Podstawa wydania wyroku nakazowego

Ustawowym obowiązkiem sądu jest wszechstronna weryfikacja okoliczności sprawy i w efekcie poczynienie prawidłowych ustaleń w przedmiocie całej faktycznej i prawnej sytuacji oskarżonego, co zostało zaniedbane w niniejszym postępowaniu nakazowym. Uchylenie wyroku nakazowego przez Sąd Najwyższy jest wynikiem rażącego naruszenia przepisów prawa procesowego i materialnego.

Tematyka: wyrok nakazowy, postępowanie nakazowe, Sąd Najwyższy, kasacja, rażące naruszenie, prawo procesowe

Ustawowym obowiązkiem sądu jest wszechstronna weryfikacja okoliczności sprawy i w efekcie poczynienie prawidłowych ustaleń w przedmiocie całej faktycznej i prawnej sytuacji oskarżonego, co zostało zaniedbane w niniejszym postępowaniu nakazowym. Uchylenie wyroku nakazowego przez Sąd Najwyższy jest wynikiem rażącego naruszenia przepisów prawa procesowego i materialnego.

Ustawowym obowiązkiem sądu jest wszechstronna weryfikacja okoliczności sprawy i w efekcie poczynienie
prawidłowych ustaleń w przedmiocie całej faktycznej i prawnej sytuacji oskarżonego, prawidłowo
przyjmując, że na podstawie zebranych dowodów okoliczności czynu i wina nie budzą wątpliwości.
Opis stanu faktycznego
Na mocy wyroku nakazowego z 10.1.2022 r., w sprawie II K 2550/21, Sąd Rejonowy w W. uznał oskarżonego A.J. za
winnego zarzucanego mu czynu z art. 178a § 1 KK, polegającego na tym, że 20.11.2021 r. w R., prowadził na drodze
publicznej samochód ciężarowy znajdując się w stanie nietrzeźwości. Na podstawie art. 178a § 1 KK w zw. z art. 34 §
1, § 1a i § 2 KK oraz art. 35 § 1 KK sąd wymierzył mu karę roku ograniczenia wolności polegającą na wykonywaniu
nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin miesięcznie, a na podstawie art. 42 § 2
KK i art. 43 § 1 KK orzekł wobec oskarżonego zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat.
Orzeczenie to, wobec braku sprzeciwu którejkolwiek z uprawnionych stron, uprawomocniło się 8.2.2022 r.
Na podstawie art. 521 § 1 KPK kasację nadzwyczajną od tego wyroku nakazowego wniósł Prokurator Generalny na
niekorzyść skazanego A.J.
Na zasadzie art. 523 § 1 KPK, art. 526 § 1 KPK i art. 537 § 1 i 2 KPK Prokurator Generalny zarzucił rażące i mające
istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów prawa procesowego i materialnego, a mianowicie art. 500 § 1 i 3
KPK oraz art. 178a § 4 KK, polegające na wadliwym przyjęciu, iż okoliczności czynu i wina oskarżonego A.J. nie
budzą wątpliwości i w konsekwencji wydaniu bez przeprowadzenia rozprawy wyroku nakazowego, na mocy którego
uznano oskarżonego za winnego popełnienia czynu z art. 178a § 1 KK w sytuacji, gdy zarzucony aktem oskarżenia
A.J. występek został przez niego popełniony po uprzednim prawomocnym skazaniu go przez Sąd Rejonowy w W.
wyrokiem nakazowym z 28.9.2021 r., za ciąg czynów z art. 178a § 1 KK oraz w okresie obowiązywania zakazu
prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w tym wyroku nakazowym, a więc w warunkach określonych
w art. 178a § 4 KK.
W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w W. do
ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu kasacji Prokuratora Generalnego wniesionej na niekorzyść skazanego, uchylił
zaskarżony wyrok nakazowy i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w W. do ponownego rozpoznania.
Uzasadnienie SN
Zdaniem Sądu Najwyższego kasacja okazała się oczywiście zasadna, co pozwalało na rozpoznanie jej na
posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 KPK i uwzględnienie w całości, chociaż wniesiona została jedynie 2 dni przed
upływem terminu wskazanego w art. 524 § 3 KPK.
Słusznie skarżący wskazał, że oskarżony A.J. przed dniem orzekania przez Sąd Rejonowy w W., w niniejszej
sprawie, został skazany wyrokiem nakazowym tego samego Sądu z 28.9.2021 r., w sprawie II K (...), za ciąg
przestępstw z art. 178a § 1 KK, które popełnił 15.6.2021 r. i 21.8.2021 r., za co wymierzono mu karę 2 lat
ograniczenia wolności oraz orzeczono wobec niego tytułem środka karnego na podstawie art. 42 § 2 KK w zw. z art.
43 § 1 KK zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 8 lat, zaliczając na jego poczet okres
elektronicznego zatrzymania prawa jazdy od 15.6.2021 r. do 28.9.2021 r. Orzeczenie to uprawomocniło się
3.11.2021 r., a więc przed dniem popełnienia przez oskarżonego czynu przypisanego mu wyrokiem nakazowym
z 10.1.2022 r., wydanym w sprawie II K 2550/21.
Te okoliczności muszą więc prowadzić do wniosku, że rozpoznając niniejszą sprawę w trybie art. 500 § 1 i 3 KPK
Sąd Rejonowy w W. dopuścił się rażącego i mającego istotny wpływ na treść wyroku naruszenia przepisów prawa
karnego procesowego. Nie dopełnił bowiem ustawowego obowiązku wszechstronnej weryfikacji okoliczności sprawy
i w efekcie zaniechał poczynienia prawidłowych ustaleń w przedmiocie całej faktycznej i prawnej sytuacji
oskarżonego, nieprawidłowo przyjmując, że na podstawie zebranych dowodów okoliczności czynu i wina A.J. nie
budziły wątpliwości, podczas gdy istniały wątpliwości co do tego, czy obowiązywał w dniu prowadzenia przez
oskarżonego pojazdu mechanicznego środek karny orzeczony wcześniej na podstawie art. 42 § 2 KK w zw. z art. 43
§ 1 KK.
W aktach sprawy II K 2550/21 znajduje się karta karna, z której według stanu na 3.12.2021 r. wynika, że oskarżony
nie figurował w kartotece. Ponadto w ramach przesłuchania w charakterze podejrzanego A.J. oświadczył, iż jest



