Przetwarzanie danych osobowych
TS orzekł, że art. 7 lit. f) dyrektywy 95/46 nie nakłada obowiązku przekazania danych osobowych osobie trzeciej w celu dochodzenia odszkodowania przed sądem cywilnym. Sprawa dotyczyła wypadku drogowego w Rydze, gdzie Rigas satiksme żądało danych od policji. Trybunał analizował kryteria legalności przetwarzania danych osobowych oraz konieczność przetwarzania danych zgodnie z dyrektywą 95/46. Decyzja TS ma istotne znaczenie dla ochrony danych osobowych.
Tematyka: TS, art. 7 lit. f), dyrektywa 95/46, dane osobowe, ochrona danych, dochodzenie odszkodowania, sąd cywilny, Rigas satiksme, przetwarzanie danych, Trybunał Europejski, wyrok, interpretacja przepisów
TS orzekł, że art. 7 lit. f) dyrektywy 95/46 nie nakłada obowiązku przekazania danych osobowych osobie trzeciej w celu dochodzenia odszkodowania przed sądem cywilnym. Sprawa dotyczyła wypadku drogowego w Rydze, gdzie Rigas satiksme żądało danych od policji. Trybunał analizował kryteria legalności przetwarzania danych osobowych oraz konieczność przetwarzania danych zgodnie z dyrektywą 95/46. Decyzja TS ma istotne znaczenie dla ochrony danych osobowych.
TS orzekł, że art. 7 lit. f) dyrektywy 95/46 należy interpretować w ten sposób, że nie nakłada on obowiązku przekazania danych osobowych osobie trzeciej, aby umożliwić jej dochodzenie odszkodowania przed sądem cywilnym za szkodę wyrządzoną przez osobę objętą ochroną tych danych. Jednak art. 7 lit. f) tej dyrektywy nie stoi na przeszkodzie takiemu przekazaniu na podstawie prawa krajowego. W grudniu 2012 r. w Rydze miał miejsce wypadek drogowy. Kierowca taksówki zatrzymał pojazd na poboczu jezdni. W chwili gdy trolejbus należący do przedsiębiorstwa trolejbusowego Rygi (dalej jako: Rigas satiksme) przejeżdżał obok taksówki, pasażer zajmujący tylne miejsce w taksówce otworzył drzwi, które otarły i uszkodziły karoserię trolejbusu. Wypadek ten spowodował wszczęcie postępowania w sprawie o wykroczenie administracyjne. Początkowo, wychodząc z założenia, że to kierowcę taksówki należy uznać za odpowiedzialnego za ten wypadek, Rigas satiksme zażądało odszkodowania od towarzystwa, w którym wykupiono ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej właściciela lub uprawnionego użytkownika taksówki. Jednak towarzystwo ubezpieczeniowe powiadomiło, że nie wypłaci odszkodowania ponieważ do wypadku doszło z winy pasażera, a nie kierowcy taksówki. Następnie Rigas satiksme zwróciło się do policji, żądając przekazania informacji dotyczących osoby, której wymierzono sankcję administracyjną w następstwie wypadku, przesłania kopii oświadczeń kierowcy taksówki i pasażera w przedmiocie okoliczności wypadku, a także przekazania imienia i nazwiska pasażera taksówki, numeru jego dokumentu tożsamości i adresu. Rigas satiksme wskazało, że te informacje zostaną użyte wyłącznie w celu wniesienia powództwa cywilnego. Policja podała imię i nazwisko pasażera taksówki, ale odmówiła podania numeru dokumentu tożsamości i adresu tego pasażera. Nie przekazała również kopii oświadczeń osób uczestniczących w wypadku. Policja stwierdziła, że jedynie strony sprawy dotyczącej wykroczenia administracyjnego mogą uzyskać te informacje. Zgodnie z łotewskim Kodeksem wykroczeń administracyjnych w postępowaniach w sprawach o wykroczenia dana osoba zostaje uznana za pokrzywdzonego na wniosek, a Rigas satiksme nie skorzystało z tego uprawnienia. Rigas satiksme zaskarżyło tę decyzję policji. Poprzez pytania prejudycjalne sąd odsyłający dążył do ustalenia, czy art. 7 lit. f) dyrektywy 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 24.10.1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych należy interpretować w ten sposób, że nakłada on obowiązek przekazania danych osobowych osobie trzeciej, aby umożliwić jej dochodzenie odszkodowania przed sądem cywilnym za szkodę wyrządzoną przez osobę objętą ochroną tych danych? Trybunał stwierdził, że numer dokumentu tożsamości i adres pasażera taksówki, o których przekazanie wniosło Rigas satiksme, stanowią informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej i w konsekwencji stanowią „dane osobowe” w rozumieniu art. 2 lit. a) dyrektywy 95/46. Natomiast policja, do której zwrócono się z tym wnioskiem, jest administratorem tych danych w rozumieniu art. 2 lit. d) tej dyrektywy. Zgodnie z art. 5 dyrektywy 95/46 państwa członkowskie określają, w granicach przepisów zawartych w tej dyrektywie, bardziej szczegółowe warunki ustalania legalności przetwarzania danych osobowych. Artykuł 7 tej dyrektywy, w którym określono kryteria legalności takiego przetwarzania, stanowi w tym względzie, że „państwa członkowskie zapewniają, że dane osobowe mogą być przetwarzane tylko wówczas, gdy” zaistniała jedna z sytuacji wskazanych w sposób wyczerpujący w tym przepisie. Zgodnie z art. 7 lit. f) takie przetwarzanie danych może mieć miejsce, jeżeli jest konieczne dla potrzeb wynikających z uzasadnionych interesów administratora danych lub