Udostępnienie danych osobowych abonentów

Tematyka: TS, art. 25 ust. 2, dyrektywa o usłudze powszechnej, abonenci, numery telefoniczne, zgoda, przedsiębiorstwa, dane osobowe, usługi biura numerów, spis abonentów

TS orzekł, że art. 25 ust. 2 dyrektywy o usłudze powszechnej należy interpretować w ten sposób, że
sprzeciwia się on temu, aby przedsiębiorstwo, które przypisuje numery telefoniczne abonentom i ma
obowiązek, na mocy przepisów krajowych, uzyskania zgody tych abonentów na wykorzystanie dotyczących
ich danych do celów świadczenia usług biura numerów i spisu abonentów, sformułowało ten wniosek w taki
sposób, aby abonenci wyrażali w sposób odmienny zgodę na to wykorzystanie w zależności od państwa
członkowskiego, w którym świadczą te usługi przedsiębiorstwa mogące wnosić o udzielenie informacji
European Directory Assistance NV (dalej jako: EDA) jest spółką prawa belgijskiego oferującą dostępne z terytorium
Belgii usługi biura numerów i spisu abonentów. EDA zwróciła się do przedsiębiorstw, które przypisują numery
telefoniczne abonentom w Niderlandach (dalej jako: niderlandzkie przedsiębiorstwa), o udostępnienie danych
dotyczących ich abonentów. Niderlandzkie przedsiębiorstwa odmówiły udostępnienia żądanych danych. EDA
wystąpiła do niderlandzkiego urzędu ochrony konkurencji i konsumentów (dalej jako: ACM) z wnioskiem
o rozstrzygnięcie sporu. ACM uznał, że niderlandzkie przedsiębiorstwa muszą udostępniać EDA podstawowe dane
dotyczące swoich abonentów (nazwiska, adresy, numery telefonu) na uczciwych, obiektywnych,
niedyskryminacyjnych i uwzględniających koszty warunkach. Ponadto, niderlandzkie przedsiębiorstwa muszą
upewnić się, że zgoda abonentów przy zawarciu umowy na umieszczenie dotyczących ich danych we wszelkich
standardowych spisach i rejestrach abonentów wykorzystywanych do celów usługi biura numerów, jest zgodna
z niderlandzkim prawem. Niderlandzkie przedsiębiorstwa odwołały się od decyzji ACM do sądu.
Poprzez pierwsze pytanie prejudycjalne sąd odsyłający dążył do ustalenia, czy art. 25 ust. 2 dyrektywy 2002/22/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady z 7.3.2002 r. w sprawie usługi powszechnej i związanych z sieciami i usługami
łączności elektronicznej praw użytkowników (dalej jako: dyrektywa o usłudze powszechnej), należy interpretować
w ten sposób, że pojęcie „wniosek” zawarte w tym przepisie obejmuje również wniosek złożony przez
przedsiębiorstwo z siedzibą w państwie członkowskim innym niż to, w którym mają siedziby przedsiębiorstwa
przypisujące numery telefoniczne abonentom, które to przedsiębiorstwo wnosi o udzielenie informacji w celu
świadczenia publicznie dostępnych usług biura numerów i spisu abonentów w tym państwie lub w innych państwach
członkowskich?
