Wniosek o skazanie bez rozprawy

Sąd rozpoznający wniosek z art. 335 KPK zobligowany jest na podstawie art. 343 KPK do dokonania kontroli zasadności i legalności wniosku zarówno merytorycznie, jak i pod kątem przepisów prawa materialnego i procesowego. Dopiero po dokonaniu takiej kontroli możliwe są bądź uwzględnienie wniosku, bądź – w wypadku wniosku dołączonego do aktu oskarżenia – rozpoznanie sprawy na zasadach ogólnych.

Tematyka: Sąd Najwyższy, wniosek o skazanie bez rozprawy, Kodeks postępowania karnego, kontrola zasadności wniosku, właściwość sądu

Sąd rozpoznający wniosek z art. 335 KPK zobligowany jest na podstawie art. 343 KPK do dokonania kontroli
zasadności i legalności wniosku zarówno merytorycznie, jak i pod kątem przepisów prawa materialnego
i procesowego. Dopiero po dokonaniu takiej kontroli możliwe są bądź uwzględnienie wniosku, bądź –
w wypadku wniosku dołączonego do aktu oskarżenia – rozpoznanie sprawy na zasadach ogólnych.
Opis stanu faktycznego
16.3.2023 r. Prokurator Rejonowy w G. skierował do Sądu Rejonowego w G. akt oskarżenia, w którym oskarżył S.M.
o to, że:
1.   19.12.2021 r. w G. i w P. w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za umyślne
     przestępstwo podobne, orzeczonej wyrokiem III K 529/13 Sądu Rejonowego w P., objętego następnie wyrokiem
     łącznym VIII K 535/14 Sądu Rejonowego w P. wiedząc, że jest dotknięty chorobą zakaźną wywołaną wirusem
     SARS-CoV-2 naraził bezpośrednio wiele osób na zakażenie chorobą zakaźną i realnie zagrażającą życiu oraz
     sprowadził niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia wielu osób powodując zagrożenie epidemiologiczne, przez
     samowolne opuszczenie miejsca izolacji odbywanej w związku z zarażeniem wirusem SARS-CoV-2 i korzystanie
     ze środków komunikacji publicznej na trasie z G. do P. oraz na terenie P., tj. o czyn z art. 161 § 3 KK w zw. z art.
     165 § 1 pkt 1 KK, w zw. z art. 11 § 2 KK, § w zw. z art. 64 § 1 KK i w zw. z art. 4 § 1 KK;
2.   21.12.2021 r. w G. i w P. w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za umyślne
     przestępstwo podobne, orzeczonej wyrokiem III K 529/13 Sądu Rejonowego w P., objętego następnie wyrokiem
     łącznym VIII K 535/14 Sądu Rejonowego w P. wiedząc, że jest dotknięty chorobą zakaźną wywołaną wirusem
     SARS-CoV-2 naraził bezpośrednio wiele osób na zakażenie chorobą zakaźną i realnie zagrażającą życiu oraz
     sprowadził niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia wielu osób powodując zagrożenie epidemiologiczne, przez
     samowolne opuszczenie miejsca izolacji odbywanej w związku z zarażeniem wirusem SARS-CoV-2 i korzystanie
