Standard postępowania kasacyjnego

Postępowanie kasacyjne ma na celu eliminację z obrotu prawnego orzeczeń dotkniętych poważnymi wadami, takimi jak naruszenia prawa mające istotny wpływ na treść orzeczenia. Nie służy ponowieniu zwykłej kontroli odwoławczej, lecz skupia się na rażących naruszeniach prawa. W przedmiotowej sprawie kasacja została oddalona jako oczywiście bezzasadna, a Sąd Najwyższy uznał, że wszystkie stawiane zarzuty są całkowicie bezzasadne.

Tematyka: postępowanie kasacyjne, naruszenia prawa, rażące błędy, ocena dowodów, ustalenia faktyczne, Sąd Najwyższy, skarga kasacyjna, bezzasadność kasacji

Postępowanie kasacyjne nie może służyć ponowieniu zwykłej kontroli odwoławczej. W toku takiego
postępowania z założenia nie dokonuje się kontroli poprawności oceny poszczególnych dowodów, nie
weryfikuje zasadności i trafności dokonanych ustaleń faktycznych oraz nie bada współmierności orzeczonej
kary.
Opis stanu faktycznego
SO w B. wyrokiem z 20.12.2021 r. skazał K.P. na karę łączną 5 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, orzekł zakaz
kontaktowania się i zbliżania do pokrzywdzonego na okres 10 lat oraz orzekł zadośćuczynienie w kwocie 30.000 zł
na rzecz pokrzywdzonego.
Od powyższego wyroku apelację wniósł obrońca skazanego.
SA w B. wyrokiem z 9.6.2022 r. utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.
Kasację od powyższego wyroku wniósł obrońca skazanego, na podstawie art. 526 § 1 KPK w zw. z art. 523 § 1 KPK,
w zw. z art. 439 § 1 pkt. 9 KPK, w zw. z art. 17 § 1 pkt. 9 KPK, zarzucając zaskarżonemu wyrokowi naruszenie
przepisów postępowania, a mianowicie art. 14 § 1 KPK. Zarzut objął ponadto rażące i mające istotny wpływ na treść
rozstrzygnięcia naruszenie przepisów prawa materialnego i procesowego, a mianowicie:
1. art. 10 § 1 i 2 KK w zw. z art. 433 § 2 KPK, polegające na niewłaściwym rozpoznaniu przez Sąd odwoławczy
zarzutów apelacji obrońcy oskarżonego K.P., dotyczących skazania oskarżonego i wymierzenia mu kary, mimo
zaniechania ustalenia przez sąd, czy w stosunku do oskarżonego zachodzą okoliczności wskazane w art. 10 § 2
KK, umożliwiające odpowiedzialność karną oskarżonego po ukończeniu 15., a przed ukończeniem 17. roku
życia, oraz zaaprobowaniu wyroku SO, który przypisał oskarżonemu winę mimo tego, że czyn miał być
popełniony w okresie od czerwca 2014 r. do 16.6.2015 r., kiedy oskarżony K.P. dopiero 4.5.2015 r. ukończył 17.
rok życia;
2. art. 7 KPK w zw. z art. 410 KPK, w zw. z art. 366 § 1 KPK i z art. 457 § 3 KPK, wskutek zaaprobowania przez
Sąd odwoławczy, wbrew regułom logiki i doświadczenia życiowego, zeznań złożonych przez pokrzywdzonego
Ł.J. mimo tego, że nie są one konsekwentne i przeczą w dużej mierze zasadom logiki i doświadczenia
życiowego, a zatem nie mogły zostać uznane za pełnowartościowy dowód;
3. art. 433 § 2 KPK w zw. z art. 457 § 3 KPK, w zw. z art. 7 KPK, przez obarczoną błędnym rozumowaniem oraz
naruszającą wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego weryfikację oceny dowodów Sądu I instancji
dokonaną przez Sąd odwoławczy i zaaprobowanie jako wartościowego do ustalenia okoliczności faktycznych
materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie.
Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy SA w B. do ponownego
rozpoznania.
W odpowiedzi na kasację prokurator wniósł o jej oddalenie jako oczywiście bezzasadnej.
Po rozpoznaniu kasacji wniesionej przez obrońcę skazanego SN postanowił oddalić kasację jako oczywiście
bezzasadną.
Uzasadnienie SN
Zdaniem SN kasację obrońcy skazanego należało uznać za oczywiście bezzasadną w rozumieniu art. 535 § 3 KPK.
Zgodnie z treścią art. 519 KPK kasacja strony jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, skierowanym przeciwko
prawomocnemu orzeczeniu wydanemu przez sąd odwoławczy na skutek rozpoznania przez ten sąd zwykłego środka
odwoławczego.
Na wstępie rozważań należy zaznaczyć, że w orzecznictwie SN utrwalone jest stanowisko, że celem postępowania
kasacyjnego jest wyeliminowanie z obrotu prawnego orzeczeń dotkniętych poważnymi wadami w postaci
bezwzględnych przyczyn odwoławczych lub innych naruszeń prawa, ale o charakterze rażącym, a jednocześnie
takich, które miały istotny wpływ na treść zapadłego orzeczenia.
W orzecznictwie zasadnie podkreśla się również, że możliwość wniesienia skutecznej kasacji jest zatem istotnie
ograniczona ze wskazanych wyżej powodów. Postępowanie kasacyjne nie może służyć ponowieniu zwykłej kontroli
odwoławczej. W toku takiego postępowania z założenia nie dokonuje się zatem kontroli poprawności oceny