osobą niekaraną. Tymczasem, orzekający przed datą popełnienia przestępstwa w sprawie II K 2550/21, Sąd
Rejonowy w W. zaniechał w sprawie II K (...) niezwłocznego sporządzenia i przesłania do Krajowego Rejestru
Karnego karty rejestracyjnej. Taka karta została sporządzona dopiero 22.12.2021 r.. Następnie, Sąd Rejonowy w W.
przesłał odpis prawomocnego wyroku nakazowego do właściwego Starostwa Powiatowego dopiero 2.2.2022 r.
W konsekwencji, brak było w dniu orzekania przez Sąd Rejonowy w W., w sprawie II K 2550/21, tj. 10.1.2022 r.,
adnotacji w Krajowym Rejestrze Karnym o zakazie prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych orzeczonym
wobec A.J. Jedynie z notatki urzędowej ze zdarzenia drogowego z 20.11.2021 r. wynikało, iż 16.8.2021 r. dokonano
zatrzymania prawa jazdy A.J., co odnotował funkcjonariusz Policji.
Sąd orzekający w niniejszej sprawie praktycznie dysponował więc materiałem dowodowym, z którego wynikało, że
oskarżonemu zatrzymano prawo jazdy. Zobowiązany był do wyjaśnienia, na jakiej podstawie została wydana taka
decyzja, przy czym zauważyć należy, że nawet uzyskanie aktualnego odpisu z Krajowego Rejestru Karnego nie
doprowadziłoby do prawidłowego i wszechstronnego wyjaśnienia okoliczności sprawy, o ile Sąd nie dokonałby
odpowiedniego sprawdzenia właściwego Repertorium dotyczącego spraw „K”. W tej sytuacji, w sprawie II K 2550/21,
z uwagi na niewyjaśnienie wszystkich okoliczności sprawy, doszło także do wydania orzeczenia opartego na błędnym
zastosowaniu prawa materialnego.
Postępowanie nakazowe jest instytucją prawa procesowego, której stosowanie zastrzeżono do najbardziej
oczywistych przypadków, to znaczy takich, w których zebrany materiał dowodowy jest tak jednoznaczny, że nie
nasuwa żadnych istotnych zastrzeżeń co do winy i okoliczności popełnienia zarzuconego czynu. Wymóg ten oznacza
w szczególności brak wątpliwości, co do tak zasadniczych kwestii, jak realizacja przez oskarżonego wszystkich
znamion zarzuconego mu czynu wymienionych w konkretnym przepisie typizującym dane przestępstwo, jak również
wyczerpanie pozostałych warunków odpowiedzialności karnej, ujętych w części ogólnej kodeksu karnego (por. wyroki
Sądu Najwyższego: z 25.4.2022 r., II KK 158/22, 
; z 16.4.2019 r., IV KK 423/18, 
). Niemożliwe jest też
dokonywanie zmiany opisu czynu w stosunku do aktu oskarżenia (nie można bowiem przeprowadzać własnego
postępowania dowodowego). Tymczasem nie można było w tej sprawie orzekać bez dokonania zasadniczych zmian
w podstawie zarzutu przedstawionego w akcie oskarżenia. Trzeba przy tym zaznaczyć, że warunek uprzedniej
karalności sprawcy za przestępstwo umyślne ma charakter obiektywny oraz bezwzględny i nie zależy od stanu
wiedzy sądu rozpoznającego sprawę, zaś wydając wyrok sąd powinien dołożyć należytej staranności, aby poczynić
prawidłowe ustalenia w zakresie uprzedniej karalności oskarżonego (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 19.5.2022 r.,
V KK 144/22, 
; z 2.12.2020 r., III KK 324/20, 
; z 27.6.2018 r., III KK 432/17, 
; z 1.6.2016 r., V KK
61/16, 
).

