkreślający znaczenie wszechstronnej analizy postawy kandydata na adwokata, nawet w przypadku jednorazowych zdarzeń mogących wpłynąć na ocenę jego charakteru. Autorzy omawiają wyroki sądowe dotyczące wpisu na listę adwokatów oraz konieczność uwzględnienia wszystkich okoliczności składających się na wizerunek kandydata.