Przywrócenie pracownika na poprzednie warunki pracy
Przywrócenie na poprzednie warunki pracy oznacza konieczność przywrócenia do pracy na stanowisko zajmowane przed rozwiązaniem umowy o pracę. Wyrok SN z 12.4.2017 r., I PK 343/16, Przewodniczący Sędzia SN Maciej Pacuda, Sędzia SN Krzysztof Rączka, Sędzia SA Jolanta Hawryszko (sprawozdawca). Sąd Najwyższy po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 12.4.2017 r. sprawy z powództwa Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w K. przeciwko Elżbiecie B. o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku SO w K. z 26.3.2015 r. […]; 1) oddala skargę kasacyjną; 2) zasądza od pozwanej Elżbiety B. na rzecz powoda Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w K. kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.
Tematyka: przywrócenie pracy, warunki zatrudnienia, wyrok SN, NauczycieleU, stanowisko pracy
Przywrócenie na poprzednie warunki pracy oznacza konieczność przywrócenia do pracy na stanowisko zajmowane przed rozwiązaniem umowy o pracę. Wyrok SN z 12.4.2017 r., I PK 343/16, Przewodniczący Sędzia SN Maciej Pacuda, Sędzia SN Krzysztof Rączka, Sędzia SA Jolanta Hawryszko (sprawozdawca). Sąd Najwyższy po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 12.4.2017 r. sprawy z powództwa Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w K. przeciwko Elżbiecie B. o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku SO w K. z 26.3.2015 r. […]; 1) oddala skargę kasacyjną; 2) zasądza od pozwanej Elżbiety B. na rzecz powoda Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w K. kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.
Przywrócenie na poprzednie warunki pracy oznacza konieczność przywrócenia do pracy na stanowisko zajmowane przed rozwiązaniem umowy o pracę. Wyrok SN z 12.4.2017 r., I PK 343/16 Przewodniczący Sędzia SN Maciej Pacuda, Sędzia SN Krzysztof Rączka, Sędzia SA Jolanta Hawryszko (sprawozdawca). Sąd Najwyższy po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 12.4.2017 r. sprawy z powództwa Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w K. przeciwko Elżbiecie B. o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku SO w K. z 26.3.2015 r. […]; 1) oddala skargę kasacyjną; 2) zasądza od pozwanej Elżbiety B. na rzecz powoda Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w K. kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym. Uzasadnienie Szkoła Podstawowa w K. 31.3.2014 r. złożyła pozew przeciwko Elżbiecie B. o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w zakresie pkt 1 wyroku SR w K. z 3.10.2013 r. Wyrokiem z 7.10.2014 r. SR w K. orzekł o pozbawieniu wykonalności tytułu wykonawczego, tj. wyroku SR w K. z 3.10.2013 r. zaopatrzonego w klauzulę wykonalności co do pkt 1. Wyrokiem z 26.3.2015 r. SO w K. oddalił apelację pozwanej Elżbiety B. Sądy obydwu instancji ustaliły, że Elżbieta B. jest nauczycielem od 1982 r. Od 1.9.2001 r. podjęła pracę w Szkole Podstawowej w K. na podstawie mianowania. W roku szkolnym 2009/2010 pracowała w pełnym wymiarze zajęć jako wychowawca w świetlicy na 1 etatu (13 godzin) i pedagog na 1/2 etatu (10 godzin). 