Podstawa wniesienia skargi od wyroku sądu odwoławczego

Tematyka: skarga od wyroku sądu odwoławczego, art. 437 KPK, art. 439 § 1 KPK, uchylenie orzeczenia, przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, błędy proceduralne, wyrok SN

Zgodnie z art. 539a § 3 KPK skarga od wyroku sądu odwoławczego uchylającego wyrok sądu I instancji
i przekazującego sprawę do ponownego rozpoznania może być wniesiona wyłącznie z powodu naruszenia
art. 437 KPK lub z powodu uchybień określonych w art. 439 § 1 KPK. Uchylenie orzeczenia i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania może nastąpić wyłącznie w wypadkach wskazanych w art. 439 § 1 KPK,
art. 454 KPK, lub jeżeli jest konieczne przeprowadzenie na nowo przewodu w całości.
Opis stanu faktycznego
Wyrokiem SO w K. z 20.10.2021 r. P.W. został uznany za winnego tego, że 15.12.2018 r. w lokalu „T.S.” w S., przez
zastosowanie przemocy wobec T.F., A.P. oraz L.P. spowodował obrażenia skutkujące u pokrzywdzonych rozstrojem
zdrowia na okres poniżej 7 dni, tj. przestępstwa z art. 119 § 1 KK w zw. z art. 157 § 2 KK, w zw. z art. 11 § 2 KK, za
które na mocy art. 119 § 1 KK w zw. z art. 11 § 3 KK wymierzono mu karę roku pozbawienia wolności.
Tym samym wyrokiem S.K. został uznany za winnego tego, że 15.12.2018 r. w lokalu „T.S.”, w S., działając wspólnie
i w porozumieniu z innymi nieustalonymi osobami, brał udział w pobiciu O.G. przez uderzanie i kopanie po całym
ciele, w wyniku czego ww. odniósł obrażenia, czym S.K. naraził go na nastąpienie skutku określonego w art. 157 § 1
KK, tj. przestępstwa z art. 158 § 1 KK, za które wymierzono mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności.
Od tego wyroku apelację wniósł obrońca oskarżonych, który - podnosząc zarzuty obrazy przepisów postępowania,
mającej istotny wpływ na treść orzeczenia (art. 7 KPK oraz art. 2 § 2 KPK i art. 4 KPK; art. 410 KPK; art. 5 KPK), oraz
zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, mający wpływ na treść orzeczenia - wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
i uniewinnienie obu oskarżonych od zarzucanych im czynów.
SA w K. wyrokiem z 1.9.2022 r. uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania SO w S.
Wyrok Sądu odwoławczego został zaskarżony skargą przez Prokuratora. Podniósł on zarzut obrazy prawa
procesowego, mającej wpływ na treść zapadłego orzeczenia (art. 437 § 2 KPK) przez błędne uznanie, że zachodzi
jedna z podstaw uzasadniających uchylenie wyroku SO w K., a w konsekwencji uchylenie tego wyroku i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania. Wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy SA w K. do
ponownego rozpoznania.
W sprawie P.W., oskarżonego z art. 119 § 1 KK w zw. z art. 157 § 2 KK, zw. z art. 11 § 2 KK, oraz S.K., oskarżonego
z art. 158 § 1 KK, SN uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał SA w K. do ponownego rozpoznania
w postępowaniu odwoławczym.
Uzasadnienie SN
Zdaniem SN skarga zasługiwała na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 539a § 3 KPK skarga od wyroku sądu odwoławczego uchylającego wyrok sądu I instancji
i przekazującego sprawę do ponownego rozpoznania może być wniesiona wyłącznie z powodu naruszenia art. 437
KPK lub z powodu uchybień określonych w art. 439 § 1 KPK. Natomiast art. 437 § 2 KPK stanowi, że uchylenie
orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania może nastąpić wyłącznie w wypadkach wskazanych
w art. 439 § 1 KPK, art. 454 KPK, lub jeżeli jest konieczne przeprowadzenie na nowo przewodu w całości.
W tym kontekście prokurator trafnie wskazał, że Sąd odwoławczy, wydając orzeczenie kasatoryjne, nie oparł się na
żadnej z ww. przesłanek. Lektura uzasadnienia zaskarżonego wyroku wskazuje, że podstawą rozstrzygnięcia Sądu
ad quem było stwierdzenie wadliwości samego uzasadnienia wyroku Sądu I instancji, stanowiące naruszenie art. 424
§ 1 KPK. Tymczasem, zgodnie z art. 455a KPK, nie można uchylić wyroku z tego powodu, że jego uzasadnienie nie
spełnia wymogów określonych w art. 424 KPK. Z tego względu w orzecznictwie powszechnie akcentuje się to, że
„płynący z art. 455a KPK zakaz wydawania orzeczenia o charakterze kasatoryjnym nie może być bowiem
odczytywany inaczej, jak tylko w ten sposób, że nakłada on na organ II instancji dodatkowe obowiązki, w przypadku
gdy pisemne motywy wyroku sądu I instancji nie czynią zadość wymaganiom określonym w przywołanym wyżej
przepisie. W takim przypadku sąd II instancji zobowiązany jest bowiem w uzasadnieniu swojego orzeczenia
zamieścić te elementy, których nie zawierała część motywacyjna zaskarżonego wyroku, mimo wyraźnego
ustawowego obowiązku. Pisemne motywy wyroku sądu odwoławczego muszą być bowiem sporządzone tak, aby
umożliwiały realną ocenę, czy rozstrzygnięcia (oraz sposób procedowania, który do ich wydania doprowadził) obu
orzekających w danej sprawie sądów, nie były dotknięte dowolnością, czy wręcz arbitralnością. Jeśli zatem
uzasadnienie decyzji procesowej sądu I instancji, z uwagi na zaistniałe w nim braki i wadliwości, uniemożliwia
dokonanie takowej oceny, sąd odwoławczy staje przed koniecznością ich uzupełnienia” (wyrok SN z 4.12.2018 r., II

