Podstawa rozpoznania wniosku o wydanie wyroku skazującego

Możliwość wydania wyroku w trybie art. 335 § 1 KPK istnieje w przypadku, gdy materiał dowodowy zebrany w sprawie pozwala na stwierdzenie, że okoliczności czynu i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości. Sąd rozpoznający wniosek o wydanie wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar lub innych środków zobligowany jest na podstawie art. 343 KPK do dokonania kontroli zasadności i legalności wniosku.

Tematyka: wydanie wyroku skazującego, art. 335 § 1 KPK, art. 343 KPK, kontrola zasadności wniosku, kasacja, ponowne rozpoznanie sprawy, SN, RPO

Możliwość wydania wyroku w trybie art. 335 § 1 KPK istnieje w przypadku, gdy materiał dowodowy zebrany w sprawie pozwala na stwierdzenie, że okoliczności czynu i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości. Sąd rozpoznający wniosek o wydanie wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar lub innych środków zobligowany jest na podstawie art. 343 KPK do dokonania kontroli zasadności i legalności wniosku.

Możliwość wydania wyroku w trybie art. 335 § 1 KPK istnieje w przypadku, gdy materiał dowodowy zebrany
w sprawie pozwala na stwierdzenie, że okoliczności czynu i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości.
Oznacza to, że in concreto nie występują w sprawie żadne wątpliwości w odniesieniu do sprawstwa danego
czynu, winy oskarżonego, wypełnienia znamion tego czynu wymienionych w przepisach prawa karnego
materialnego, przy uwzględnieniu wszystkich dowodów, na których oparto wniosek. Sąd rozpoznający
wniosek o wydanie wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar lub innych środków
zobligowany jest na podstawie art. 343 KPK do dokonania kontroli zasadności i legalności wniosku. Dopiero
po dokonaniu takiej kontroli możliwe jest bądź uwzględnienie wniosku i wydanie wyroku (art. 343 § 6 KPK),
bądź zwrot sprawy prokuratorowi i ewentualne rozpoznanie jej na zasadach ogólnych (art. 343 § 7 KPK).
Opis stanu faktycznego
Wyrokiem SR w W. z 18.10.2019 r. P.P.K. został uznany winnym tego, że w okresie od 22.2.2018 r. do 25.4.2019 r.
w miejscowości D. uchylał się od wykonania wynikającego z ustawy obowiązku alimentacyjnego określonego
wyrokiem SO w W. z 30.9.2014 r. na kwotę 500 zł miesięcznie, na rzecz swojego małoletniego syna M.K., przy czym
łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej trzech świadczeń
okresowych, tj. czynu z art. 209 § 1 KK, za który na podstawie art. 209 § 1 KK w zw. z art. 34 § 1a pkt. 1 KK
wymierzono mu karę 1 roku ograniczenia wolności, polegającą na obowiązku wykonywania nieodpłatnej
kontrolowanej pracy na cele społeczne, w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym. Na podstawie art. 34 § 3 KK
w zw. z art. 72 § 1 pkt. 3 KK zobowiązał oskarżonego w okresie wykonywania kary ograniczenia wolności do
wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie syna M.K., a na podstawie art. 624 § 1 KPK zwolnił
oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych.
Wyrok ten uprawomocnił się bez zaskarżenia 26.10.2019 r.
Od powyższego orzeczenia kasację w trybie art. 521 KPK wniósł RPO, zarzucając rażące i mające istotny wpływ na
treść wyroku naruszenie przepisów prawa karnego procesowego, a mianowicie art. 335 § 1 KPK i art. 343 § 6 KPK,
polegające na uwzględnieniu wniosku prokuratora o wydanie na posiedzeniu wyroku skazującego P.P.K., mimo że
okoliczności dotyczące czasu popełnienia zarzuconego mu przestępstwa budziły wątpliwości, a zatem wymagały
wyjaśnienia.
RPO wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy SR w W. do ponownego rozpoznania.
Po rozpoznaniu kasacji wniesionej przez RPO na korzyść skazanego od wyroku SR w W. z 18.10.2019 r., SN uchylił
zaskarżony wyrok i sprawę przekazał SR w W. do ponownego rozpoznania.
Uzasadnienie SN
Zdaniem SN kasacja okazała się oczywiście zasadna.
Należy zgodzić się z RPO, że możliwość wydania wyroku w trybie art. 335 § 1 KPK istnieje w przypadku, gdy
materiał dowodowy zebrany w sprawie pozwala na stwierdzenie, że okoliczności czynu i wina oskarżonego nie budzą
wątpliwości. Oznacza to, że in concreto nie występują w sprawie żadne wątpliwości w odniesieniu do sprawstwa
danego czynu, winy oskarżonego, wypełnienia znamion tego czynu, wymienionych w przepisach prawa karnego
materialnego, przy uwzględnieniu wszystkich dowodów, na których oparto wniosek. Sąd rozpoznający wniosek
o wydanie wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar lub innych środków zobligowany jest na
podstawie art. 343 KPK do dokonania kontroli zasadności i legalności wniosku. Dopiero po dokonaniu takiej kontroli
możliwe jest bądź uwzględnienie wniosku i wydanie wyroku (art. 343 § 6 KPK), bądź zwrot sprawy prokuratorowi
i ewentualne rozpoznanie jej na zasadach ogólnych (art. 343 § 7 KPK; wyrok SN z 10.8.2017 r., III KK 335/17,
; wyrok SN z 27.6.2017 r., II KK 124/17, 
).
P.P.K. został uznany za winnego czynu niealimentacji w stosunku do małoletniego M.K. w okresie od 14.4.2016 r. do
19.7.2018 r., tj. popełniania czynu z art. 209 § 1a KK. Zestawienie tych okresów (w oryginale użyto słowa
„czasokresów” – uwaga WK) z opisem czynu w niniejszej sprawie ujawnia, że w istocie doszło do uznania za
winnego w części za ten sam czyn dwukrotnie. W przypadku czynu niealimentacji, który polega na zaniechaniu
wykonywania obowiązku łożenia na osobę uprawnioną, o kwestii tożsamości czynu i procesowych tego
konsekwencjach decyduje m.in. okres owego zaniechania. Jak trafnie wskazał SN w wyroku z 14.12.2001 r., II KKN
37/01, 
: „W przypadku przestępstw niealimentacji, które należą do kategorii tzw. przestępstw zbiorowych,
o tożsamości czynów z tego punktu widzenia można mówić wyłącznie wówczas, gdy okresy uporczywego uchylania
się od obowiązku świadczeń alimentacyjnych, ustalone w kolejno rozpoznawanych sprawach, pokrywają się ze sobą,