14.5.2010 r. otrzymała trzymiesięczne wypowiedzenie z powodu zmniejszenia od 1.9.2010 r. liczby godzin dydaktycznych realizowanych w Szkole Podstawowej w K., co uniemożliwiało dalsze jej zatrudnianie. Wyrokiem z 3.10.2013 r. SR w K. przywrócił Elżbietę B. do pracy w Szkole Podstawowej w K. na poprzednich warunkach (pkt 1 wyroku). Z uzasadnienia wyroku wynika, że wypowiedzenie było nieuzasadnione, ponieważ dyrektor szkoły, uwzględniając stopień awansu zawodowego nauczycieli, miał możliwość przydzielenia Elżbiecie B. 3 godziny pedagoga szkolnego, uzupełniając etat godzinami wychowawstwa w świetlicy; przy czym drugi pedagog szkolny był nauczycielem dyplomowanym. Wyrok z 3.10.2013 r. uprawomocnił się w dacie 18.11.2013 r. Wyrokowi została nadana klauzula wykonalności co do punktu 1. Elżbieta B. zgłosiła się do pracy w szkole w listopadzie 2013 r. Początkowo 25.11.2013 r. zaproponowano jej 11 godzin wychowawstwa w świetlicy w Szkole Podstawowej X i 15 godzin wychowawstwa w świetlicy w Szkole Podstawowej Y w K. Na powyższe nie wyraziła zgody. Zatem zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z 26.1.1982 r. – Karta Nauczyciela (obecnie t.jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1379 ze zm., dalej jako: NauczycieleU) pismem wręczonym w dacie 18.12.2013 r. powierzono pozwanej pracę na 13/26 etatu w świetlicy w SP Y w K. i na 13/26 etatu w świetlicy w SP Y w K. Pozwana podjęła pracę, ale wyłącznie w macierzystej SP X w wymiarze 13 godzin tygodniowo. W roku szkolnym 2014/2015 pozwana otrzymała 26 godzin tygodniowo wychowawstwa w świetlicy w Szkole Podstawowej X w K., na podstawie mianowania. Godziny pedagoga szkolnego w wymiarze nieprzekraczającym pensum w roku szkolnym 2014/2015 objął nauczyciel dyplomowany. Pozwana od 10.1.2014 r. z przerwami przebywa na zwolnieniach chorobowych. We wrześniu 2014 r. świadczyła pracę tylko przez trzy dni. Przed SR w K. zawisła sprawa z wniosku Elżbiety B. o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, tj. przymuszenie szkoły do wykonania obowiązku wynikającego z wyroku SR w K. z 3.10.2013 r. Sąd I instancji ocenił, że spełnione zostały przesłanki art. 840 § 1 ust. 1 KPC, zobowiązanie objęte tytułem wykonawczym wygasło bowiem wskutek spełnienia świadczenia. Elżbieta B. w roku szkolnym 2014/2015 została przywrócona do pracy w SP X w K. na poprzednich warunkach, czyli na stanowisku nauczyciela mianowanego, zatrudnionego na podstawie mianowania w pełnym wymiarze zajęć za dotychczasowym wynagrodzeniem. Szkoła zaproponowała pozwanej godziny wychowawstwa w świetlicy zgodnie z kwalifikacjami pozwanej. Poprzednie warunki pracy nie oznaczały obowiązku przydzielenia godzin pedagoga szkolnego w wymiarze 1/2 zajęć i wychowawcy w świetlicy również w wymiarze 1/2 zajęć, tak jak w roku szkolnym 2009/2010, co wprost wynikało z uzasadnienia wyroku SR w K. z 3.10.2013 r. (por. wyroki SN: z 17.12.1997 r., I PKN 437/97, OSNAPiUS Nr 21/1998, poz. 628; z 29.3.2001 r., I PKN 318/00, OSNP Nr 2/2003, poz. 31; z 14.12.2009 r., I PK 118/08, OSNP Nr 13–14/2011, poz. 171). W odmiennym przypadku powództwo powódki w sprawie o przywrócenie do pracy zostałoby oddalone – skoro w roku szkolnym 2010/2011 mogła otrzymać jedynie trzy godziny pedagoga szkolnego, pozostałe godziny zasadnie bowiem przydzielono nauczycielowi z wyższym stopniem awansu zawodowego. Sąd II instancji, rozważając sprawę wskutek apelacji Elżbiety B., dokonał innej oceny prawnej niż sąd I instancji. Doprecyzował, że w sprawie nie doszło do rozstrzygnięcia na odmiennej podstawie faktycznej niż wskazana przez powoda, czyli szkołę, w podsumowaniu uzasadnienia pozwu powód bowiem wyraźnie stwierdził, że po powstaniu tytułu egzekucyjnego doszło do zdarzeń, wskutek których zobowiązanie wygasło, czyli zostało przez szkołę