Komentarz
Na tle rozpoznawanej sprawy jawi się bezsporne twierdzenie, że Sąd Rejonowy w W. dopuścił się rażącego
i mającego istotny wpływ na treść wyroku naruszenia przepisów prawa procesowego i materialnego, a mianowicie
art. 500 § 1 i 3 KPK oraz art. 178a § 4 KK, polegającego na wadliwym przyjęciu, iż okoliczności czynu i wina
oskarżonego A.J. nie budzą wątpliwości. Okoliczności musiały prowadzić do przyjęcia zupełnie odmiennej podstawy
orzekania. Analiza materiałów przedmiotowego postępowania nakazała zatem przyjąć, że w toku postępowania nie
zostały spełnione warunki uprawniające do wydania w stosunku do oskarżonego wyroku nakazowego.
W konsekwencji, Sąd Najwyższy uwzględniając kasację Prokuratora Generalnego wniesioną na niekorzyść
skazanego, na mocy art. 537 § 2 KPK, słusznie uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego
rozpoznania Sądowi Rejonowemu w W.

Wyrok Sądu Najwyższego z 10.5.2023 r., V KK 55/23, 








Sąd Najwyższy uchylił wyrok nakazowy w sprawie II K 2550/21, stwierdzając brak spełnienia warunków uprawniających do jego wydania. Decyzja ta jest konsekwencją rażącego naruszenia przepisów prawa procesowego przez Sąd Rejonowy w W.