Zmiana przepisów dotyczących korupcji i konfliktu interesów

Senat pracuje nad projektem ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 1252). Celem projektowanej ustawy jest zaostrzenie konsekwencji karnych dla osób, które popełniają przestępstwa korupcyjne oraz wyeliminowanie potencjalnych obszarów konfliktów interesów dotyczących osób publicznych. Ustawodawca ma na celu przeciwdziałanie korupcji poprzez zwiększenie jawności życia publicznego, zwiększenie wymagań stawianych wobec osób sprawujących funkcje publiczne oraz zwiększenie transparentności wydatków dokonywanych przez instytucje publiczne.

Tematyka: korupcja, konflikt interesów, zmiana przepisów, kodeks karny, mandat posła, senator, spółki, finansowanie partii, rejestr umów, przestępstwa, sport, refundacja leków

Senat pracuje nad projektem ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (druk
sejmowy nr 1252). Celem projektowanej ustawy jest zaostrzenie konsekwencji karnych dla osób, które
popełniają przestępstwa korupcyjne oraz wyeliminowanie potencjalnych obszarów konfliktów interesów
dotyczących osób publicznych.
Przeciwdziałanie korupcji
Ustawodawca zdecydował się w projektowanej ustawie wprowadzić rozwiązania mające na celu przeciwdziałanie
korupcji m.in. poprzez zwiększenie jawności życia publicznego oraz zwiększenie wymagań stawianych wobec osób
sprawujących funkcje publiczne. Ustawa ma również zwiększyć transparentność wydatków dokonywanych przez
instytucje publiczne.
Poszerzony katalog przestępstw w Kodeksie karnym

Najwięcej zmian przewidziano w Kodeksie karnym. Aktualnie KK dopuszcza wobec sprawcy przestępstwa
orzeczenie m.in. pozbawienia praw publicznych oraz zakazu zajmowania określonego stanowiska, wykonywania
określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej. Nowelizacja przepisów KK zakłada
wprowadzenie dodatkowej przesłanki przy orzekaniu kary w postaci pozbawienia praw publicznych. Poszerzony
zostanie katalog przestępstw zagrożonych taką karą o przestępstwa określone w art. 228 § 1 i 3–6, art. 229 § 1 i 3–5,
art. 230 § 1, art. 230a § 1, art. 231 § 2, art. 250a § 1 i 2, art. 271 § 3, art. 296a § 1 i 2 i art. 305 § 1 i 2 KK.
Przesłanki orzekania zakazu zajmowania stanowiska
Natomiast w przypadku kary zakazu zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub
prowadzenia określonej działalności gospodarczej rozszerzeniu ulegną nie tylko przesłanki jej orzekania, ale i jej
treść. Zgodnie z nowelą KK, sąd będzie mógł orzec zakaz zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk albo
wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo wykonywania wszelkiej lub określonej pracy na podstawie
stosunku pracy albo na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do
której zgodnie z ustawą z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.), stosuje się przepisy
dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, w organach i instytucjach państwowych i samorządu terytorialnego, a także
w spółkach prawa handlowego, w których Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego posiadają
bezpośrednio lub pośrednio przez inne podmioty co najmniej 10 proc. akcji lub udziałów, i ubiegania się
o zamówienie publiczne, w razie skazania za przestępstwa określone w art. 228 § 1 i 3–6, art. 229 § 1 i 3–5, art. 230
§ 1, art. 230a § 1, art. 231 § 2, art. 250a § 1 i 2, art. 271 § 3, art. 296a § 1 i 2 i art. 305 § 1 i 2 KK. Kara ta będzie
mogła być orzekana nawet na okres 15 lat, a w przypadku ponownego skazania sprawcy za tego typu przestępstwa,
nawet dożywotnio.
Projektowana ustawa przewiduje także zawieszenie biegu terminu przedawnienia przestępstw określonych w art. 228
§ 1 i 3–6, art. 229 § 1 i 3–5, art. 230 § 1, art. 230a § 1, art. 231 § 2, art. 250a § 1 i 2, art. 271 § 3, art. 296a § 1 i 2
i art. 305 § 1 i 2 KK, popełnionych przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta).
Mandat posła i senatora a zatrudnienie w spółkach
W MandPosłU z kolei projektowana ustawa przewiduje rozszerzenie zakazu łączenia wykonywania mandatu posła
i senatora z zatrudnieniem w spółkach prawa handlowego, w których Skarb Państwa lub jednostka samorządu
terytorialnego posiadają bezpośrednio lub pośrednio przez inne podmioty co najmniej 10 proc. akcji lub udziałów.
Posłowie i senatorowie na czas wykonywania swoich mandatów, będą mogli skorzystać w tych spółkach ze
specjalnego urlopu. Identyczne zapisy o zakazie łączenia mandatów i stanowisk w spółkach przewidziano
w odniesieniu do wójtów (burmistrzów, prezydentów miast). W tym celu nowelizacja obejmie przepisy
OgrDziałGospU.
Finansowanie partii
Z kolei w PartieU ustawa nowelizująca wprowadza obowiązek prowadzenia i bieżącego aktualizowania przez partie
polityczne dwóch rejestrów – rejestru wpłat i rejestru umów. Przyczynić ma się to do zwiększenia jawności źródeł
finansowania partii politycznych w Polsce.
Rejestry umów