     ze środków komunikacji publicznej na trasie z G. do P. oraz na terenie P., tj. o czyn z art. 161 § 3 KK w zw. z art.
     165 § 1 pkt 1 KK, w zw. z art. 11 § 2 KK, § w zw. z art. 64 § 1 KK i w zw. z art. 4 § 1 KK;
3.   24.12.2021 r. w G. i w P. w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za umyślne
     przestępstwo podobne, orzeczonej wyrokiem III K 529/13 Sądu Rejonowego w P., objętego następnie wyrokiem
     łącznym VIII K 535/14 Sądu Rejonowego w P. wiedząc, że jest dotknięty chorobą zakaźną wywołaną wirusem
     SARS-CoV-2 naraził bezpośrednio wiele osób na zakażenie chorobą zakaźną i realnie zagrażającą życiu oraz
     sprowadził niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia wielu osób powodując zagrożenie epidemiologiczne, przez
     samowolne opuszczenie miejsca izolacji odbywanej w związku z zarażeniem wirusem SARS-CoV-2 i korzystanie
     ze środków komunikacji publicznej na trasie z G. do P. oraz na terenie P., tj. o czyn z art. 161 § 3 KK w zw. z art.
     165 § 1 pkt 1 KK, w zw. z art. 11 § 2 KK, § w zw. z art. 64 § 1 KK i w zw. z art. 4 § 1 KK.
Do aktu oskarżenia dołączono, w trybie art. 335 § 2 KPK, wniosek o wydanie wobec oskarżonego wyroku
skazującego bez przeprowadzenia rozprawy i orzeczenie wobec oskarżonego:
1.   za czyn określony w pkt 1 karę roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności;
2.   za czyn określony w pkt 2 roku pozbawienia wolności;
3.   za czyn określony w pkt 3 roku pozbawienia wolności.
W konsekwencji wymierzenie na podstawie art. 85 § 1 KK i art. 86 § 1 KK kary łącznej roku i sześciu miesięcy
pozbawienia wolności.
Wyrokiem z 15.5.2023 r., II K 165/23, Sąd Rejonowy w G. uznał oskarżonego za winnego popełnienia zarzucanych
czynów, wymierzył wskazane kary jednostkowe oraz na podstawie art. 91 § 2 KK połączył kary pozbawienia wolności
i wymierzył oskarżonemu karę łączną roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.
Orzeczenie to nie zostało zaskarżone przez strony i uprawomocniło się bez kontroli instancyjnej.
Kasację od całości opisanego wyroku wywiódł, na korzyść skazanego, Prokurator Generalny, który na podstawie art.
523 § 1 KPK, art. 526 § 1 KPK i art. 537 § 1 i 2 KPK zarzucił „rażące i mające istotny wpływ na treść orzeczenia
naruszenie przepisów prawa procesowego, a mianowicie art. 343 § 7 KPK w zw. z art. 335 § 2 KPK oraz art. 25 § 1
pkt 2 KPK, polegające na niezasadnym uwzględnieniu przez Sąd Rejonowy w G. złożonego wraz z aktem oskarżenia
wniosku prokuratora o wydanie wobec S.M. wyroku skazującego bez przeprowadzenia rozprawy i wymierzenie
określonej kary bez przeprowadzenia postępowania dowodowego w sytuacji, gdy oskarżonemu zarzucono występki