Zgodnie z art. 25 ust. 1 dyrektywy o usłudze powszechnej, państwa członkowskie zapewniają, aby abonenci
publicznie dostępnych usług telefonicznych byli obecni w publicznie dostępnym spisie abonentów, o którym mowa
w art. 5 ust. 1 lit. a), oraz aby informacje o nich zostały udostępnione dostawcom usług biura numerów lub spisu
abonentów, zgodnie z art. 25 ust. 2 tej dyrektywy. Trybunał wskazał, że z treści art. 25 ust. 2 dyrektywy o usłudze
powszechnej wynika, że ten przepis dotyczy wszystkich wniosków o udostępnienie do celów świadczenia publicznie
dostępnych usług biura numerów i spisu abonentów. Ponadto ten przepis wymaga, aby to udostępnienie było
dokonywane na niedyskryminacyjnych warunkach. Zatem z treści tego przepisu nie wynika rozróżnienie w zależności
od tego, czy wniosek o udostępnienie danych dotyczących abonentów został złożony przez przedsiębiorstwo
z siedzibą w tym samym państwie członkowskim co przedsiębiorstwo, do którego wniosek ten jest skierowany, lub
czy został on złożony przez przedsiębiorstwo z siedzibą w państwie członkowskim innym niż państwo
przedsiębiorstwa będącego adresatem takiego wniosku. Ten brak rozróżnienia jest zgodny ze szczególnym celem
art. 25 ust. 2, czyli zapewnieniem przestrzegania przewidzianego w art. 5 ust. 1 tej dyrektywy obowiązku świadczenia
usługi powszechnej (wyrok Deutsche Telekom, C-543/09, pkt 35). Z orzecznictwa TS wynika, że na konkurencyjnym
rynku nałożony na przedsiębiorstwa przydzielające numery telefonu obowiązek przekazania danych dotyczących ich
abonentów, zgodnie z art. 25 ust. 2 tej dyrektywy, zasadniczo nie tylko pozwala przedsiębiorstwu wyznaczonemu
zapewnić przestrzeganie przewidzianego w art. 5 ust. 1 obowiązku świadczenia usługi powszechnej, lecz również
umożliwia każdemu dostawcy usług telefonicznych stworzenie pełnej bazy danych i rozwinięcie działalności na rynku
usług biura numerów i spisu abonentów (wyrok Deutsche Telekom, pkt 35). Wystarczy w tym względzie, aby dany
dostawca zażądał od każdego przedsiębiorstwa przydzielającego numery telefonów istotnych danych dotyczących
jego abonentów.
Trybunał orzekł, że art. 25 ust. 2 dyrektywy o usłudze powszechnej powinien być interpretowany w ten sposób, że
pojęcie „wniosek” zawarte w tym artykule obejmuje również wniosek złożony przez przedsiębiorstwo z siedzibą
w państwie członkowskim innym niż to, w którym mają siedziby przedsiębiorstwa przypisujące numery telefoniczne
abonentom, które to przedsiębiorstwo wnosi o udzielenie informacji w celu świadczenia publicznie dostępnych usług
biura numerów i spisu abonentów w tym państwie lub w innych państwach członkowskich.
Poprzez drugie pytanie sąd odsyłający dążył do ustalenia, czy art. 25 ust. 2 dyrektywy o usłudze powszechnej należy
interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się on temu, aby przedsiębiorstwo, które przypisuje numery telefoniczne
abonentom i ma obowiązek, na mocy przepisów krajowych, uzyskania zgody tych abonentów na wykorzystanie

dotyczących ich danych do celów świadczenia usług biura numerów i spisu abonentów, sformułowało ten wniosek
w taki sposób, aby abonenci wyrażali w sposób odmienny zgodę na to wykorzystanie w zależności od państwa
członkowskiego, w którym przedsiębiorstwa świadczą te usługi?
Z art. 25 ust. 5 dyrektywy o usłudze powszechnej wynika, że art. 25 ust. 2 stosuje się z zastrzeżeniem wymogów
zawartych w przepisach UE dotyczących ochrony danych osobowych i prywatności oraz, w szczególności art. 12
dyrektywy 2002/58/WE z 12.7.2002 r. dotycząca przetwarzania danych osobowych i ochrony prywatności w sektorze
łączności elektronicznej (daje jako: dyrektywa o prywatności i łączności elektronicznej) dotyczący spisu abonentów.
Z orzecznictwa TS wynika, że art. 12 dyrektywy o prywatności i łączności elektronicznej należy interpretować w ten
sposób, że nie stoi on na przeszkodzie przepisom krajowym zobowiązującym przedsiębiorstwo publikujące publiczne
spisy abonentów do przekazania posiadanych przez nie danych osobowych abonentów innego dostawcy usług
telefonicznych przedsiębiorstwu trzeciemu, którego działalność polega na publikowaniu drukowanego lub
elektronicznego publicznego spisu abonentów lub na umożliwianiu uzyskiwania dostępu do takiego spisu za
pośrednictwem usług biura numerów, bez uzależniania takiego przekazania od ponownej zgody abonentów (wyrok
Deutsche Telekom, pkt 67). Jednak abonenci muszą zostać poinformowani przed pierwszym umieszczeniem ich
danych w publicznym spisie abonentów o jego przeznaczeniu oraz o tym, że ich dane mogą zostać udostępnione
innemu dostawcy usług telefonicznych. Ponadto, musi zostać zapewnione, że te dane po ich przekazaniu nie zostaną
wykorzystane w innych celach niż te, dla których zostały zebrane w związku z ich pierwszym opublikowaniem.