zrealizowane; co jest równoznaczne z powołaniem się na spełnienie świadczenia. Strona powodowa w pozwie twierdziła, że dyrektor podjął wszelkie możliwe prawem przewidziane kroki w celu realizacji wyroku i zapewnienia pozwanej pracy na poprzednich warunkach i że nie może być mowy o jakimkolwiek zaniechaniu dopuszczenia nauczyciela do pracy. Powód podkreślał w pozwie na zastosowanie, w celu wykonania wyroku, trybu przewidzianego w art. 22 NauczycieleU dyrektora w celu spełnienia świadczenia. Sąd II instancji, przedstawiając własną ocenę prawną, dodatkowo wziął pod uwagę, że pozwana Elżbieta B. w piśmie z 3.12.2013 r. adresowanym do powodowej szkoły podała, że dopuszcza wykonywanie części pensum w SP Y, warunkując to wydaniem stosownego dokumentu przez Prezydenta Miasta K., który powinien zostać podpisany po rozważeniu jej pisma z 27.11.2013 r. Pismo organu prowadzącego powodową szkołę o uzupełnieniu tygodniowego pensum nosi datę 6.12.2013 r. Po otrzymaniu pisma Prezydenta pozwana złożyła kolejne oświadczenie, że nie wyraża zgody na uzupełnienie etatu w SP Y. Sąd II instancji ocenił, że po zgłoszeniu przez pozwaną gotowości do pracy podejmowane były decyzje i uzgodnienia takie, jakie mogły dotyczyć każdego nauczyciela pozostającego w zatrudnieniu na podstawie mianowania. Jedynie na skutek przyjęcia, że pozwana zgłosiła gotowość niezwłocznego podjęcia pracy i jest pracownikiem powodowej szkoły w pełnym wymiarze godzin, możliwe było dalsze modyfikowanie warunków świadczenia przez nią pracy na podstawie art. 22 ust. 1 NauczycieleU. Sąd II instancji przyznał rację pozwanej, że poprzednie warunki oznaczają konieczność przywrócenia na to samo stanowisko, jakie posiadała przed zwolnieniem. Zresztą żadne z powołanych przez sąd I instancji orzeczeń nie wskazywało na to, że w odniesieniu do nauczycieli należy inaczej rozumieć obowiązek wynikający z treści art. 48 § 1 KP. Niemniej jednak po tym, jak dyrektor oświadczył, że przywraca Elżbietę B. do pracy, mogła nastąpić zmiana warunków w trybie art. 22 NauczycieleU. Sąd II instancji stwierdził też, że Elżbieta B., począwszy od września 2014 r., ma przydzielone zajęcia jako wychowawca świetlicy w pełnym wymiarze. Najistotniejsze jest jednak, że działania, które podejmowane były wobec pozwanej po wykonaniu wyroku, nie mogą mieć wpływu na treść rozstrzygnięcia. Skoro na skutek wykonania wyroku przywracającego do pracy znalazła się ona w takiej sytuacji, jaka mogłaby zaistnieć, gdyby stosunek pracy nie został przerwany, to sąd II instancji nie dopatrzył się, aby art. 8 KP przemawiał za zmianą rozstrzygnięcia. Skargę kasacyjną złożono w imieniu pozwanej, opierając na następujących podstawach: 1. Naruszenie prawa materialnego, tj.: – art. 42 NauczycieleU przez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, iż stanowisko wychowawcy w świetlicy jest stanowiskiem tożsamym do stanowiska pedagoga, bez uwzględnienia regulacji dotyczących sposobu ustalania wymiaru pensum oraz metodologii podziału stanowisk zastosowanej przez ustawodawcę w ramach NauczycieleU jako ustawy szczególnej w odniesieniu do KP, a wskutek tego uznanie, iż pozwana została skutecznie przywrócona do pracy na poprzednich warunkach po wydaniu tytułu egzekucyjnego; – art. 45 KP w zw. z art. 42 NauczycieleU przez błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że zatrudnienie pozwanej nie na stanowiskach zajmowanych bezpośrednio przed nieuzasadnionym rozwiązaniem stosunku pracy stanowi