kwalifikowane z art. 161 § 3 KK w zw. z art. 165 § 1 pkt 1 KK, w zw. z art. 11 § 2 KK, w zw. z art. 64 § 1 KK, w zw.
z art. 4 § 1 KK; z art. 165 § 1 pkt 1 KK w zw. z art. 64 § 1 KK, w zw. z art. 4 § 1 KK; a także z art. 161 § 2 KK w zw.
z art. 165 § 1 pkt 1 KK, w zw. z art. 11 § 2 KK, w zw. z art. 64 § 1 KK, w zw. z art. 4 § 1 KK, a zatem stosownie do
brzmienia powołanego przepisu art. 25 § 1 pkt 2 KPK, właściwym rzeczowo do rozpoznania sprawy jako Sąd
I instancji był Sąd Okręgowy w P., co stanowi bezwzględną przyczynę uchylenia orzeczenia przewidzianą w art. 439
§ 1 pkt 4 KPK”.
W konsekwencji tego zarzutu skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do
rozpoznania Sądowi Okręgowemu w P.
Sąd Najwyższy w sprawie S.M. skazanego z art. 165 § 1 pkt 1 KK i innych, po rozpoznaniu w Izbie Karnej na
posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 KPK 20.12.2023 r. kasacji wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść
skazanego od wyroku Sądu Rejonowego w G. z 15.5.2023 r., II K 165/23, uchylił zaskarżony wyrok i przekazał
sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w P.
Uzasadnienie SN
Zdaniem Sądu Najwyższego kasacja okazała się oczywiście zasadna, co umożliwiło jej uwzględnienie na
posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 KPK.
W szczególności oczywiście zasadny okazał się zarzut obrazy art. 25 § 1 pkt 2 KPK. Przepis ten stanowi, że m.in.
w sprawach o występki z art. 165 § 1 KK orzeka w pierwszej instancji sąd okręgowy. Wszystkie trzy czyny zarzucone,
a następnie przypisane skazanemu zaskarżonym kasacją wyrokiem zakwalifikowane zostały m.in. z art. 165 § 1 pkt 1
KK, a w sprawie orzekał Sąd Rejonowy.
W zarzucie kasacji nietrafnie podniesiono, że wydając skarżony wyrok Sąd Rejonowy dopuścił się również obrazy
przepisów art. 347 § 3 KPK w zw. z art. 335 § 2 KPK przez niezasadne uwzględnienie wniosku prokuratora.
Przyjmuje się, że sąd rozpoznający wniosek z art. 335 KPK zobligowany jest na podstawie art. 343 KPK do
dokonania kontroli zasadności i legalności wniosku zarówno merytorycznie, jak i pod kątem przepisów prawa
materialnego i procesowego. Dopiero po dokonaniu takiej kontroli możliwe są bądź uwzględnienie wniosku, bądź –
w wypadku wniosku dołączonego do aktu oskarżenia (art. 335 § 2 KPK) – rozpoznanie sprawy na zasadach ogólnych
(art. 343 § 7 zdanie drugie KPK). Chodzi jednak o to, że kontroli takiej może dokonać tylko sąd właściwy.
Przepis art. 35 § 1 KPK przewiduje, że sąd bada z urzędu swą właściwość, a w razie stwierdzenia swej
niewłaściwości przekazuje sprawę właściwemu sądowi lub innemu organowi. Sąd Rejonowy w G. zobowiązany był
zatem do dokonania w pierwszej kolejności kontroli swojej właściwości rzeczowej. Kontrola ta bez wątpienia musi
poprzedzać opisaną wcześniej kontrolę wniosku dołączonego do aktu oskarżenia. Nie zmienia w tej mierze niczego
odwoływanie się przez skarżącego w uzasadnieniu kasacji do wyroku Sądu Najwyższego z 24.9.2014 r., IV KK
278/14, 
, w którym wskazano na potrzebę kontroli wniosku w perspektywie bezwzględnych przyczyn
odwoławczych z art. 439 KPK. Pomijając realia tego orzeczenia (kwestia pokrywania się, czy częściowego
zawierania okresów niealimentancji w dwóch odrębnych sprawach tego samego skazanego), zauważyć trzeba, że
z cytowanego przez Prokuratora Generalnego fragmentu tego orzeczenia wynika, iż nie przystaje on do rozważanej
sprawy, bowiem mówi się w nim o konieczności „dociekania w przedmiocie ewentualnego wystąpienia ujemnych
przesłanek procesowych (art. 439 KPK)”, co w oczywisty sposób wiąże się z oceną zasadności wniosku z art. 335
KPK, a nie ma nic wspólnego z kwestią badania właściwości rzeczowej sądu.

Komentarz
Na tle rozpoznawanej sprawy jawi się bezsporne twierdzenie, że sąd niższego rzędu orzekł w sprawie należącej do
właściwości sądu wyższego rzędu. Zaistniała zatem w rzeczy samej przewidziana w art. 439 § 1 pkt 4 KPK
bezwzględna przyczyna uchylenia orzeczenia. Konsekwencją wskazanego stanu stała się konieczność uchylenia
wyroku Sądu Rejonowego w G. i przekazania sprawy do rozpoznania właściwemu rzeczowo i miejscowo Sądowi
Okręgowemu w P.

Wyrok Sądu Najwyższego z 20.12.2023 r., I KK 427/23,

Na tle rozpoznawanej sprawy jawi się bezsporne twierdzenie, że sąd niższego rzędu orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu wyższego rzędu. Zaistniała zatem w rzeczy samej przewidziana w art. 439 § 1 pkt 4 KPK bezwzględna przyczyna uchylenia orzeczenia. Konsekwencją wskazanego stanu stała się konieczność uchylenia wyroku Sądu Rejonowego w G. i przekazania sprawy do rozpoznania właściwemu rzeczowo i miejscowo Sądowi Okręgowemu w P.