osób trzecich, którym dane są ujawniane, z wyjątkiem sytuacji, kiedy interesy takie podporządkowane są interesom lub podstawowym prawom i wolnościom osoby, której dane dotyczą. Trybunał uznał, że z wykładni systemowej dyrektywy 95/46 i językowej art. 7 wynika, że w art. 7 lit. f) tej dyrektywy nie określono obowiązku, lecz wskazano możliwość przetwarzania danych, taką jak przekazanie osobie trzeciej danych koniecznych dla potrzeb wynikających z uzasadnionych interesów tej osoby trzeciej. Rzecznik generalny podkreślił, że taki sposób wykładni można także wywieść z innych instrumentów prawa UE związanych z danymi osobowymi (pkt 43–46 opinii; podobnie wyrok Promusicae, C-275/06, pkt 54, 55). Jednak TS wskazał, że art. 7 lit. f) dyrektywy 95/46 nie stałby na przeszkodzie takiemu przekazaniu, w sytuacji gdyby miało ono miejsce na podstawie prawa krajowego, przy poszanowaniu określonych w tym przepisie przesłanek. W art. 7 lit. f) dyrektywy 95/46 określono 3 kumulatywne przesłanki legalności przetwarzania danych osobowych, tj. po pierwsze, realizację uzasadnionych interesów przez administratora danych lub osobę trzecią, bądź osoby trzecie, którym dane są ujawniane, po drugie, konieczność przetwarzania danych osobowych dla potrzeb wynikających z uzasadnionych interesów oraz po trzecie, przesłankę dotyczącą tego, aby nie miały pierwszeństwa prawa i wolności osoby objętej ochroną danych. Odnosząc się do przesłanki związanej z realizacją uzasadnionych interesów, rzecznik generalny wskazał, że interes osoby trzeciej w uzyskaniu informacji o charakterze osobistym dotyczącej osoby, która naruszyła jej prawo własności, w celu wniesienia powództwa o odszkodowanie stanowi uzasadniony interes (pkt 65, 79 i 80 opinii). Powyższe znajduje potwierdzenie w art. 8 ust. 2 lit. e) dyrektywy 95/46, który stanowi, że zakaz przetwarzania niektórych rodzajów danych osobowych – takich jak ujawniające pochodzenie rasowe lub opinie polityczne – nie ma zastosowania w szczególności, gdy przetwarzanie jest konieczne do ustalenia, wykonania lub ochrony roszczeń prawnych. Analizując przesłankę dotyczącą konieczności przetwarzania danych, TS wskazał, że odstępstwa od zasady ochrony danych osobowych i jej ograniczenia powinny być stosowane jedynie wtedy, gdy jest to absolutnie niezbędne (wyroki: Volker und Markus Schecke i Eifert, C-92/09 i C-93/09, pkt 86; IPI, C-473/12, pkt 39; Ryneš, C-212/13, pkt 28). Trybunał stwierdził, że przekazanie jedynie imienia i nazwiska sprawcy szkody, tak jak w rozpatrywanej sprawie, nie pozwala zidentyfikować go z dostateczną dokładnością umożliwiającą pozwanie go przed sądem. Trybunał stwierdził, że wydaje się konieczne uzyskanie w tym celu także adresu lub numeru dokumentu tożsamości tej osoby. Trybunał wskazał, że przesłanka związana z wyważeniem rozpatrywanych przeciwstawnych praw i interesów dotyczy, co do zasady, szczególnych okoliczności danej sprawy (wyroki: Asociación Nacional de Establecimientos Financieros de Crédito, C-468/10 i C-469/10, pkt 40; Breyer, C-582/14, pkt 62). Z orzecznictwa TS wynika, że możliwe jest uwzględnienie faktu, że waga naruszenia praw podstawowych osoby, której przetwarzanie dotyczy, może różnić się w zależności od tego, czy sporne dane figurują już w powszechnie dostępnych źródłach (wyrok Asociación Nacional de Establecimientos Financieros de Crédito, pkt 44). Trybunał uznał, że wiek danej osoby może stanowić jedną z okoliczności, jaką należy uwzględnić w ramach tego wyważenia. Jednak TS stwierdził, że – z zastrzeżeniem ustaleń, jakich dokona w tym względzie sąd odsyłający – w okolicznościach, takich jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, nie wydaje się uzasadnione odmówienie pokrzywdzonemu przekazania danych osobowych koniecznych do wniesienia powództwa o odszkodowanie przeciwko sprawcy szkody lub, w danej sytuacji, przeciwko osobom wykonującym władzę rodzicielską ze względu na to, że sprawca ten jest małoletni. Reasumując TS orzekł, że art. 7 lit. f) dyrektywy 95/46 należy interpretować w ten sposób, że nie nakłada on obowiązku przekazania danych osobowych osobie trzeciej, aby umożliwić jej dochodzenie odszkodowania przed sądem cywilnym za szkodę wyrządzoną przez osobę objętą ochroną tych danych. Jednak art. 7 lit. f) tej dyrektywy nie stoi na przeszkodzie takiemu przekazaniu na podstawie prawa krajowego. Autorka jest doktorem nauk prawnych, ekspertem ds. prawa gospodarczego, WPiA UKSW w Warszawie Wyrok TS z 4.5.2017 r., Rigas satiksme, C-13/16
Trybunał Europejski stwierdził, że art. 7 lit. f) dyrektywy 95/46 nie nakłada obowiązku przekazania danych osobowych osobie trzeciej w celu dochodzenia odszkodowania przed sądem cywilnym. Decyzja ta podkreśla znaczenie przestrzegania przepisów dotyczących ochrony danych osobowych oraz konieczności zgodności z prawem krajowym. Wyrok TS z 4.5.2017 r., Rigas satiksme, C-13/16, ma kluczowe znaczenie dla interpretacji przepisów dotyczących przetwarzania danych osobowych.