poprawną realizację przez przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach, a także dokonanie wykładni pojęcia „stanowisko pracy” oraz „przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach” jedynie na podstawie przepisów KP, bez uwzględnienia regulacji NauczycieleU jako aktu prawnego lex specialis; – art. 22 NauczycieleU przez niewłaściwe zastosowanie przez uznanie, iż pozwana została przywrócona do pracy na poprzednich warunkach, następnie zaś doszło do modyfikacji warunków pracy na podstawie art. 22 ust. 1 NauczycieleU. 2. Naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj.: – art. 840 § 1 pkt 2 KPC przez uznanie, iż nastąpiło spełnienie świadczenia skutkujące wygaśnięciem zobowiązania w postaci przywrócenia pozwanej jako nauczyciela mianowanego do pracy na poprzednich warunkach zgodnie z treścią wyroku stanowiącego tytuł wykonawczy, pomimo braku realizacji obowiązku wynikającego z tego tytułu; – art. 385 KPC przez jego zastosowanie, tj. oddalenie apelacji przez sąd II instancji z uwagi na jej bezzasadność; – art. 386 KPC przez jego niezastosowanie. Skarżąca wnioskowała o uchylenie zaskarżonego wyroku SO w K. z 26.3.2015 r. w zakresie punktu 1. i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznaniu sądowi II instancji, alternatywnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w zakresie punktu 1. i zmianę wyroku sądu I instancji przez oddalenie powództwa w całości. Przyjęcie skargi do rozpoznania uzasadniono potrzebą wykładni art. 42 w zw. z art. 45 § 1 KP z uwagi na poważne wątpliwości i rozbieżność w orzecznictwie sądów. Ustawa NauczycieleU jako lex specialis ma pierwszeństwo przed przepisami KP. Już z brzmienia preambuły tego aktu wynika szczególna rola nauczycieli jako grupy społeczno- zawodowej. Ustawodawca stwierdza bowiem, że NauczycieleU powstała z uwagi na doniosłą rolę oświaty i wychowania w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w celu dania wyrazu szczególnej randze społecznej zawodu nauczyciela zgodnie z potrzebami i oczekiwaniami. Przedmiotowe świadczy o tym, że NauczycieleU powinna odgrwać rolę aktu zapewniającego szczególną ochronę nauczycieli. Sytuacja taka powstaje m.in. w przypadku konieczności określenia konsekwencji niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem mianowanym. Pomimo że rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem mianowanym zostało całościowo uregulowane w NauczycieleU, to jednak nie zostały uregulowane konsekwencje rozwiązania przez pracodawcę stosunku pracy z nauczycielem z naruszeniem prawa. Jedynie na podstawie przepisów Kodeksu pracy można skonstruować konsekwencje niezgodnego z prawem działania pracodawcy. Instytucja przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach uregulowana została w art. 45 § 1 KP. Brak jednak definicji przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach, co skutkuje koniecznością oceny poprawności realizacji przedmiotowej instytucji w oparciu na orzecznictwo sądowe. W tym zakresie zauważalne są rozbieżności oraz brak jednoznaczności w zakresie rozumienia pojęcia stanowisko pracy i przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach nauczyciela mianowanego, co powoduje naruszenie autonomicznego charakteru regulacji NauczycieleU nadającej szczególny status ochronny grupie zawodowej nauczycieli. W wyroku z 2.12.1992 r. (I PRN 55/92, OSNCP Nr 9/1993, poz. 163) SN wskazał, iż pracownik przywrócony do pracy na poprzednich