Niedopuszczalność wniesienia kasacji

Kasacja nie może być wniesiona wyłącznie z powodu niewspółmierności kary (art. 523 § 1 KPK). Podstawą zarzutów kasacyjnych nie może być faktyczna podstawa rozstrzygnięcia oraz ocena poszczególnych dowodów zgromadzonych w sprawie. Skarżący podnosili m.in. naruszenie art. 7 KPK, art. 201 KPK i art. 170 § 1 KPK. Po rozpoznaniu kasacji SN uznał, że zarzuty są bezzasadne i znajdują się na granicy dopuszczalności.

Tematyka: kasacja, niewspółmierność kary, art. 523 KPK, naruszenie prawa, rażące naruszenie, SN, wyrok

Kasacja nie może być wniesiona wyłącznie z powodu niewspółmierności kary (art. 523 § 1 KPK). Podstawą zarzutów kasacyjnych nie może być faktyczna podstawa rozstrzygnięcia oraz ocena poszczególnych dowodów zgromadzonych w sprawie. Skarżący podnosili m.in. naruszenie art. 7 KPK, art. 201 KPK i art. 170 § 1 KPK. Po rozpoznaniu kasacji SN uznał, że zarzuty są bezzasadne i znajdują się na granicy dopuszczalności.

Kasacja nie może być wniesiona wyłącznie z powodu niewspółmierności kary (art. 523 § 1 KPK). P odstawą
zarzutów kasacyjnych nie może być faktyczna podstawa rozstrzygnięcia oraz ocena poszczególnych
dowodów zgromadzonych w sprawie.
Opis stanu faktycznego
SR w W. uznał K.S. za winnego tego, że znęcał się psychicznie i fizycznie nad swoją żoną A.S., powodując
naruszenie czynności narządu ciała u pokrzywdzonej, trwające dłużej niż 7 dni, tj. popełnienia występku z art. 207 § 1
KK w zb. z art. 157 § 1 KK w zw. z art. 11 § 2 KK, za który wymierzył mu karę 3 miesięcy pozbawienia wolności i karę
2 lat ograniczenia wolności, polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne
w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym. Ponadto Sąd orzekł wobec K.S. zakaz kontaktowania się
z pokrzywdzoną w jakikolwiek sposób za wyjątkiem sytuacji, w których wyrazi ona na to w sposób jednoznaczny
zgodę, oraz zakaz zbliżania się do pokrzywdzonej na odległość mniejszą niż 50 m z wyjątkiem sytuacji, w których
wyrazi ona na to w sposób jednoznaczny zgodę – na okres 1 roku.
Apelację od powyższego wyroku złożył zarówno K.S., jak i jego obrońca. Skarżący podnieśli szereg zarzutów, w tym
m.in. naruszenie art. 7 KPK, art. 201 KPK i art. 170 § 1 KPK. Apelujący wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku
i uniewinnienie K.S. od popełnienia przestępstwa z art. 207 § 1 KK oraz uwzględnienie, że uderzając pokrzywdzoną
w twarz, K.S. działał w obronie koniecznej z ewentualnym przekroczeniem jej granic, zaś skutek w postaci
uszkodzenia ciała na okres powyżej 7 dni był objęty jego nieumyślnością – ze stosowną zmianą w zakresie
orzeczonej kary, uchylenie orzeczenia w części dotyczącej orzeczonej nawiązki oraz uchylenie środka
zapobiegawczego.
Po rozpoznaniu ww. apelacji SO w W. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że za podstawę prawną orzeczenia
przyjął przepis art. 46 § 2 KK, w pozostałej części zaś utrzymał go w mocy. Jednocześnie orzeczenie to zawierało
rozstrzygnięcie co do kosztów procesu.
Od powyższego wyroku kasację wywiódł obrońca skazanego. Wyrok Sądu odwoławczego zaskarżył w całości na
korzyść skazanego, podnosząc zarzuty: rażącego naruszenia prawa karnego materialnego, a mianowicie art. 207 § 1
KK, które miało istotny wpływ na treść orzeczenia, przez przyjęcie, że czyn, za który został skazany K.S., wypełnia
znamiona występku z art. 207 § 1 KK; rażącego naruszenia prawa karnego materialnego, a mianowicie art. 53 § 1 i §
2 KK oraz art. 37a § 1 KK, które miało istotny wpływ na treść orzeczenia, przez przyjęcie, że wyłącznie kara
bezwzględnego pozbawienia wolności będzie karą adekwatną, która dodatkowo „ma stygmatyzować” skazanego;
rażącej niewspółmierności kary; także alternatywnie, z ostrożności procesowej zarzucono rażące naruszenie prawa
karnego materialnego, tj. art. 53 § 1 i § 2 KK oraz art. 66 § 1 KK, które miało istotny wpływ na treść orzeczenia, przez
przyjęcie, że wyłącznie kara bezwzględnego pozbawienia wolności będzie karą adekwatną.
W konsekwencji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania
SO w W. W odpowiedzi na wniesioną kasację prokurator wniósł o jej oddalenie jako oczywiście bezzasadnej.
Po rozpoznaniu kasacji wniesionej przez obrońcę skazanego SN postanowił oddalić kasację jako oczywiście
bezzasadną.
Uzasadnienie SN
Zdaniem SN wniesiona kasacja jest bezzasadna w stopniu oczywistym i znajduje się na granicy dopuszczalności.
Z uwagi na dyspozycję przepisu z art. 535 § 3 KPK SN był uprawniony do zwięzłego przedstawienia głównych
motywów rozstrzygnięcia.
W pierwszej kolejności należało przypomnieć, że kasacja może być wniesiona wyłącznie z powodu uchybień
wymienionych w art. 439 KPK lub innego rażącego naruszenia prawa, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na treść
orzeczenia. Kasacja nie może być wniesiona wyłącznie z powodu niewspółmierności kary (art. 523 § 1 KPK). Tym
samym podstawą zarzutów kasacyjnych nie może być w żadnym wypadku faktyczna podstawa rozstrzygnięcia oraz
ocena poszczególnych dowodów zgromadzonych w sprawie.
Przenosząc powyższe uwagi na grunt niniejszej sprawy, należało zauważyć, że zarzut opisany przez skarżącego
jako naruszenie art. 207 § 1 KK dotyczy w istocie faktycznej podstawy rozstrzygnięcia i jest nieuprawniony
w postępowaniu kasacyjnym. SN wielokrotnie podkreślał, że zarzut obrazy prawa materialnego może być skutecznie
podniesiony jedynie w razie niekwestionowania samych ustaleń faktycznych (zob. postanowienie SN z 16.11.2017 r.,
II KK 346/17, 
; postanowienie SN z 16.10.2020 r., I KK 29/19, 
). Z taką sytuacją będziemy mieli do