lub gdy okres określony w sprawie następnej został w całości objęty skazaniem w sprawie rozpoznawanej
poprzednio, prawomocnie już zakończonej. Rozumowanie takie wynika przede wszystkim z faktu, iż prawomocne
skazanie sprawcy przestępstwa niealimentacji przez ściśle określony czas nie zwalnia go od odpowiedzialności
karnej w razie uporczywego uchylania się od wykonania nałożonych nań świadczeń alimentacyjnych w dalszym
okresie. Jest to bowiem nowy czyn przestępny, którego granice czasowe powinny być dokładnie zakreślone w opisie
przypisanego czynu w wyroku skazującym, zgodnie z brzmieniem art. 413 § 1 pkt. 1 KPK”. Tym samym uchylanie się
przez P.P.K. od łożenia na utrzymanie małoletniego M.K. w okresie od 22.2. do 19.7.2018 r. w ogóle nie powinno być
przedmiotem postępowania zakończonego zaskarżonym kasacją wyrokiem.

Komentarz
W niniejszej sprawie doszło do zaniechań wskazywanych przez RPO, związanych z prawidłową weryfikacją przede
wszystkim uprzednich skazań P.P.K. Jak wynika z akt sprawy, zarówno dane o karalności, jak i zeznania matki
pokrzywdzonego wskazywały, że należy zebrać dokładne dane związane z uprzednią karalnością P.P.K. Wprawdzie
wyjaśnienia oskarżonego przyznającego się do popełnienia występku niealimentacji, popełnionego w okresie od
22.2.2018 r. do 25.4.2019 r., nie pozostawały w sprzeczności z aktualną informacją z Kartoteki Karnej KRK, to
z zeznań B.K. – przedstawicielki ustawowej małoletniego M.K. – wynikało, że ostatnio przesłuchiwana była w innej
sprawie jeszcze latem 2018 r. Tymczasem z innego materiału dowodowego wynikało, iż poprzednio prowadzone
postępowanie karne dotyczące uchylania się przez oskarżonego od łożenia na utrzymanie M.K. objęło okres do
18.1.2018 r.
Dla celów edukacyjnych należy wskazać, że nie ma słowa czasokres, zresztą nie może być w naszym języku,
zarówno urzędowym, jak i potocznym. Ten słowny dziwoląg jest z natury rzeczy pozbawiony sensu, wszak czas to
równocześnie okres i odwrotnie. W potocznym rozumieniu jest to klasyczny błąd logiczno-językowy powstały wskutek
nieznajomości znaczenia użytych określeń. W rozumieniu prawnym jest to niedopuszczalne uchybienie. W myśl
bowiem dyspozycji art. 82a ustawy z 27.7.2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz.
217) w ramach obowiązku stałego podnoszenia kwalifikacji zawodowych od sędziów należy wymagać prawidłowych
sformułowań utrwalanych w uzasadnieniach orzeczeń, w szczególności całkowitej eliminacji z obrotu słownego
kaleczenia ojczystego języka.

Wyrok SN z 18.1.2023 r., II KK 361/22, 








RPO wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy SR w W. do ponownego rozpoznania. Wyrok SN potwierdził zasadność kasacji i konieczność dokładnej analizy okoliczności sprawy.