Podstawa wydania wyroku nakazowego

Zgodnie z art. 93 § 1 KPW sąd może wydać wyrok nakazowy w sprawach o wykroczenia, gdy okoliczności czynu i wina obwinionego nie budzą wątpliwości. Przedmiotem analizy jest wyrok nakazowy w sprawie A.U., który został uniewinniony po kasacji od wyroku. SN uznał, że istniały uzasadnione wątpliwości co do winy obwinionego, co uniemożliwiało wydanie wyroku nakazowego.

Tematyka: art. 93 KPW, wyrok nakazowy, uniewinnienie, kasacja, wykroczenie, Sąd Najwyższy, wątpliwości

Zgodnie z art. 93 § 1 KPW sąd może wydać wyrok nakazowy w sprawach o wykroczenia, gdy okoliczności czynu i wina obwinionego nie budzą wątpliwości. Przedmiotem analizy jest wyrok nakazowy w sprawie A.U., który został uniewinniony po kasacji od wyroku. SN uznał, że istniały uzasadnione wątpliwości co do winy obwinionego, co uniemożliwiało wydanie wyroku nakazowego.

Zgodnie z art. 93 § 1 KPW na posiedzeniu bez udziału stron sąd może wydać wyrok nakazowy w sprawach
o wykroczenia, w których wystarczające jest wymierzenie nagany, kary grzywny albo kary ograniczenia
wolności. Orzekanie w postępowaniu nakazowym jest jednak możliwe dopiero wówczas, gdy okoliczności
czynu i wina obwinionego nie budzą wątpliwości (art. 93 § 2 KPW). Warunkiem koniecznym wydania wyroku
nakazowego w sprawach o wykroczenie jest więc brak jakichkolwiek wątpliwości zarówno w odniesieniu do
sprawstwa danego czynu, jak i winy obwinionego, co powinno wynikać wprost z materiału dowodowego
załączonego do wniosku o ukaranie.
Opis stanu faktycznego
A.U. został obwiniony o to, że 20.8.2021 r. w Ł., chcąc wywołać niepotrzebną czynność Policji, podał nieprawdziwą
informację o zamiarze popełnienia samobójstwa, tj. o wykroczenie z art. 66 § 1 KW. SR w Ł. uznał A.U. za winnego
zarzucanego mu czynu wyczerpującego dyspozycję art. 66 § 1 pkt. 1 KW i wymierzył mu karę „600 (trzystu) złotych”
grzywny, zwalniając go od kosztów sądowych.
Wobec braku zaskarżenia wskazany wyrok nakazowy uprawomocnił się 4.1.2022 r.
Kasację od wyroku wniósł Prokurator Generalny, który zaskarżając go w całości na korzyść obwinionego A.U.,
zarzucił rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów prawa procesowego, a mianowicie art.
93 § 2 KPW oraz art. 504 § 1 pkt. 5 KPK w zw. z art. 94 § 1 KPW. Polegało ono na rozpoznaniu sprawy A.U.
w postępowaniu nakazowym, mimo że okoliczności czynu i wina obwinionego budziły wątpliwości, skutkiem czego
wydanie wyroku nakazowego nastąpiło również z rażącym naruszeniem prawa materialnego, a mianowicie z obrazą
art. 66 § 1 pkt. 1 KW przez jego wadliwe zastosowanie i uznanie obwinionego za winnego popełnienia wykroczenia,
polegającego na podaniu, w celu wywołania niepotrzebnej czynności Policji, nieprawdziwej informacji o zamiarze
popełnienia samobójstwa. Z załączonej do wniosku o ukaranie notatki urzędowej wynika zaś, iż to nie obwiniony A.U.
zainicjował podjętą wobec niego interwencję i to nie on przekazał funkcjonariuszom Policji informację o rzekomej
próbie samobójczej, a tym samym jego zachowanie nie wyczerpało ustawowych znamion przypisanego mu
wykroczenia, za który to czyn, na mocy art. 66 § 1 pkt. 1 KW, wymierzono ponadto obwinionemu karę grzywny
w wysokości „600 (trzystu) złotych”, czyli w sposób uniemożliwiający wykonanie wyroku nakazowego, co stanowi
bezwzględną przyczynę uchylenia orzeczenia, przewidzianą w dyspozycji art. 104 § 1 pkt. 5 KPW.
Wskazując na powyższy zarzut, skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku nakazowego i uniewinnienie
obwinionego od przypisanego mu wykroczenia z art. 66 § 1 pkt. 1 KW. Po rozpoznaniu kasacji wniesionej przez
Prokuratora Generalnego na korzyść SN uchylił zaskarżony wyrok nakazowy i uniewinnił A.U. od zarzucanego mu
wykroczenia.
Uzasadnienie SN
Zdaniem SN kasacja była oczywiście zasadna, dlatego podlegała uwzględnieniu na posiedzeniu bez udziału stron,
zgodnie z art. 535 § 5 KPK. Nie ulega wątpliwości, że zaskarżony wyrok nakazowy zapadł z rażącą obrazą przepisów
prawa procesowego, wskazanych w petitum kasacji, a także prawa materialnego, tj. art. 66 § 1 pkt. 1 KW.
Zgodnie z art. 93 § 1 KPW sąd na posiedzeniu bez udziału stron może wydać wyrok nakazowy w sprawach
o wykroczenia, w których wystarczające jest wymierzenie nagany, kary grzywny albo kary ograniczenia wolności.
Orzekanie w postępowaniu nakazowym jest jednak możliwe dopiero wówczas, gdy okoliczności czynu i wina
obwinionego nie budzą wątpliwości (art. 93 § 2 KPW). Warunkiem koniecznym wydania wyroku nakazowego
w sprawie o wykroczenie jest brak jakichkolwiek wątpliwości zarówno w odniesieniu do sprawstwa danego czynu, jak
i winy obwinionego, co powinno wynikać wprost z materiału dowodowego załączonego do wniosku o ukaranie.
Jak wynika z akt sprawy, SR w Ł. rozpoznał sprawę A.U. w postępowaniu nakazowym, skutkiem czego było wydanie
wobec niego wyroku nakazowego, mimo że istniały uzasadnione wątpliwości co do okoliczności zarzucanego mu
wykroczenia.
A.U. postawiono zarzut popełniania wykroczenia stypizowanego w art. 66 § 1 pkt. 1 KW, którego dopuścić się może
osoba, która chcąc wywołać niepotrzebną czynność, fałszywą informacją lub w inny sposób wprowadza w błąd
instytucję użyteczności publicznej albo organ ochrony bezpieczeństwa, porządku publicznego lub zdrowia. Z notatki
urzędowej z 20.8.2021 r., będącej kluczowym źródłem informacji o okolicznościach czynu będącego przedmiotem
osądu w tej sprawie wynika, że to nie A.U. zgłosił potrzebę interwencji policyjnej, lecz jego partnerka - M.K. To ona
zawiadomiła funkcjonariuszy policji, przekazując im treść prywatnej rozmowy z obwinionym, z której miało wynikać,
że A.U. chce się targnąć na swoje życie. Ani z notatki, ani z żadnego innego dowodu nie wynika natomiast, aby to