czynienia zwłaszcza w razie nieprawidłowej subsumpcji ustalonego stanu faktycznego pod określony przepis
statuujący czyn zabroniony, czy też błędnej wykładni znamion konkretnego przestępstwa. Tymczasem
z uzasadnienia kasacji wynika, że podstawą zarzutu obrazy art. 207 § 1 KK jest niezasadna ocena, iż poszczególne
zachowania K.S. i ich intensywność pozwalają na przypisanie odpowiedzialności z ww. przepisu. Skarżący
kwestionuje więc de facto ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji. W tym zakresie rację ma prokurator
sporządzający odpowiedź na kasację, iż obrońca nie zarzucił wadliwej kontroli odwoławczej, co w zasadzie prowadzi
do skierowania tego nadzwyczajnego środka odwoławczego przeciwko rozstrzygnięciu Sądu I instancji, wbrew art.
519 KPK.
Niezależnie od powyższego, pierwszy z podniesionych przez skarżącego zarzutów nie mógł okazać się skuteczny.
Jak słusznie zwraca się uwagę w orzecznictwie SN, nietrafne nazwanie przez skarżącego wadliwości polegającej na
przyjęciu za podstawę wyroku błędnych ustaleń faktycznych „naruszeniem prawa materialnego" nie może
zobowiązywać, ani też uprawniać instancji kasacyjnej do badania – pod pozorem rozpoznawania „zarzutu naruszenia
prawa" – zasadności ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku (wyrok SN z 19.12.1996 r., V
KKN 116/96, 
). Odnosząc się jednak do kwestii przypisania skazanemu przestępstwa z art. 207 § 1 KK,
należy stwierdzić, że Sąd I instancji (a w ślad za nim Sąd odwoławczy) dokonał prawidłowej wykładni znamion tego
czynu zabronionego, w szczególności „znęcania się”, na co wskazuje uzasadnienie wyroku. Oceny tej nie zmieniają
przywołane przez skarżącego judykaty. Należy bowiem zauważyć, że w orzecznictwie SN prezentowany jest również
pogląd, że w wyjątkowej sytuacji dla uznania wyczerpania znamienia czasownikowego „znęca się” wystarczające
będzie nawet jednorazowe zachowanie sprawcy (zob. wyrok SN z 27.2.2002 r., II KKN 17/00, 
). Abstrahując
również od ustaleń faktycznych, nie budzi zastrzeżeń także kumulatywna kwalifikacja prawna czynu z art. 207 § 1 KK
i art. 157 § 1 KK. Rzeczywisty zbieg przepisów może mieć miejsce w razie spowodowania umyślnie (choćby
z zamiarem ewentualnym) przez sprawcę skutków objętych znamionami uszkodzeń ciała lub rozstroju zdrowia,
określonych w art. 156 § 1 KK lub art. 157 § 1 KK (zob. A. Marek, Kodeks karny, Warszawa 2007, s. 402 i n.;
uchwała SN z 9.6.1976 r., VI KZP 13/75, 
).
Chybione było przywołanie w kasacji przepisu art. 37a § 1 KK dotyczącego możliwości orzeczenia kary ograniczenia
wolności lub grzywny zamiast kary pozbawienia wolności, art. 66 § 1 KK pozwalającego na warunkowe umorzenie
postępowania, bądź art. 69 § 1 KK dopuszczającego warunkowe zawieszenie wykonania kary. SN wielokrotnie
wskazywał, że jeśli w ustawie przewidziane jest fakultatywne zastosowanie określonego przepisu prawa
materialnego, to przez jego niezastosowanie sąd nie dopuszcza się obrazy prawa (zob. m.in. postanowienie SN
z 15.11.2016 r., II KK 235/16; postanowienie SN z 11.3.2020 r., II KK 75/20, 
). Tak więc zarzuty obrazy
przepisów prawa materialnego w postaci art. 53 § 1 i § 2 KK, art. 37a § 1 KK i art. 66 § 1 KK stanowią próbę obejścia
zakazu określonego w art. 523 § 1 zd. drugie KPK. Tym samym niedopuszczalny jest także zarzut rażącej
niewspółmierności kary (patrz postanowienie SN z 6.10.2011 r., III KZ 63/11, 
). Ocenę tę uzasadnia również
fakt, iż ww. zarzuty nie były podnoszone w apelacji, co powoduje ich niedopuszczalność jako skierowanych wobec
wyroku Sądu I instancji.

