Brak istotnych wątpliwości podstawą wyroku nakazowego

Tematyka: art. 93 § 2 KPW, postępowanie nakazowe, wyrok nakazowy, art. 57a BezpImprMasU, rozprawa sądowa, kasacja, Rzecznik Praw Obywatelskich, SN, dowody w postępowaniu karnej

W myśl dyspozycji art. 93 § 2 KPW orzekanie w postępowaniu nakazowym możliwe jest jedynie wtedy, gdy
okoliczności czynu i wina obwinionego nie budzą wątpliwości. Ziszczenie się wskazanego warunku wymaga
dokonania ustaleń, w świetle których zaistnienie czynu zabronionego jako wykroczenia, sprawstwo oraz
wina obwinionego nie budzą wątpliwości. Brak owych wątpliwości musi wynikać z materiałów dowodowych
załączonych do wniosku o ukaranie, a uznanych przez sąd za ujawnione.
Opis stanu faktycznego
SR w C. wyrokiem nakazowym z 28.10.2020 r. uznał T.Z., jak i pozostałych obwinionych, K.W., M.W., J.N., K.K.,
Ł.G., R.L., M.F., za winnych popełnienia zarzucanych im czynów polegających na tym, że 15.2.2020 r., po godz.
20:00, w czasie trwania meczu piłkarskiego rozłożyli i trzymali flagę wielkoformatową klubu piłkarskiego R.C. w celu
uniemożliwienia rozpoznania osób odpalających pirotechnikę w postaci rac świetlnych, co wypełniało znamiona
wykroczenia z art. 57a ustawy z 20.3.2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1466:
dalej BezpImprMasU) i za to, na podstawie tego przepisu w związku z art. 24 § 1 i 3 KW, wymierzył im kary grzywny
po 2 tys. zł, oraz na podstawie art. 65 ust. 2 BezpImprMasU orzekł wobec T.Z., jak i pozostałych obwinionych, środek
karny w postaci zakazu wstępu na wszelkie imprezy masowe – na okres 2 lat. Orzeczenie zawierało również
rozstrzygnięcie dotyczące kosztów procesu.
Wobec niezłożenia przez T.Z. sprzeciwu od powyższego wyroku orzeczenie uprawomocniło się wobec obwinionego
20.2.2021 r. Pozostali obwinieni skorzystali z przysługujących środków zaskarżenia i ostatecznie wyrokiem SO w C.
z 13.1.2022 r. R.U., K.K., Ł.G., M.F., a na mocy art. 109 § 2 KPW w zw. z art. 435 KPK, także K.W., M.W. i J.N.,
zostali uniewinnieni od popełnienia zarzucanych im we wniosku o ukaranie czynów.
Od wyroku nakazowego SR w C. z 28.10.2020 r. kasację złożył Rzecznik Praw Obywatelskich. Zaskarżył ten wyrok
w całości na korzyść ukaranego T.Z., i powołując się na przepis art. 111 KPW, zarzucił temu orzeczeniu rażące
i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów prawa procesowego, to jest art. 93 § 2 KPW,
polegające na przyjęciu, że okoliczności przypisanego ukaranemu czynu i jego wina nie budzą wątpliwości, co
w konsekwencji doprowadziło do wydania wyroku nakazowego, podczas gdy w świetle dowodów dołączonych do
wniosku o ukaranie zarówno wina, jak i okoliczności popełnienia tego czynu budziły poważne wątpliwości, co
powinno skutkować skierowaniem sprawy do rozpoznania na rozprawie w celu wyjaśnienia wszystkich kwestii
istotnych dla merytorycznego rozstrzygnięcia.
W konkluzji RPO wniósł o uchylenie zaskarżonego kasacją wyroku SR w C. i przekazanie sprawy temu Sądowi do
ponownego rozpoznania.
Po rozpoznaniu na posiedzeniu 31.1.2023 r. kasacji wniesionej przez RPO, SN uchylił zaskarżony wyrok i przekazał
sprawę SR w C. do ponownego rozpoznania.
Uzasadnienie SN
Zdaniem SN kasacja RPO była zasadna w stopniu oczywistym, umożliwiającym jej rozpoznanie w trybie określonym
w art. 535 § 5 KPK, to jest na posiedzeniu bez udziału stron.
Skarżący w osobie RPO trafnie podniósł, że zaskarżony kasacją wyrok SR w C. został wydany z rażącym
naruszeniem przepisu prawa procesowego wskazanym w petitum kasacji, a to naruszenie miało istotny wpływ na
jego treść.
Otóż zgodnie z art. 93 § 2 KPW orzekanie w postępowaniu nakazowym możliwe jest jedynie wtedy, gdy okoliczności
czynu i wina obwinionego nie budzą wątpliwości. Ziszczenie się wskazanego warunku wymaga dokonania ustaleń,
w świetle których zaistnienie czynu zabronionego jako wykroczenia, sprawstwo oraz wina obwinionego nie budzą
wątpliwości. Brak owych wątpliwości musi wynikać z materiałów dowodowych załączonych do wniosku o ukaranie,
a uznanych przez sąd za ujawnione. W orzecznictwie SN wskazuje się, że postępowanie nakazowe jest instytucją
prawa procesowego, której stosowanie zastrzeżono do najbardziej oczywistych przypadków, tj. wówczas gdy
materiał dowodowy istniejący w aktach sprawy jest tak jednoznaczny, że nie nasuwa żadnych istotnych wątpliwości
co do winy i okoliczności popełnienia zarzuconego czynu (por. np. wyroki SN z 23.9.2009 r., IV KK 59/09,
;
z 4.11.2014 r., III KK 143/14,
).
Zgodnie z art. 57a BezpImprMasU karalne jest zachowanie osoby, która w miejscu i w czasie trwania masowej
imprezy sportowej używa elementu odzieży lub przedmiotu w celu uniemożliwienia lub istotnego utrudnienia
rozpoznania osoby. Tak stypizowane wykroczenie należy do kategorii czynów kierunkowych znamiennych celem.

