Podstawa wymierzenia surowszej kary

Zgodnie z art. 64 § 2 KK, sprawca ponownie popełniający przestępstwo po odbyciu kary może być skazany na karę pozbawienia wolności przekraczającą dolną granicę ustawowego zagrożenia. Analiza sprawy R.M. ukazuje przypadki powrotu do przestępstwa, karę oraz koszty postępowania. Kasacja Prokuratora Generalnego doprowadziła do uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy.

Tematyka: art. 64 KK, recydywa, karalność, koszty postępowania, kasacja, Sąd Najwyższy, uchybienie, naruszenie prawa, postępowanie karne, rzetelność procesu

Zgodnie z art. 64 § 2 KK, sprawca ponownie popełniający przestępstwo po odbyciu kary może być skazany na karę pozbawienia wolności przekraczającą dolną granicę ustawowego zagrożenia. Analiza sprawy R.M. ukazuje przypadki powrotu do przestępstwa, karę oraz koszty postępowania. Kasacja Prokuratora Generalnego doprowadziła do uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy.

Stosownie do treści art. 64 § 2 KK, jeżeli sprawca uprzednio skazany w warunkach określonych w art. 64 § 1
KK, który odbył łącznie co najmniej rok kary pozbawienia wolności i w ciągu 5 lat po odbyciu w całości lub
części ostatniej kary popełnia ponownie i umyślnie, jedno z wymienionych w tym przepisie przestępstw, sąd
wymierza karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane przestępstwo w wysokości powyżej dolnej
granicy ustawowego zagrożenia, a może ją wymierzyć do górnej granicy ustawowego zagrożenia
zwiększonego o połowę.
Opis stanu faktycznego
Wyrokiem z 28.10.2021 r., X K 613/21, Sąd Rejonowy w G. uznał R.M. za winnego tego, że 23/24.11.2020 r., w G.,
dwukrotnie włamał się do samochodu skąd, po uprzednim wybiciu przedniej szyby, zrabował, w pierwszym
przypadku kwotę 200 zł, a w drugim – przedmioty wartości 5.000 zł, przy czym czynu dopuścił się w warunkach
powrotu do przestępstwa, to znaczy w ciągu 5 lat od odbycia w okresie od 19.7.2018 r. do 19.7.2019 r. kary roku
pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w A. w sprawie VI K 5/18 za przestępstwa z art. 291 §
1 KK w zw. z art. 64 § 1 KK., tj. popełnienia czynu z art. 279 § 1 KK w zw. z art. 64 § 1 KK.
Za tak opisane i zakwalifikowane czyny, uznając, że zostały one popełnione w ciągu przestępstw określonym w art.
91 § 1 KK, Sąd, na podstawie art. 279 § 1 KK, wymierzył skazanemu karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.
Ponadto Sąd na podstawie art. 46 § 1 KK, zobowiązał R.M. do naprawienia szkody przez zapłatę na rzecz
pokrzywdzonych określonych kwot, a także orzekł w przedmiocie kosztów postępowania.
Powyższy wyrok nie został zaskarżony przez strony postępowania i uprawomocnił się 5.11.2021 r.
Kasację od zapadłego w sprawie orzeczenia, na niekorzyść skazanego, złożył Prokurator Generalny. Zaskarżając
wyrok w całości skarżący zarzucił mu rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów prawa
procesowego, a mianowicie art. 366 KPK i art. 410 KPK polegające na:
• zaniechaniu uwzględnienia i wyjaśnienia istotnych okoliczności dotyczących uprzedniej karalności R.M.,
wynikających z ujawnionych dowodów w postaci danych o karalności, wskazujących, że wyrokiem Sądu Rejonowego
w G. z 30.10.2013 r., II K 1468/10 został on skazany za przestępstwa z art. 279 § 1 KK w zw. z art. 12 KK, w zw.
z art. 64 § 1 KK i inne na karę łączną 3 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności, który to wyrok objęty został następnie
wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w G. z 17.12.2015 r., II K 367/15, obejmującym ponadto wyrok Sądu
Rejonowego w M. z 12.11.2012 r., II K 349/12, skazujący za przestępstwo z art. 280 § 1 KK na karę 3 lat
pozbawienia wolności, na mocy którego wymierzono skazanemu karę łączną 6 lat pozbawienia wolności, której
wykonywanie oskarżony zakończył 31.3.2017 r., co skutkowało obrazą przepisu prawa materialnego, tj. art. 64 § 2
KK, przez jego niezastosowanie do czynów przypisanych R.M. wyrokiem Sądu Rejonowego w G. z 28.10.2021 r., X
K 613/21 i niezasadne przyjęcie, iż zostały one popełnione w warunkach określonych w art. 64 § 1 KK, podczas gdy
wyjaśnienie wskazanych okoliczności i prawidłowa ocena uprzedniej karalności oskarżonego powinna prowadzić do
wniosku, że dopuszczając się dwóch przestępstw z art. 279 § 1 KK objętych przedmiotowym wyrokiem działał on
w warunkach recydywy wielokrotnej określonej w art. 64 § 2 KK;
• zaniechaniu uwzględnienia i wyjaśnienia istotnych okoliczności dotyczących rodzaju i wysokości wydatków
poniesionych przez Skarb Państwa w toku postępowania przygotowawczego prowadzonego przeciwko R.M.
podejrzanemu o dwa czyny z art. 279 § 1 KK w zw. z art. 64 § 1 KK, nadzorowanego przez Prokuratora Rejonowego
w G., co skutkowało rażącym naruszeniem przepisów art. 626 § 1 KPK w zw. z art. 627 KPK, w zw. z art. 616 § 1 i 2
KPK, polegającym na bezpodstawnym zasądzeniu od oskarżonego R.M. wydatków w kwocie 1.792,65 zł
poniesionych - przez Skarb Państwa w toku innego postępowania przygotowawczego, prowadzonego przeciwko
A.N., podejrzanemu o czyn z art. 62 ust. 1 ustawy z 29.7.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz.U. z 2023 r.
poz. 172), nadzorowanego przez Prokuratora Rejonowego w G., w oparciu o omyłkowo dołączone do akt sprawy
zestawienie wydatków.
Stawiając powyższe zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu Rejonowego w Gdańsku
i przekazanie sprawy wskazanemu Sądowi do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu kasacji wniesionej na niekorzyść przez Prokuratora Generalnego uchylił zaskarżony
wyrok i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w G.
Uzasadnienie SN