Komentarz
Na tle rozpoznawanej sprawy jawi się twierdzenie o niezasadności zarzutu pod adresem wymiaru kary. Należy
wyraźnie podkreślić, na co zresztą słusznie zwrócił również uwagę prokurator w odpowiedzi na kasację, że zarzut
obrazy prawa materialnego może być zasadny tylko wówczas, gdy dotyczy zastosowania lub niezastosowania
przepisu zobowiązującego sąd do jego bezwzględnego respektowania. Nie budzi wątpliwości, że takiego
stanowczego charakteru nie ma norma art. 53 KK, która określa dyrektywy sędziowskiego wymiaru kary (tak m.in.
postanowienie SN z 26.2.2007 r., IV KK 41/07, 
). Zarzut dotyczący wymierzenia kary nieodpowiadającej
dyrektywom sądowego wymiaru kary może stanowić więc jedynie względną przyczynę odwoławczą, określoną w art.
438 pkt. 4 KPK, a zatem jest on niedopuszczalny w postępowaniu kasacyjnym (zob. postanowienie SN z 20.6.2006
r., II KK 165/06, 
).

Postanowienie SN z 6.7.2022 r., II KK 209/22







SN uznał, że kasacja była bezzasadna i nie miała podstaw w rażących naruszeniach prawa. Zdaniem SN kasacja nie może być wniesiona wyłącznie z powodu niewspółmierności kary. Zarzuty skarżącego dotyczące naruszenia prawa materialnego okazały się nieuzasadnione.