KK 114/18,
). Trzeba też zauważyć, że Sąd odwoławczy, dostrzegając braki w uzasadnieniu Sądu meriti, mógł
na podstawie art. 449a § 1 KPK zwrócić akta sprawy Sądowi I instancji w celu uzupełnienia uzasadnienia
zaskarżonego wyroku, jednocześnie szczegółowo wskazując kwestie, o które należy uzupełnić uzasadnienie.
W judykaturze wskazuje się również, że „kontrola instancyjna nie polega wyłącznie na analizie uzasadnienia wyroku,
ale na analizie czynności procesowych, dokonywanych przez sąd, i treści przeprowadzonych dowodów w kontekście
stawianych orzeczeniu zarzutów” (wyrok SA w Warszawie z 20.4.2018 r., II AKa 53/18,
). Tymczasem Sąd
odwoławczy nie dopatrzył się uchybień w zakresie samego postępowania dowodowego, a wbrew temu, co wskazał
SA, z treści uzasadnienia wyroku Sądu a quo wynikało poczynienie w sprawie ustaleń faktycznych, odpowiadających
opisom czynów przypisanych oskarżonym, zaś ocena dowodów została przez ten Sąd szczegółowo
przeprowadzona. Zakaz wynikający z art. 455a KPK miał więc zastosowanie, zaś lakoniczność uzasadnienia wyroku
Sądu meriti mogła zostać konwalidowana w trybie art. 449a § 1 KPK.

Komentarz
Nie ma wątpliwości, że w świetle zaprezentowanych okoliczności należało stwierdzić, iż SA w K. dopuścił się
naruszenia art. 437 § 2 KPK, co implikowało konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy temu
Sądowi do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym. Ponownie rozpoznając sprawę, w myśl
powinności, Sąd rozpozna apelację oskarżonych, mając na uwadze powyższe rozważania. Uczyni to w rzeczy samej
zadość obowiązkom Sądu II instancji w ramach standardów rzetelnej kontroli odwoławczej.

Wyrok SN z 14.12.2022 r., IV KS 39/22,

Uzasadnienie SN wskazuje na istotne błędy proceduralne w wydaniu wyroku sądu odwoławczego, co skutkowało uchyleniem orzeczenia i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania. Zapoznaj się z analizą przypadku oraz konsekwencjami decyzji SN dla dalszego postępowania.