warunkach ma prawo domagać się zatrudnienia na tym samym stanowisku pracy, jakie zajmował uprzednio, nie wystarcza zaś zapewnienie mu pracy na stanowisku równorzędnym. Podobnie stwierdził SN w wyroku z 26.1.1999 r. (I PKN 557/98, OSNAPiUS Nr 6/2000, poz. 219), a mianowicie, że przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach polega na dopuszczeniu pracownika do wykonywania czynności należących do jego obowiązków przed rozwiązaniem umowy o pracę (zob. również wyrok SN z 26.11.2003 r., I PK 490/02, OSNP Nr 20/2004, poz. 353). Wykładni pojęcia „przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach” wskazującej wyraźnie na brak możliwości przywrócenia pracownika na inne niż poprzednio zajmowane stanowisko dokonał również SN w wyroku z 29.7.1997 r. (I PKN 217/97, OSNAPiUS Nr 11/1998, poz. 324): przywrócenie pracownika do pracy na inne stanowisko niż poprzednio zajmowane jest niedopuszczalne (art. 46 § 1 KP). Skarżący wskazał na tożsame orzecznictwo SN w uchwale (7) z 28.5.1976 r. (V PZP 12/75, OSNCP Nr 9/1976, poz. 187) i w wyroku z 16.6.2011 r. (I PK 272/10, ). Natomiast całkowicie odmienne od powyższych stanowisko zajął SN w wyroku z 14.12.2009 r. (I PK 118/09, OSNP Nr 13–14/2011, poz. 171). Sąd Najwyższy wskazał, iż w przypadku wygaśnięcia stosunku pracy z powodu niewykonania przez dyrektora obowiązku przywrócenia do pracy nauczyciela pozostającego w stanie nieczynnym, w razie powstania możliwości podjęcia przez niego pracy w pełnym wymiarze zajęć (art. 20 ust. 7 NauczycieleU) nauczyciel może się domagać przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach na podstawie art. 56 § 1 KP w zw. z art. 67 KP i w zw. z art. 91c NauczycieleU, jednakże SN uznał, że przez przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach należy rozumieć zatrudnienie na stanowisku (tym samym lub innym), na którym dyrektor szkoły był obowiązany go zatrudnić zgodnie z art. 20 ust. 7 NauczycieleU. Ponadto SN w wyroku z 9.3.2011 r. (II PK 225/10, OSNP Nr 9–10/2012 poz. 112) uznał, iż jedynie co do zasady nie jest możliwe przywrócenie przez sąd pracownika do pracy na inne stanowisko niż poprzednio zajmowane lub na stanowisko, którego nigdy nie zajmował, w uzasadnieniu zaś wyroku z 12.11.2003 r. (I PK 524/02, OSNP Nr 20/2004, poz. 347) SN wskazuje, iż przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach nie musi oznaczać przywrócenia na to samo stanowisko, co stanowi całkowicie odmienną wykładnię od prezentowanej w innych uprzednio cytowanych wyrokach. Na uwagę zasługuje również wyrok SN z 24.10.1997 r. (I PKN 326/97, OSNAPiUS Nr 15/1998, poz. 454), w którym uznał, że przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach oznacza, że pracodawca jest obowiązany zatrudnić pracownika na takim samym stanowisku, jakie zajmował poprzednio, zapewnić mu możliwość wykonywania takiej samej pracy i za wynagrodzeniem zgodnym z obowiązującym u tego pracodawcy regulaminem lub taryfikatorem wynagrodzeń. Na przedmiotowy wyrok powołuje się również SN, wskazując w treści uzasadnienia wyroku z 12.11.2003 r. (I PK 524/02, OSNP Nr 20/2004, poz. 347), że przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach oznacza, że pracodawca jest obowiązany zatrudnić pracownika na takim samym (a więc nie tym samym) stanowisku, jakie zajmował on poprzednio, zapewnić mu możliwość wykonywania takiej samej (a więc nie tej samej) pracy. W całkowitej opozycji do przywołanego wyroku SN z 26.11.2003 r. pozostaje wyrok