Użycie przez ustawodawcę w tym przepisie określenia „w celu" oznacza, że wykroczenie to można popełnić jedynie
umyślnie. RPO słusznie wskazuje, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy powinien zatem ponad wszelką
wątpliwość wykazywać, iż w czasie trwania meczu piłkarskiego między drużynami R.C. i L.W., obwiniony T.Z.
rozłożył i trzymał flagę wielkoformatową klubu piłkarskiego R.C. w celu uniemożliwienia rozpoznania osób
odpalających pirotechnikę w postaci rac świetlnych. Tymczasem na materiał dowodowy odnoszący się do
zachowania T.Z. składały się jedynie notatka urzędowa, protokół przesłuchania świadka – funkcjonariusza Policji
oraz nagranie na płycie CD, które w ogólny sposób przedstawiają i opisują zdarzenie polegające na rozwinięciu
i zwinięciu podczas meczu piłkarskiego dużej flagi, tzw. sektorowej, wielkości ok 20 m x 50 m. Z zeznań
funkcjonariusza Policji wynika, że dokonując analizy nagrań monitoringu meczu, rozpoznał T.Z. jako jedną z wielu
osób rozwijających i zwijających „sektorówkę”. Co istotne T.Z. nie był przesłuchiwany w toku czynności
wyjaśniających. Pismem z 15.7.2020 r. oświadczył jedynie, że „chciałby złożyć zeznania”.
Biorąc powyższe pod uwagę, w świetle dowodów wskazanych we wniosku o ukaranie nie można było uznać bez
bezpośredniego przeprowadzenia dowodów, że okoliczności czynu i wina T.Z. nie budzą wątpliwości. W tej sytuacji
SR w C. był zobligowany skierować sprawę na rozprawę, przeprowadzić postępowanie dowodowe i wyjaśnić
wszystkie okoliczności istotne dla merytorycznego rozstrzygnięcia w zakresie czynu zarzucanego T.Z.

Komentarz
Nie budzi najmniejszej wątpliwości, że ocena SN, który kierował się z mocy art. 537 § 2 KPK przedstawionymi wyżej
motywami, jest par excellence słuszna. Chodzi mianowicie o to, że zebrane w sprawie i powyżej wskazane dowody
nie dawały pewności, iż to właśnie obwiniony T.Z. swoim zachowaniem wypełnił znamiona wykroczenia określonego
w art. 57a BezpImprMasU. Wynika z nich jedynie, jak trafnie wskazuje RPO, że na jednym z nagrań monitoringu
zidentyfikowano mężczyznę rozwijającego i zwijającego flagę, w osobie T.Z. Zasadniczo zaś zachowanie takie nie
jest działaniem zabronionym przez przepisy prawa, gdyż norma zawarta w art. 57a BezpImprMasU nie penalizuje
czynności w postaci zwijania i rozwijania flagi sektorowej podczas meczu piłkarskiego.

Wyrok SN z 31.1.2023 r., IV KK 500/22

Nie budzi najmniejszej wątpliwości, że ocena SN, który kierował się z mocy art. 537 § 2 KPK przedstawionymi wyżej motywami, jest par excellence słuszna. Chodzi mianowicie o to, że zebrane w sprawie i powyżej wskazane dowody nie dawały pewności, iż to właśnie obwiniony T.Z. swoim zachowaniem wypełnił znamiona wykroczenia określonego w art. 57a BezpImprMasU. Wynika z nich jedynie, jak trafnie wskazuje RPO, że na jednym z nagrań monitoringu zidentyfikowano mężczyznę rozwijającego i zwijającego flagę, w osobie T.Z. Zasadniczo zaś zachowanie takie nie jest działaniem zabronionym przez przepisy prawa, gdyż norma zawarta w art. 57a BezpImprMasU nie penalizuje czynności w postaci zwijania i rozwijania flagi sektorowej podczas meczu piłkarskiego.