Nowelizacja FinPubU natomiast przewiduje obowiązek publikacji rejestrów umów, co ma pozwolić na powiązanie
zakresu zadań wykonywanych przez konkretną jednostkę sektora finansów publicznych ze sprawowaną przez nią
gospodarką środkami publicznymi (nowy art. 34a FinPubU). Rejestr, prowadzony w formie elektronicznej
i publikowany na stronie BIP, obejmować ma (zbiorczo) wszystkie umowy zawarte przez jednostkę sektora finansów
publicznych. W rejestrze powinny znaleźć się informacje o numerze umowy, dacie i miejscu jej zawarcia, a także
okres obowiązywania umowy. Rejestr zawierać też będzie oznaczenie stron umowy, w tym przedstawicieli stron,
określenie przedmiotu umowy, wartość przedmiotu umowy, a ponadto informacje o źródłach i wysokości
współfinansowania przedmiotu umowy. Ponadto w rejestrze powinny być umieszczone również informacje
o uzupełnieniu lub zmianie umowy, rozwiązaniu za zgodą obu stron, jak również odstąpieniu od niej lub jej
wypowiedzeniu.
Kary za korupcję
SportU uzupełniona zostanie o zapisy, dające sądom możliwość orzekania w przypadku przestępstw związanych
z korupcją (art. 46 ust. 1, 2 i 4, art. 47 i art. 48 ust. 1 i 2 SportU) zarówno pozbawienia praw publicznych, jak również
zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk albo wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo
wykonywania wszelkiej lub określonej pracy. Nowelizacja przepisów SportU zakłada, że pozbawienie praw
publicznych możliwe byłoby na okres od roku do lat 10, natomiast zakaz zajmowania stanowisk na okres od roku do
15 lat. W przypadku recydywy, zakaz zajmowania stanowisk sąd mógłby orzec dożywotnio.
Projektowana ustawa przewiduje także nowelizację przepisów RefundLekU. Nowela wprowadza do ustawy nowe
możliwości karania sprawców przestępstw związanych z korupcją, określonych w art. 54 ust. 1–4 RefundLekU.
Chodzi o możliwość pozbawienia sprawców tego typu przestępstw praw publicznych lub orzeczenie wobec nich
zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk albo wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo
wykonywania wszelkiej lub określonej pracy. Pozbawienie praw publicznych byłoby orzekane na okres od roku do lat
10 natomiast zakaz zajmowania stanowisk na okres od roku do 15 lat.

Projektowana ustawa przewiduje m.in. poszerzenie katalogu przestępstw zagrożonych karą pozbawienia praw publicznych, wprowadzenie nowych przesłanek orzekania zakazu zajmowania stanowiska oraz zakazu łączenia mandatu posła i senatora z zatrudnieniem w spółkach. Dodatkowo, ustawa ma na celu zwiększenie jawności finansowania partii politycznych oraz wprowadzenie nowych kar za korupcję w różnych obszarach, takich jak sport czy refundacja leków.