SN z 3.12.2009 r. (II PK 104/09, ), w którym sąd dopuszcza możliwość przydzielenia nauczycielowi mianowanemu, który zostaje przywrócony na poprzednie warunki pracy, innej liczby godzin nauczania poszczególnych przedmiotów, ponieważ przywrócenie nauczyciela mianowanego na poprzednie warunki pracy nie jest równoznaczne z obowiązkiem pracodawcy przydzielenia mu takiej samej liczby godzin nauczania poszczególnych przedmiotów jak przed ustaniem stosunku pracy. Sąd Najwyższy zważył, co następuje: Skarga kasacyjna pozwanej jest nieusprawiedliwiona. Jako punkt wyjścia zarzutów pozwana przyjęła naruszenie art. 42 NauczycieleU, zgłaszając, że przepis ten w związku z art. 45 § 1 KP jest w orzecznictwie interpretowany rozbieżnie, zatem wymaga jednolitej wykładni. W uzasadnieniu skarżąca przywołała kilka orzeczeń SN. W przekonaniu SN rozpoznającego przedmiotową sprawę kwestia tego, na jakich warunkach pracownik przywrócony do pracy wyrokiem sądowym powinien podjąć pacę, nie budzi wątpliwości, ani doktryny, ani orzecznictwa, czego wyrazem są chociażby orzeczenia przywołane w uzasadnieniu skargi kasacyjnej. Artykuł 45§ 1 KP stanowi, że w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach, jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu. Zatem niewątpliwie oświadczenie o wypowiedzeniu stosunku pracy – choćby dokonane z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu umów o pracę lub nieuzasadnione – prowadzi do rozwiązania stosunku pracy, czyli niweczy wszystkie skutki prawne wcześniejszego nawiązania stosunku pracy w określonej formie prawnej i na określonych warunkach pracy oraz płacy. Wskutek tego wyrok przywracający pracownika do pracy ma charakter konstytutywny, ponieważ na jego podstawie następuje restytucja stosunku pracy, który został rozwiązany z naruszeniem prawa bądź bez uzasadnionej przyczyny. Oznacza to odtworzenie stosunku pracy w takim zakresie, jaki istniał przed rozwiązania umowy o pracę, na warunkach łączącej strony umowy o pracę. Z drugiej strony, w przywróceniu do pracy tkwi jednak implicite stwierdzony deklaratywnie obowiązek pracodawcy umożliwienia pracownikowi wykonywania pracy. Taki pogląd prezentuje doktryna, kładąc przy tym w przeważającej mierze nacisk na konstruktywny charakter wyroku przywracającego pracownika do pracy: Kodeks pracy, Komentarz, Warszawa 2017, red. K. Walczak (komentarz do art. 48 KP); Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2017, red. A. Sobczyk (komentarz do art. 48 KP, teza 1.). Obszernej teoretycznej analizy charakteru prawnego wyroku przywracającego do pracy dokonał SN w uchwale z 22.12.1998 r. (III ZP 35/98, OSNAPiUS Nr 21/1999, poz. 674), w której co do istoty nie zakwestionował zasady prawnej wyrażonej w uchwale (7) SN z 28.5.1976 r. (V PZP 12/76, niepubl.), uznającej, że orzeczenie o przywróceniu do pracy pod rządem KP ma charakter mieszany, konstytutywno-deklaratywny. Sąd Najwyższy rozpoznający przedmiotową sprawę w pełni aprobuje dotychczasowy jednolity pogląd, że przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach oznacza, iż pracodawca jest obowiązany zatrudnić pracownika na takim samym stanowisku, jakie zajmował poprzednio, zapewnić możliwość wykonywania takiej samej pracy i za wynagrodzeniem zgodnym z obowiązującym u tego pracodawcy regulaminem lub taryfikatorem wynagrodzeń (por. wyroki cytowane przez skarżącą). Przy tym pracodawca nie musi ponownie określać warunków zatrudnienia przez wskazanie stanowiska