Data wniesienia do sądu administracyjnego pisma procesowego za pomocą środków komunikacji elektronicznej

Wniesienie pisma procesowego do sądu administracyjnego za pomocą środków komunikacji elektronicznej jest procedurą opisaną w ustawach dotyczących świadczenia usług drogą elektroniczną oraz postępowania przed sądami administracyjnymi. Artykuł analizuje kwestie związane z terminem wniesienia pisma, formą elektroniczną oraz konsekwencjami takiego postępowania.

Tematyka: sąd administracyjny, pismo procesowe, komunikacja elektroniczna, termin wniesienia, postępowanie naprawcze

Wniesienie pisma procesowego do sądu administracyjnego za pomocą środków komunikacji elektronicznej jest procedurą opisaną w ustawach dotyczących świadczenia usług drogą elektroniczną oraz postępowania przed sądami administracyjnymi. Artykuł analizuje kwestie związane z terminem wniesienia pisma, formą elektroniczną oraz konsekwencjami takiego postępowania.

Wniesienie do sądu pisma procesowego za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 2
pkt 5 ustawy z 18.7.2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (t. jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1030),
następuje w dniu, w którym wiadomość elektroniczna została wprowadzona do systemu teleinformatycznego
sądu – wynika z postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie odrzucił zażalenie Moniki B. na postanowienie o odmowie przyznania
prawa pomocy. Zgodnie z art. 194 § 2 ustawy z 30.8.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi (t. jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.; dalej jako: PrPSA), zażalenie wnosi się w terminie 7 dni
od doręczenia postanowienia. Sąd uznał, że zażalenie zostało złożone przez skarżącą osobiście w sądzie
z uchybieniem ustawowego terminu. Monika B. wniosła zażalenie twierdząc, że w ustawowym terminie złożyła
zażalenie przesłane drogą elektroniczną na adres sekretariatu.
Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżone postanowienie. Jak wskazano, nowe zasady komunikacji
elektronicznej w postępowaniu przed sądem administracyjnym, w tym dopuszczające wnoszenie pism procesowych
w formie dokumentu elektronicznego, wprowadzono przepisami ustawy z 10.1.2014 r. o zmianie ustawy
o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014
r. poz. 183 ze zm.). Na podstawie art. 112 pkt 2 ustawy z 5.9.2016 r. o usługach zaufania oraz identyfikacji
elektronicznej (Dz.U. z 2016 r. poz. 1579) odpowiednie zmiany w przepisach PrPSA wejdą w życie 15.5.2018 r.
Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że aktualnie obowiązujące przepisy PrPSA nie przewidują wykorzystania
środków komunikacji elektronicznej w postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Regulacja ta nie jest
dostosowana do nowych zasad komunikacji elektronicznej przewidzianych w postępowaniu administracyjnym. Jak
podkreślono, w orzecznictwie NSA potwierdzono faktyczną dopuszczalność wniesienia pisma do sądu
administracyjnego drogą elektroniczną, uznając tym samym, że pismo procesowe przesłane do sądu za
pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej pozostaje pismem w postępowaniu sądowym, o którym mowa
w art. 45 i n. PrPSA (zob. uchwała NSA z 12.5.2014 r., I OPS 10/13, 
). Powszechna akceptacja dla telefaksu
jako środka komunikowania się między stroną a sądem wskazuje na brak podstaw do negowania podobnego
wykorzystania poczty elektronicznej i innych analogicznych narzędzi techniki informatycznej. Pismo wniesione przez
stronę do sądu drogą elektroniczną ocenić należy jako obarczone brakiem formalnym określonym w art. 46 § 1 pkt 4
PrPSA.
W zakresie uznania określonej daty za datę wniesienia do sądu pisma procesowego w formie elektronicznej
w orzecznictwie wykształciły się różne poglądy. W niektórych orzeczeniach datę tę łączy się z datą prezentaty, czyli
adnotacji o wpływie pisma uczynionej przez upoważnionego pracownika (zob. postanowienie NSA z 29.6.2015 r.,
I OZ 1392/15, 
 oraz postanowienie NSA z 23.6.2015 r., I GZ 355/15, 
). W innych podkreśla się, że
najwcześniejszą datą, w której pismo nadane drogą elektroniczną może być uznane za wniesione do sądu jest data
jego wydrukowania (zob. postanowienie NSA z 31.3.2016 r., I OZ 267/16, 
). Przyjmuje się również, że chwilą
wniesienia pisma procesowego drogą elektroniczną, będzie moment rzeczywistego przesłania poczty elektronicznej,
który zostanie odzwierciedlony u odbiorcy wiadomości w odpowiednim programie pocztowym. Informacja
o potwierdzeniu transmisji danych, której częścią jest data doręczenia, znajduje się w nagłówku każdego listu
elektronicznego i to ona powinna decydować o terminowości wniesienia pisma procesowego (zob. postanowienie
NSA z 21.12.2011 r., II FZ 447/11, 
).
W ocenie NSA, na gruncie procedury sądowoadministracyjnej konsekwencją dopuszczalności wniesienia do
sądu pisma procesowego drogą elektroniczną jest przyjęcie, że pismo to wywołuje wszystkie skutki, które
ustawa wiąże z wniesieniem pisma procesowego. Skutki te następują z chwilą wpływu danych do komputera
obsługującego pocztę elektroniczną sądu. Kolejne czynności, które sąd podejmuje w stosunku do pisma,
które wpłynęło drogą elektroniczną, mają charakter następczy i nie stanowią punktu odniesienia dla oceny
daty wniesienia pisma procesowego do sądu. Ocena terminowości wniesienia przez stronę środka
zaskarżenia w postaci elektronicznej nie powinna zależeć od czynności technicznej pracownika sądu
(urzędowej adnotacji czy wydrukowania pisma). To, czy strona dochowa terminu zależy tylko i wyłącznie od jej
zachowania, a działanie sądu nie jest warunkiem prawnym zrealizowania się skutku czynności. Stanowisko takie
stanowiłoby zanegowanie skutku prawnego posługiwania się środkami komunikacji elektronicznej, których
założeniem jest, zgodnie z art. 2 pkt 5 ustawy z 18.7.2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną, wykorzystanie
rozwiązań technicznych, w tym urządzeń teleinformatycznych i współpracujących z nimi narzędzi programowych,
umożliwiających indywidualne porozumiewanie się na odległość przy wykorzystaniu transmisji danych między



systemami teleinformatycznymi, a w szczególności poczty elektronicznej. Pismo wniesione do sądu drogą
elektroniczną nie spełnia jednak wymogów z art. 46 § 1 pkt 4 PrPSA, dlatego jego wniesienie uruchamia
postępowanie naprawcze zmierzające do nadania mu prawidłowego biegu.
Postanowienie NSA z 14.3.2017 r., II OZ 143/17







Naczelny Sąd Administracyjny podkreśla, że obecne przepisy nie precyzują korzystania z środków komunikacji elektronicznej w postępowaniu administracyjnym. Wniesienie pisma drogą elektroniczną wymaga spełnienia określonych formalności, a jego wpływ do sądu determinuje moment przesłania danych do systemu pocztowego.