poszczególnych dowodów, nie weryfikuje zasadności i trafności dokonanych ustaleń faktycznych oraz nie bada się
współmierności orzeczonej kary (por. np. postanowienie SN z 21.9.2017 r, IV KK 276/17,
; postanowienie SN
z 10.7.2019 r., II KK 210/19,
).
W pierwszej kolejności należy wskazać, że w przedmiotowej sprawie, wbrew twierdzeniom skarżącego, nie zaistniała
bezwzględna przyczyna odwoławcza określona w art. 439 § 1 pkt. 9 KPK w zw. z art. 17 § 1 pkt. 9 KPK. Zarzut ten
należy uznać za oczywiście bezzasadny. W tym zakresie należy podzielić stanowisko prokuratora, zawarte
w odpowiedzi na kasację. Prokurator trafnie wskazał, iż przypisane w wyroku popełnienie przez skazanego czynu do
co najmniej 16.9.2015 r. (nie zaś prawidłowo - do co najmniej 16.6.2015 r.) jest wynikiem oczywistej omyłki pisarskiej,
o której sprostowanie prokurator wystąpił do SO w B. Postanowieniem z 31.10.2022 r. SO w B. sprostował w tym
zakresie powyższy wyrok (prawomocność postanowienia stwierdzono na 23.11.2022 r.). Zatem stawianie tego
rodzaju zarzutu jest całkowicie chybione i nieuzasadnione.
Należy wskazać, że K.P. został skazany za czyn z art. 197 § 3 KK popełniony w ramach czynu ciągłego, który bez
wątpienia należy do katalogu przestępstw wskazanych w art. 10 § 2 KK, zatem skazany ponosi odpowiedzialność
karną za zachowania składające się na ten czyn, zarówno za te, które nastąpiły przed ukończeniem przez niego 17
lat, jak i po osiągnięciu tego wieku. Należy jednocześnie zaznaczyć, że za zbrodnię zgwałcenia, której dopuścił się
skazany, może odpowiadać osoba, która w chwili czynu miała ukończone 15 lat. Stanowisko SA w tym zakresie
zostało w sposób szczegółowy wyjaśnione w uzasadnieniu przedmiotowego wyroku, z którego jednoznacznie
wynika, iż popełniona zbrodnia cechuje się znaczną szkodliwością społeczną i świadczy o głębokiej demoralizacji
skazanego. Nie sposób zatem przyjąć, co sugerował obrońca skazanego, iż SA nie poczynił w oparciu o treść art. 10
§ 2 KK ustaleń co do okoliczności sprawy oraz stopnia rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunków osobistych
przemawiających za zastosowaniem środków wychowawczych i poprawczych. W tym zakresie Sąd odwoławczy,
odnosząc się do zarzutów zawartych w apelacji obrońcy K.P., zasadnie uznał, że za zastosowaniem wobec
skazanego środków poprawczych lub wychowawczych nie przemawiały okoliczności sprawy, w tym stopień rozwoju
skazanego, oraz jego właściwości i warunki osobiste. W tym zakresie trafnie uznano, że wielokrotne gwałcenie
dziecka świadczy o głębokiej demoralizacji skazanego, co potwierdza również opinia sądowa psychiatryczno-
seksuologiczna znajdująca się w aktach sprawy. SA nie stracił także z pola widzenia faktu, że obecnie skazany ma
24 lata, co sprawia, iż stosowanie wobec niego środków poprawczych lub wychowawczych byłoby zupełnie
bezsensowne, a ponadto, że zgodnie z przepisami ustawy z 26.10.1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (t.j.
Dz.U. z 2018 r. poz. 969) mogą być one stosowane do ukończenia 21. roku życia.
Wskazane przez Sąd II instancji zarzuty obrazy art. 7 KPK w zw. z art. 410 KPK w zw. z art. 366 § 1 KPK i z art. 457
§ 3 KPK oraz art. 433 § 2 KPK w zw. z art. 457 § 3 KPK, w zw. z art. 7 KPK, stanowią w istocie próbę wywołania
ponownej kontroli odwoławczej wyroku Sądu I instancji, co jest niedopuszczalnym postąpieniem w postępowaniu
kasacyjnym. Należy wskazać, że naruszenie art. 433 § 2 KPK i art. 457 § 3 KPK następuje wówczas, gdy sąd
odwoławczy nie rozważy w ogóle podniesionych w apelacji zarzutów, tzn. nie odniesie się do nich, bądź gdy
odniesienie to jest pozorne i nie ma charakteru merytorycznego, co nie nastąpiło w niniejszej sprawie.
Z tych względów uznano, że wszystkie stawiane przez skarżącego zarzuty są całkowicie bezzasadne.