obwiniony w jakikolwiek sposób spowodował niepotrzebną czynność, w tym interwencję funkcjonariuszy policji, co
uprawniałoby dopiero twierdzenie o realizacji przez niego znamion wykroczenia z art. 66 § 1 pkt. 1 KW. Takiej oceny
materiału dowodowego nie zmienia okoliczność, że oficer dyżurny SK KMP w Ł. skontaktował się telefonicznie
z A.U., jednak oświadczył on, że nie chce rozmawiać, po czym rozłączył się. Jak wynikało z relacji obwinionego
zagroził samobójstwem wyłącznie po to, aby wzbudzić zainteresowanie swojej dziewczyny.
Z tych względów należało uchylić zaskarżony wyrok i uniewinnić A.U. od zrzucanego mu wykroczenia (art. 62 § 3
KPW).
Wobec powyższego stwierdzone w wyroku Sądu I instancji uchybienie o randze bezwzględnej przyczyny
odwoławczej, o której mowa w art. 104 § 1 pkt. 5 KPW, przestało mieć znaczenie. Obwinionemu została przez ten
Sąd wymierzona kara grzywny w wysokości „600 (trzystu) złotych”, a taki sposób określenia kary powoduje
wewnętrzną sprzeczność w treści orzeczenia, uniemożliwiającą jego wykonanie. Przepis art. 66 § 1 pkt. 1 KW
stanowiący podstawę wymiaru kary przewiduje zagrożenie m.in. karą grzywny do 1500 zł, a zatem grzywna w obu
wskazanych przez Sąd I instancji wymiarach, tj. zarówno 600 zł, jak i 300 zł, mogła zostać wymierzona obwinionemu
w granicach ustawowego zagrożenia. Zdiagnozowana bezwzględna przyczyna odwoławcza, choć co do zasady
prowadząca do uchylenia obarczonego nią orzeczenia, niezależnie od granic zaskarżenia, podniesionych zarzutów
i wpływu na treść orzeczenia, to jednak w tej sprawie – z uwagi na wcześniej opisane uchybienia skutkujące
uchyleniem wyroku i uniewinnieniem obwinionego – nie mogła mieć znaczenia.
Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji wyroku, rozstrzygając o kosztach postępowania na podstawie
art. 119 § 2 pkt. 1 KPW.

Komentarz
Na tle rozpoznawanej sprawy jawi się bezsporne twierdzenie, że brak było podstaw do wydania wyroku nakazowego
z uwagi na istniejące wątpliwości. Stan faktyczny obejmował dwa warianty przebiegu zdarzenia. Istotnie, obwiniony
postanowił targnąć się na swoje życie i ujawnił ten zamiar w rozmowie z bliską osobą. Mógł liczyć na to, że podejmie
ona czynności zmierzające do jego uratowania. Ten wariant nie wypełnia znamion powołanego w sprawie
wykroczenia. Mógł też chcieć wywołać sensację, lecz to byłoby nierozsądne, przy czym w określonej sytuacji
niewątpliwie miał on świadomość, że rozmówczyni zaalarmuje Policję. Ten wariant wypełnia znamiona wykroczenia
z art. 66 § 1 pkt. 1 KW. Powyższe wskazuje jednoznacznie, że urzeczywistnionej wątpliwości nie da się usunąć,
a zatem obligatoryjnie musi być ona rozstrzygnięta na korzyść obwinionego, co prowadzi do uniewinnienia.
W kasacji trafnie podniesiono, że przed Sądem I instancji doszło również do rażącej obrazy prawa materialnego, tj.
art. 66 § 1 pkt. 1 KW przez jego zastosowanie wobec obwinionego w sytuacji, gdy swoim zachowaniem A.U. nie
wyczerpał ustawowych znamion przypisanego mu wykroczenia. Uchybienie to ma charakter wtórny względem
uchybienia procesowego podniesionego w zarzucie.

Wyrok SN z 21.9.2022 r., V KK 202/22







W wyniku kasacji od wyroku nakazowego A.U. został uniewinniony od zarzucanego mu wykroczenia z art. 66 § 1 KW. Sąd Najwyższy uznał, że brak było podstaw do wydania wyroku nakazowego z uwagi na istniejące wątpliwości. Decyzja SN ma charakter ostateczny i stanowi ważne przypomnienie o konieczności braku wątpliwości w postępowaniu nakazowym.