Standard skutecznego postępowania kasacyjnego

Celem postępowania kasacyjnego jest eliminacja orzeczeń dotkniętych poważnymi wadami oraz rażącymi naruszeniami prawa. Artykuł omawia wyrok Sądu Najwyższego w sprawie K.M. i G.G., gdzie SN odrzucił kasacje jako bezzasadne, nie dopatrując się naruszeń prawa.

Tematyka: postępowanie kasacyjne, Sąd Najwyższy, kasacja, bezwzględne przyczyny odwoławcze, rażące naruszenia prawa, art. 439 KPK, standardy postępowania, zasada domniemania niewinności, analiza dowodów, oddalenie kasacji

Celem postępowania kasacyjnego jest eliminacja orzeczeń dotkniętych poważnymi wadami oraz rażącymi naruszeniami prawa. Artykuł omawia wyrok Sądu Najwyższego w sprawie K.M. i G.G., gdzie SN odrzucił kasacje jako bezzasadne, nie dopatrując się naruszeń prawa.

Celem postępowania kasacyjnego jest wyeliminowanie z obrotu prawnego orzeczeń dotkniętych poważnymi
wadami w postaci bezwzględnych przyczyn odwoławczych lub innych naruszeń prawa, ale o charakterze
rażącym, a jednocześnie takich, które miały istotny wpływ na treść orzeczenia.
Opis stanu faktycznego
Wyrokiem SR w S. oskarżonych K.M. i G.G. uznano za winnych popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 KK, za co
wymierzono K.M. karę 2 lat pozbawienia wolności, której wykonanie zawieszono na okres 5 lat próby, oraz karę
grzywny 200 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki w kwocie 50 zł, zaś G.G. – karę 2 lat pozbawienia
wolności i karę grzywny 300 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki w kwocie 50 zł.
Po rozpoznaniu apelacji oskarżonych, ich obrońców i prokuratora, SO w S. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób,
że karę pozbawienia wolności orzeczoną wobec oskarżonej K.M. obniżył do roku i 6 miesięcy, a w pozostałym
zakresie zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.
Kasacje od wyroku Sądu odwoławczego wniósł obrońca skazanych K.M. i G.G., zarzucając rażące naruszenie
przepisów postępowania, mające istotny wpływ na treść zapadłego orzeczenia, mianowicie art. 439 § 1 pkt. 2 KPK,
a także fundamentalnych zasad wyrażonych dyspozycją art. 45 Konstytucji RP, art. 47 Karty Praw Podstawowych
Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE C z 2016 r. Nr 202, s. 389; dalej: KPP) oraz art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw
człowieka i podstawowych wolności z 4.11.1950 r. (Dz.U. z 1993 r. poz. 284).
Podnosząc powyższe zarzuty, wniósł o uniewinnienie oskarżonych od zarzucanych czynów, ewentualnie uchylenie
zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania SO w S. W odpowiedziach na kasacje
Prokurator Rejonowy w S. wniósł o ich oddalenie, jako oczywiście bezzasadnych.
Po rozpoznaniu kasacji wniesionych przez obrońcę skazanych SN postanowił oddalić kasacje jako oczywiście
bezzasadne.
Uzasadnienie SN
Zdaniem SN kasacje okazały się oczywiście bezzasadne, o czym przesądził zakres podniesionych w nich zarzutów.
Odnosząc się w pierwszej kolejności do kasacji obrońcy K.M., która – mimo skazania oskarżonej na karę
pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania – podlegała rozpoznaniu z uwagi na podniesienie
zarzutu bezwzględnej przyczyny odwoławczej, należało wskazać, że zarzut ten sformułowany w oparciu o art. 439 §
1 pkt 2 KPK jest oczywiście bezzasadny. Zgodnie z uchwałą połączonych Izb: Cywilnej, Karnej, Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych SN z 23.1.2020 r., BSA I-4110-1/20, 
, którą powołał w treści kasacji skarżący, dla przyjęcia
istnienia przesłanki z art. 439 § 1 pkt. 2 KPK konieczne jest wskazanie i wykazanie okoliczności, które w konkretnej
sprawie przesądziły, że sędzia powołany przez wadliwie obsadzoną Krajową Radę Sądownictwa nie spełnia
standardu sądu bezstronnego. Tego w kasacji nie tylko nie wykazano, ale nawet nie wskazano podstaw ani
argumentów dla przyjęcia takiego twierdzenia za prawdziwe, poza samym wskazaniem faktu wadliwego powołania
sędziów.
Odnosząc się w dalszej kolejności do kasacji obrońcy G.G., należy wskazać, że po analizie akt zarzuty w niej
sformułowane również okazały się bezzasadne, nie spełniając wymogów określonych treścią art. 523 § 1 KPK.
Rozważając zarzut naruszenia art. 196 § 3 KPK, w kontekście złożonego w toku postępowania odwoławczego
wniosku o wyłączenie biegłego, zauważenia wymagało, że wniosek ten został rozpoznany na rozprawie apelacyjnej
29.10.2021 r., a obrońca nie wykazał wadliwości Sądu odwoławczego w tym zakresie. SO rozpoznał wniosek po
uprzednim wezwaniu tego biegłego do ustosunkowania się do wniosku. W piśmie biegły wskazał, że usługi
transportowe rzeczywiście były świadczone przez oskarżonego, ale na rzecz jego ojca, za pośrednictwem jego
siostry. Skarżący próbuje przekonać, że dołączona do wniosku korespondencja SMS-owa i wykaz połączeń
wskazywała na uprzedni kontakt oskarżonego z biegłym, a także brak płatności za tę usługę. W tym miejscu należało
wyjaśnić, że nawet gdyby biegły zamawiał wskazaną usługę osobiście, to trudno wnioskować o powstaniu – na
podstawie zamówienia jednorazowej usługi transportowej w ramach działalności gospodarczej skazanego –
jakiejkolwiek relacji między nimi rzutującej na stronniczość biegłego, a obrońca nie wykazał, by doszło między
biegłym i oskarżonym do nawiązania więzi wykraczającej poza tę usługę. W orzecznictwie SN podkreśla się, że sam
fakt, iż biegły znał oskarżonego, a nawet że go w przeszłości leczył, nie może być podstawą do jego wyłączenia, o ile
nie ujawnią się inne przyczyny uzasadniające takie wyłączenie. Nie jest tak, że każdy kontakt biegłego
z uczestnikami procesu musi prowadzić do zastosowania art. 196 § 3 KPK (np. postanowienie SN z 23.11.2016 r., III