pracy, warunków wynagradzania i innych elementów treści stosunku pracy, ponieważ pracownik po przywróceniu do pracy realizuje tę samą umowę, która została zakwestionowana (zob. teza Nr 1 wyroku SN z 26.11.2003 r., I PK 490/02, OSNP Nr 20/2004, poz. 353). Wobec tego należy uznać, że oczywiście niewystarczające jest zapewnienie pracownikowi przywróconemu do pracy wyrokiem sądowym stanowiska innego niż poprzednio zajmowane bądź powierzenie stanowiska równorzędnego. Niemniej status prawny pracownika przywróconego do pracy już na przyszłość nie stwarza gwarancji zatrudnienia na warunkach istniejących w dacie przywrócenie do pracy. W przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy może on bowiem w wykonaniu wyroku przywracającego pracownika do pracy na poprzednich warunkach powierzyć pracownikowi, na podstawie art. 42 § 4 KP, inną pracę niż określona w wadliwie rozwiązanej umowie o pracę, może też po przywróceniu do pracy dokonać wypowiedzenia zmieniającego warunki płacy lub pracy (tak SN w wyroku z 18.4.2000 r., I PKN 602/99, OSNAPiUS Nr 19/2001, poz. 580). Co więcej, po przywróceniu do pracy wyrokiem sądu ze względu na niezgodność wypowiedzenia z przepisami prawa pracodawca może dokonać wypowiedzenia z powołaniem się na te same przyczyny, które leżały u podstaw poprzedniego wypowiedzenia, jeżeli nie były one w postępowaniu sądowym oceniane oraz zachowały aktualność w tym znaczeniu, że nadal stanowią uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia w rozumieniu art. 45 § 1 KP (zob. wyrok SN z 19.7.2005 r., II PK 372/04, OSNP Nr 11–12/2006, poz. 175). W wyroku z 18.12.2006 r., II PK 150/06, OSNP Nr 3–4/2008, poz. 33 SN stwierdził, że dopuszczenie pracownika do pracy na podstawie prawomocnego wyroku przywracającego do pracy na poprzednich warunkach oznacza wykonanie tego wyroku (art. 840 § 1 pkt 2 KPC), choćby tego samego dnia pracodawca powierzył pracownikowi wykonywanie innej pracy na podstawie art. 42 § 4 KP i wypowiedział umowę o pracę. Z uwagi na pragmatykę zawodową nauczycieli w judykaturze SN przyjmuje się jednolicie, na co słusznie zwróciła uwagę skarżąca, że pojęcie stanowiska pracy nauczyciela mianowanego należy interpretować zgodnie z art. 42 NauczycieleU, a więc odpowiednio do ujętych w tym przepisie stanowisk nauczycielskich w różnych typach szkół (por. wyrok SN z 3.12.2009 r., II PK 104/09, i obszernie cytowane w nim orzeczenia). W przywołanym orzeczeniu SN wskazał, że co do zasady pojęcia stanowisko nie można utożsamiać ze stanowiskiem nauczyciela posiadającego kwalifikacje związane ze szczegółowo określonym przedmiotem nauczania, gdyż przydział godzin nauczania poszczególnych przedmiotów, do nauczania których nauczyciel posiada kwalifikacje, a także uśrednienie wymiaru zajęć w okolicznościach określonych w art. 42 ust. 5b NauczycieleU leży w gestii pracodawcy i należy do czynności organizujących pracę, stanowiących zwykłe polecenia pracodawcy niedotyczące istotnych elementów treści stosunku pracy. W rezultacie przywrócenie nauczyciela mianowanego na poprzednie warunki pracy nie jest równoznaczne z obowiązkiem pracodawcy przydzielenia mu takiej samej liczby godzin nauczania poszczególnych przedmiotów jak przed ustaniem stosunku pracy (także wyrok SN z 5.2.2002 r., I PKN 849/00, OSNAPiUS Nr 18/2002, poz. 5). W przekonaniu SN rozpoznającego aktualną sprawę szczególny status zawodowy nauczyciela nie oznacza jednak gwarancji niezmiennych warunków zatrudnienia na