Zdaniem Sądu Najwyższego kasacja jest oczywiście zasadna w stopniu wymaganym przez art. 535 § 5 KPK, co
umożliwiło jej rozpoznanie na posiedzeniu.
W przedmiotowej sprawie niewątpliwie doszło do uchybienia art. 366 § 1 KPK i art. 410 KPK, które skutkowało
następczo naruszeniem przepisów prawa materialnego.
Analiza sytuacji prawnokarnej R.M. w istocie prowadzi do wniosku, że dopuścił się on czynów, zarzuconych mu
aktem oskarżenia w sprawie X K 613/21, w warunkach recydywy, o której mowa w art. 64 § 2 KK. Stosownie do
treści art. 64 § 2KK, jeżeli sprawca uprzednio skazany w warunkach określonych w art. 64 § 1 KK, który odbył łącznie
co najmniej rok kary pozbawienia wolności i w ciągu 5 lat po odbyciu w całości lub części ostatniej kary popełnia
ponownie i umyślnie jedno z wymienionych w tym przepisie przestępstw (m.in. kradzieży z włamaniem), sąd
wymierza karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane przestępstwo w wysokości powyżej dolnej granicy
ustawowego zagrożenia, a może ją wymierzyć do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.
Warunki do ustalenia, że skazany popełnił zarzucone mu czyny w warunkach tzw. multirecydywy, zostały spełnione
w związku ze skazaniem R.M. prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w G. z 30.10.2013 r., II K 1468/10 za ciąg
przestępstw kwalifikowanych z art. 279 § 11 KK w zb. z art. 288 § 1 KK, w zw. z art. 11 § 2 KK, w zw. z art. 12 KK,
w zw. z art. 64 § 1 KK, art. 279 § 1 KK, w zw. z art. 64 § 1 KK i art. 279 § 1 KK, w zw. z art. 12 KK, w zw. z art. 64 § 1
KK na karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności.
Orzeczenie to zostało objęte wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w G. z 17.12.2015 r., II K 367/15, którym objęto
również skazanie wyrokiem Sądu Rejonowego w M. z 12.11.2012 r., II KK 349/12, za czyn z art. 280 § 1 KK w zw.
z art. 64 § 1 KK, na karę 3 lat pozbawienia wolności. Na mocy wyroku łącznego skazanemu wymierzono karę łączną
6 lat pozbawienia wolności, którą wykonywał m.in. w okresie od 12.7.2015 r. do 31.3.2017 r.
Skazany odbywał zatem karę w wymiarze przekraczającym rok, za przestępstwo kradzieży z włamaniem popełnione
w warunkach recydywy szczególnej podstawowej, w ciągu 5 lat przed ponownym dokonaniem umyślnych
przestępstw kwalifikowanych z art. 279 § 1 KK w dacie 23/24.11.2020 r., stanowiących przedmiot niniejszego
postępowania.
Co prawda do akt prokuratorskich załączono jedynie informację z Krajowego Rejestru Karnego oraz odpis tylko
jednego z wyroków skazujących dotyczących R.M., to jednak już sama analiza danych o karalności mogła wzbudzić
podejrzenie, że kwalifikacja prawna czynu zarzuconego w akcie oskarżenia jest nieprawidłowa. Na Sądzie
rozpoznającym sprawę ciążył obowiązek zapoznania się z treścią załączonej do akt dokumentacji i powzięcia działań
zmierzających do wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy, tak, aby orzeczenie końcowe oparte było na
prawdziwych ustaleniach faktycznych.
Natomiast co do prawidłowości rozstrzygnięcia o kosztach postępowania stwierdzić wypada, że zarzut ten nie ma
charakteru kasacyjnego, a kwestia ta i tak będzie musiała stać się przedmiotem osądu w orzeczeniu kończącym
sprawę.
Komentarz
Bezspornym jest fakt, że Sąd Rejonowy dopuścił się uchybienia wskazanego w kasacji Prokuratora Generalnego,
w sposób rażący naruszając przepisy prawa procesowego i materialnego, które niewątpliwie miały wpływ na
końcowe rozstrzygnięcie sprawy. Biorąc pod uwagę powyższe, wyrok Sądu Rejonowego należało uchylić i przekazać
sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania. Warto podkreślić, że w toku ponownego rozpoznawania sprawy,
z punktu widzenia wymogów rzetelności procesu, Sąd ma obowiązek uwzględnienia dotychczas niekwestionowanych
ustaleń faktycznych, co w rzeczy samej doprowadzi do słusznego rozstrzygnięcia pozbawionego wad.
Wyrok Sądu Najwyższego z 5.12.2022 r., V KK 466/22.







Sąd Najwyższy uznał kasację za zasadną, wskazując na rażące naruszenia przepisów prawa materialnego i procesowego. Uchybienia Sądu Rejonowego miały wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, co wymagało jej ponownego rozpatrzenia. Decyzja SN pozwoli na rzetelne uwzględnienie ustaleń faktycznych i słuszne rozstrzygnięcie.