Trybunał uznał, że jeśli abonent został poinformowany przez przedsiębiorstwo, które przydzieliło mu numer telefonu,
o możliwości przekazania jego danych osobowych przedsiębiorstwu trzeciemu w celu ich opublikowania
w publicznym spisie abonentów i jeśli wyraził on na to zgodę, to nie musi ponownie wyrażać zgody na przekazanie
tych samych danych innemu przedsiębiorstwu w celu ich opublikowania w drukowanym lub elektronicznym
publicznym spisie abonentów lub umożliwienia uzyskiwania dostępu do takiego spisu za pośrednictwem usług biura
numerów. Jednak pod warunkiem że te dane nie zostaną wykorzystane do celów innych niż te, dla których zostały
zebrane w związku z ich pierwszym opublikowaniem. Zgoda odpowiednio poinformowanego abonenta na
opublikowanie jego danych osobowych, o której mowa w art. 12 ust. 2 tej dyrektywy, dotyczy celu tego opublikowania
i obejmuje wszelkie późniejsze przetwarzanie tych danych przez przedsiębiorstwa trzecie działające na rynku
publicznie dostępnych usług biura numerów i spisu abonentów telefonicznych, o ile przetwarzanie to służy temu
samemu celowi. Trybunał wyjaśnił, że art. 12 ust. 2 dyrektywy o prywatności i łączności elektronicznej nie pozwala
stwierdzić, że abonentowi przysługuje wybiórcze prawo decyzji na korzyść niektórych dostawców publicznie
dostępnych usług biura numerów i spisu abonentów (wyrok Deutsche Telekom, pkt 62–65).
Przepis art. 12 ust. 3 dyrektywy o prywatności i łączności elektronicznej przewiduje, że państwa członkowskie mogą
wymagać, aby dla celu publicznego spisu abonentów innego niż przeszukiwanie danych do kontaktu osób, na
podstawie podania ich nazwiska oraz, w miarę potrzeb, minimalnej ilości innych danych identyfikacyjnych, wymagana
była dodatkowa zgoda abonentów. Trybunał wskazał, że przedsiębiorstwo świadczące publicznie dostępne usługi
biura numerów i spisu abonentów, niezależnie od miejsca jego siedziby w UE, działa w bardzo zharmonizowanych
ramach prawnych, które pozwalają zapewnić w całej Unii takie samo poszanowanie wymogów w zakresie ochrony
danych osobowych abonentów, które wynika w szczególności z art. 25 ust. 5 dyrektywy o usłudze powszechnej oraz
z art. 1 ust. 1 i art. 12 dyrektywy o prywatności i łączności elektronicznej. W konsekwencji przedsiębiorstwo
przypisujące numery telefoniczne swoim abonentom nie powinno formułować wniosku o wyrażenie zgody
skierowanego do abonenta w taki sposób, aby wyrażał tę zgodę w odrębny sposób w zależności od państwa
członkowskiego, do którego dotyczące go dane mogą zostać przekazane.
Reasumując TS orzekł, że art. 25 ust. 2 dyrektywy o usłudze powszechnej należy interpretować w ten sposób,
że sprzeciwia się on temu, aby przedsiębiorstwo, które przypisuje numery telefoniczne abonentom i ma
obowiązek, na mocy przepisów krajowych, uzyskania zgody tych abonentów na wykorzystanie dotyczących
ich danych do celów świadczenia usług biura numerów i spisu abonentów, sformułowało ten wniosek w taki
sposób, aby abonenci wyrażali w sposób odmienny zgodę na to wykorzystanie w zależności od państwa
członkowskiego, w którym świadczą te usługi przedsiębiorstwa mogące wnosić o udzielenie informacji.
Autorka jest doktorem nauk prawnych, ekspertem ds. prawa gospodarczego, WPiA UKSW w Warszawie
Wyrok TS z 15.3.2017 r., Tele2 (Netherlands) i in., C-536/15

Trybunał orzekł, że art. 25 ust. 2 dyrektywy o usłudze powszechnej powinien być interpretowany w ten sposób, że pojęcie „wniosek” zawarte w tym artykule obejmuje również wniosek złożony przez przedsiębiorstwo z siedzibą w państwie członkowskim innym niż to, w którym mają siedziby przedsiębiorstwa przypisujące numery telefoniczne abonentom, które to przedsiębiorstwo wnosi o udzielenie informacji w celu świadczenia publicznie dostępnych usług biura numerów i spisu abonentów w tym państwie lub w innych państwach członkowskich.