Wnikliwa ocena zarzutów gwarantuje standard rozstrzygnięcia
Zgodnie z dyspozycją art. 457 § 3 KPK uzasadnienie sądu odwoławczego powinno wprost podawać przyczyny uznania zarzutów apelacyjnych za zasadne lub niezasadne. Kolejność rozumowania i argumentacji powinna być odwrotna - najpierw ocena zarzutów, a potem stwierdzenie, czy sąd I instancji postąpił prawidłowo.
Tematyka: art. 457 § 3 KPK, uzasadnienie sądu odwoławczego, zarzuty apelacyjne, rażące naruszenie prawa procesowego, odwrócona metoda rozpoznawcza
Zgodnie z dyspozycją art. 457 § 3 KPK uzasadnienie sądu odwoławczego powinno wprost podawać przyczyny uznania zarzutów apelacyjnych za zasadne lub niezasadne. Kolejność rozumowania i argumentacji powinna być odwrotna - najpierw ocena zarzutów, a potem stwierdzenie, czy sąd I instancji postąpił prawidłowo.
Zgodnie z dyspozycją art. 457 § 3 KPK uzasadnienie sądu odwoławczego powinno podawać wprost, dlaczego sąd uznał zarzuty apelacyjne za zasadne albo niezasadne. Samo wskazanie, że sąd rejonowy postąpił prawidłowo nie jest tu wystarczające, a co istotniejsze, kolejność rozumowania i przedstawiania argumentacji powinna być dokładnie odwrotna. Najpierw należy ocenić zarzuty podniesione w środku odwoławczym, a w konkluzji tej oceny stwierdzić, czy sąd I instancji postąpił prawidłowo. Opis stanu faktycznego B.J. stanął pod zarzutem popełnienia następujących czynów: • 8.5.2020 r. w L. dokonał zaboru w celu przywłaszczenia biżuterii łącznej wartości 6 tys. zł, psa wartości 800 zł, a także karty bankomatowej na szkodę K.K., tj. o czyn z art 278 § 1 KK i art. 278 § 5 KK przy zastosowaniu art. 11 § 2 KK w zw. z art. 64 § 1 KK; • 8.5.2020 r. w L. dokonał zaboru w celu przywłaszczania samochodu osobowego, czym spowodował szkodę K.K. w wysokości 20 tys. zł, tj. o czyn z art. 279 § 1 KK w zw. z art. 64 § 2 KK; • 8.5.2020 r. w W. przy użyciu skradzionej karty bankomatowej dokonał wypłaty gotówki w kwocie 500 zł, czym działał na szkodę K.K., tj. o czyn z art. 279 § 1 KK w zw. z art. 64 § 2 KK; • 9.5.2020 r. w W. przy użyciu skradzionej karty bankomatowej dokonał wypłaty gotówki w kwocie 200 zł, czym działał na szkodę K.K., tj. o czyn z art. 279 § 1 KK w zw. z art. 64 § 2 KK; • 9.5.2020 r. w W. przy użyciu skradzionej karty bankomatowej dokonał wypłaty gotówki w kwocie 300 zł, czym działał na szkodę K.K., tj. o czyn z art 279 § 1 KK w zw. z art 64 § 2 KK; • 9.5.2020 r. w W. przy użyciu karty bankomatowej dokonał wypłaty gotówki w kwocie 1 tys. zł, czym działał na szkodę K.K., tj. o czyn z art. 279 § 1 KK w zw. z art. 64 § 2 KK; • 9.5.2020 r. w L. kierował wobec K.K. słowne groźby uszkodzenia ciała, które to groźby w okolicznościach ich wypowiadania wzbudziły w zagrożonym obawę, że zostaną spełnione, tj. o czyn z art. 190 § 1 KK w zw. z art. 64 § 1 KK. Zarzucanych wyżej czynów dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa, będąc uprzednio skazanym prawomocnym wyrokiem SR w W. z 5.2.2015 r. za czyn z art. 207 § 1 KK w związku z art. 64 § 1 KK i in. na karę 2 lat pozbawienia wolności, którą odbywał w okresie od 10.11.2017 r. do 10.11.2019 r. Wyrokiem SR w T. z 8.10.2021 r. oskarżony został uznany za winnego, przy czym opisane wyżej kary jednostkowe objęte zostały karą łączną 2 lat pozbawienia wolności. Wyrok ten został zaskarżony w całości osobistą apelacją oskarżonego. Wyrokiem SO w K. z 8.2.2022 r. utrzymano w mocy zaskarżony wyrok. Kasację od tego orzeczenia wywiódł obrońca skazanego, podnosząc w niej zarzut rażącego naruszenia prawa procesowego, mający istotny wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 433 § 2 KPK w zw. z art. 7 KPK przez dokonanie oceny dowodów zgromadzonych w sprawie w sposób rażąco sprzeczny z ogólnymi regułami ich oceny, czego skutkiem zaskarżone orzeczenie było jawnie sprzeczne z zasadami praworządnego i sprawiedliwego procesu karnego. Wskazując na powyższy zarzut, obrońca wniósł o uchylenie wyroku SO w K. z 8.2.2022 r. i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w postępowaniu apelacyjnym. Po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie 28.2.2023 r. kasacji wniesionej przez obrońcę SN uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania SO w K. w postępowaniu odwoławczym. Uzasadnienie SN Zdaniem SN kasacja wniesiona w niniejszej sprawie była zasadna. Kasacja wskazuje w swym uzasadnieniu na cały szereg kwestii, które w ocenie obrony nie zostały w niniejszej sprawie dostatecznie wyjaśnione lub wyjaśniono je błędnie. W tym zakresie stanowi ona wskazanie i rozwinięcie argumentacji podniesionej przez skazanego w jego osobistej apelacji. Formalnie taki zabieg przy redagowaniu kasacji jest trudny do zaakceptowania, w niniejszej sprawie jednak wyraźnie pokazuje kwestie, które nie znalazły jakiegokolwiek omówienia w uzasadnieniu Sądu odwoławczego. Chodzi bowiem o to, że uzasadnienie sporządzone w niniejszej sprawie nie spełnia żadnego, nawet minimalnego standardu jakości, którym powinien charakteryzować się ten dokument. W bardzo lakonicznym uzasadnieniu sporządzonym na urzędowym formularzu trudno znaleźć jakiekolwiek konkretne odniesienie do zarzutów postawionych w apelacji. Większość stwierdzeń zawartych w uzasadnieniu stanowi szablonowe, ogólnoteoretyczne uwagi, które można odnieść do każdej sprawy rozpoznawanej przez Sąd odwoławczy. SO poprzestał na wskazaniu, że Sąd I instancji prawidłowo rozpoznał sprawę. Nie wskazał już natomiast w sposób konkretny, na czym opiera to przekonanie. Tymczasem zgodnie z dyspozycją art. 457 § 3 KPK uzasadnienie sądu odwoławczego powinno podawać wprost, dlaczego Sąd uznałzarzuty apelacyjne za zasadne albo niezasadne. Samo wskazanie, że SR postąpił prawidłowo, nie jest tu wystarczające, a co istotniejsze, kolejność rozumowania i przedstawiania argumentacji powinna być dokładnie odwrotna. Najpierw należy ocenić zarzuty podniesione w środku odwoławczym, a w konkluzji tej oceny stwierdzić, czy Sąd I instancji postąpił prawidłowo. Powyższej wady nie można uznać jedynie za uchybienie w zakresie sporządzenia uzasadnienia zaskarżonego wyroku, co nie mogłoby być powodem uchylenia tego orzeczenia (art. 437 KPK), gdyż przy tak skonstruowanym uzasadnieniu skarżonego orzeczenia SN w ogóle nie jest w stanie stwierdzić, czy apelacja i podniesione w niej zarzuty zostały rozpoznane. W tej sytuacji skarżący w pełni zasadnie wskazał na rażącą obrazę art. 433 § 2 KPK, której dopuścił się Sąd odwoławczy. W niniejszej sprawie trudno nie dostrzec i tego, że SR sporządził bardzo obszerne i rzetelne uzasadnienie swego orzeczenia, co z pewnością powinno ułatwiać odniesienie się do poszczególnych ustaleń i zawartych w nim ocen. SO nie wykorzystał jednak tej szansy. Mając na uwadze okoliczność, że zarzut podniesiony w kasacji okazał się w pełni zasadny, SN orzekł o uchyleniu zaskarżonego wyroku i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi odwoławczemu. Przy ponownym rozpoznawaniu sprawy SO powinien raz jeszcze, tym razem rzetelnie rozpoznać zarzuty podniesione w apelacji oskarżonego, i o ile zajdzie taka potrzeba, uzasadnić swoje orzeczenie w sposób odpowiadający kryteriom ustawowym. Kierując się przedstawionymi względami, SN orzekł jak na wstępie. Komentarz Tło rozpoznawanej sprawy ujawnia bezsporne twierdzenie, że teza stanowiąca o standardzie rozstrzygnięcia nie została należycie wykorzystana w rozpoznawanej sprawie. Sąd odwoławczy zastosował odwróconą metodę rozpoznawczą. W miejsce ustosunkowania się do poszczególnych zarzutów ze wskazaniem, jakie argumenty przemawiają za uznaniem ich zasadności lub niezasadności, Sąd odwoławczy ograniczył się do lakonicznego potwierdzenia prawidłowości rozumowania Sądu I instancji. Fakt ten nie pozostawia cienia wątpliwości w kwestii rażącego naruszenia dyspozycji art. 433 § 2 KPK, skutkującego decyzją SN o uchyleniu wyroku i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania. Wyrok SN z 28.2.2023 r., IV KK 327/22,
Sąd Najwyższy uchylił wyrok sądu odwoławczego, kierując się rażącym naruszeniem prawa procesowego. Wskazał brak adekwatnego uzasadnienia oraz odwróconą metodę rozpoznawczą. Sprawę przekazano do ponownego rozpoznania w sądzie odwoławczym.