Komentarz
Nie może budzić wątpliwości, że zarzucanie naruszenia art. 433 § 2 KPK, jak i art. 457 § 3 KPK nie może
sprowadzać się wyłącznie do krytyki wyroku sądu odwoławczego tylko dlatego, iż autor kasacji uważa, że
zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do skazania K.P. Analiza przedmiotowej sprawy
w kontekście obrazy tych przepisów prowadzi do wniosku, że Sąd odwoławczy w sposób rzetelny i merytoryczny
rozważył wszystkie zarzuty apelacyjne, co jednoznacznie wynika z treści uzasadnienia wyroku SA. Podzielając ocenę
dowodów i akceptując ustalenia faktyczne będące udziałem Sądu I instancji, Sąd odwoławczy odniósł się w sposób
rzetelny i merytoryczny do wszystkich zarzutów i okoliczności podniesionych przez skarżącego w zwykłym środku
odwoławczym, i uzasadnił w sposób szczegółowy i wnikliwy swoje stanowisko w tym zakresie, uznając zasadnie, że
wszystkie zgromadzone w sprawie dowody ocenione zostały w aspekcie ich wiarygodności, w granicach określonych
przez art. 7 KPK.

Postanowienie SN z 15.3.2023 r., IV KK 549/22,

Postanowienie Sądu Najwyższego potwierdza, że postępowanie kasacyjne ma ograniczony zakres kontroli i nie służy ponowieniu zwykłej oceny dowodów czy ustaleń faktycznych. Ważne jest, aby kasacja była skierowana przeciwko poważnym naruszeniom prawa mającym istotny wpływ na orzeczenie. W niniejszej sprawie skuteczność kasacji została wykluczona ze względu na brak rażących naruszeń prawa.