KK 426/16, 
; z 8.9.2016 r., III KK 292/16, 
). Obrońca nie wykazał więc rażącej wadliwości przy
rozpoznawaniu przez Sąd odwoławczy wniosku o wyłączenie biegłego ani w oparciu się o sporządzoną z udziałem
tego biegłego opinię przy wyrokowaniu.
Wbrew kolejnemu zarzutowi kasacji Sąd II instancji szczegółowo odniósł się do oceny zeznań świadka, uznając
zarzut obrońcy z art. 7 KPK w zw. z art. 410 KPK za niezasadny. Sąd odwoławczy wskazał na powód występujących
sprzeczności w zeznaniach świadka, nieprzesądzających o braku jej wiarygodności, czynniki wpływające na brak
rozeznania w sprawie procedury związanej z rzekomym odzyskaniem zadłużonego mieszkania, przyczyny
nieracjonalnego działania polegającego m.in. na przekazaniu 40 tys. zł mimo dwukrotnie mniejszego zadłużenia.
Wprawdzie nie odnosił się szczegółowo do sytuacji materialnej pokrzywdzonej zgodnie z tym co wskazywał obrońca
G.G. w odpowiedzi na apelację, ale zaznaczył swoje stanowisko o braku możliwości ewentualnego zaciągnięcia
kredytu przez pokrzywdzoną w chwili udzielenia jej pożyczki przez spółkę EVO. Zweryfikował więc wszystkie
okoliczności podnoszone w ww. zarzucie, dokonując rzetelnej kontroli odwoławczej zgodnie z wymogami art. 433 § 2
KPK. Kwestionowanie dokonanych przez Sądy ustaleń faktycznych jest natomiast kasacyjnie niedopuszczalne.
W kontekście zarzutu naruszenia art. 5 § 1 KPK skarżący zwracał uwagę na powołane w uzasadnieniu wyroku
„przeświadczenie” SO, a nie bezsporność sprawstwa. Przeświadczenie to według słowników języka polskiego:
pewność, przekonanie, które w kontekście użytym przez Sąd ukształtowane jest na podstawie zasady swobodnej
oceny dowodów (art. 7 KPK). Przedmiotowe orzeczenie zostało zaś oparte na szeregu dowodów, które zostały
ocenione przez Sądy obu instancji. Skarżący powołuje się na przedostatni fragment uzasadnienia, pomijając szereg
sformułowań wskazujących na brak wątpliwości Sądu odwoławczego co do kompletności materiału dowodowego
i prawidłowości oceny dowodów dokonanej przez Sąd I instancji. Przepis art. 5 § 1 KPK określa jedną z naczelnych
zasad procesu – zasadę domniemania niewinności. Zawiera on zatem ogólną zasadę postępowania, nie nakazuje
zaś ani nie zakazuje organom procesowym konkretnego sposobu procedowania. Skarżący skutecznie nie wykazał,
że w przedmiotowej sprawie doszło do naruszenia zasady domniemania niewinności, zaś ogólne powołanie się na
naruszenie tej dyrektywy nie może stanowić podstawy kasacyjnej.
Co do ostatniego zarzutu kasacji, dotyczącego rzekomego zaistnienia w przedmiotowej sprawie bezwzględnej
przyczyny odwoławczej z art. 439 § 1 pkt. 2 KPK, należy wskazać, że wobec jego tożsamego sformułowania jak
w kasacji K.M. należało się w tym miejscu odwołać do argumentacji użytej przy jej ocenie, bez jej ponownego
przytaczania.

Komentarz
Na tle rozpoznawanej sprawy jawi się bezsporne twierdzenie, że wobec bezzasadności zarzutów, co jednoznacznie
wynika z powyższej ich prezentacji, SN słusznie nie dopatrzył się w przedmiotowej sprawie zaistnienia którejkolwiek
z wymienionych w treści art. 439 § 1 KPK bezwzględnych przyczyn odwoławczych ani innej rażącej obrazy prawa,
mogącej mieć istotny wpływ na treść orzeczenia Sądu II instancji, a zatem miał pełną podstawę do oddalenia kasacji,
jako całkowicie bezzasadnych.

Postanowienie SN z 24.8.2022 r., III KK 216/22







Sąd Najwyższy uznał kasacje za bezzasadne, nie dopatrując się rażących naruszeń prawa. Decyzja ta była poparta analizą zarzutów oraz oceną dowodów. SN podkreślił brak podstaw do uchylenia orzeczenia Sądu II instancji i uznał kasacje za całkowicie bezzasadne.