przyszłość. W tym kontekście należy dokonywać oceny analogicznej jak w przypadku innych pracowników nieobjętych pragmatyką zawodową. Zatem należy przyjąć, że szkoła jako pracodawca ma obowiązek przywrócić nauczyciela mianowanego do pracy na stanowisko zajmowane przed rozwiązaniem umowy i na warunkach obowiązujących w tej umowie, co jednak nie wyklucza zmiany tych warunków w trybie art. 22 NauczycieleU. Przechodząc do sprawy, należy uznać, że wywody skarżącej odwołujące się do ww. orzecznictwa, w szczególności w odniesieniu do art. 42 NauczycieleU, nie harmonizują z procesowymi podstawami skargi. Mianowicie powołując się w podstawach skargi na naruszenie przepisów postępowania, w istotnym stopniu wpływające na wynik sprawy, skarżąca nie wykazała zasadności tej podstawy. Wymaga zauważenia, że przywołany przez skarżącą art. 840 § 1 pkt 2 KPC jest przepisem procesowym, adresowanym do sądu, którego stosowanie opiera się na przesłankach materialnoprawnych. Słusznie wskazał sąd II instancji, że przedmiotowe powództwo znajduje oparcie w treści art. 840 § 1 KPC, który jako środek merytorycznej obrony dłużnika pozwala na zakwestionowanie wykonalności tytułu wykonawczego w drodze badania zasadności i wymagalności obowiązku tym tytułem objętego i w konsekwencji zawsze odwołuje się do przyczyn materialnoprawnych, a to przez podstawy wymienione w pkt 1–3. Należy zatem uznać, że przepis art. 840 § 1 KPC jest legalnie zastosowany w razie spełnienia określonych w nim przesłanek. Skoro więc sąd, rozstrzygając sprawę, prawidłowo stosuje prawo materialne, to nie może być mowy o naruszeniu przepisu stanowiącego procesową podstawę orzeczenia sądu. Tak też było w sprawie, ponieważ sąd II instancji prawidłowo ocenił, że pracodawca, przywracając pracownika do pracy, zgodnie z wyrokiem, spełnił świadczenie. Analogicznie należy odczytywać przepis art. 385 i art. 386 KPC. Wskazane przepisy, jako procesowe podstawy orzecznicze, przy prawidłowości rozstrzygnięcia nie mogą być przedmiotem zaskarżenia. Skarżący nie dopatrzył się w szerszym zakresie uchybień proceduralnych, które wpływałyby na istotę rozstrzygnięcia, a to zdeterminowało wynik postępowania kasacyjnego. W myśl art. 39813 § 2 KPC w postępowaniu kasacyjnym nie jest dopuszczalne powołanie nowych faktów i dowodów, a SN jest związany ustaleniami faktycznymi stanowiącymi podstawę zaskarżonego orzeczenia. W sprawie sąd II instancji samodzielnie ustalił, że pozwana została przywrócona do pracy na poprzednich warunkach, ponieważ z zaistniałych faktów wynika, że po zgłoszeniu przez pozwaną gotowości do pracy podejmowane były decyzje (w tym organu prowadzącego) i wzajemne uzgodnienia takie, jakie mogłyby dotyczyć każdego nauczyciela pozostającego w zatrudnieniu na podstawie mianowania. Następnie na skutek przyjęcia, że pozwana zgłosiła gotowość niezwłocznego podjęcia pracy i jest pracownikiem powodowej szkoły w pełnym wymiarze godzin, nastąpiło zmodyfikowanie warunków świadczenia pracy na podstawie art. 22 ust. 1 NauczycieleU. Sąd II instancji ocenił legalność zachowania pracodawcy. Należy przy tym zauważyć, że sąd II instancji przyznał rację pozwanej, że poprzednie warunki oznaczają konieczność przywrócenia do pracy na to samo stanowisko, które zajmowała przez rozwiązaniem umowy. Natomiast dla oceny sądu decydująca była okoliczność, że już po przywróceniu pozwanej do pracy pracodawca skutecznie prawnie podjął czynności w trybie art. 22 ust. 1 NauczycieleU. Wprawdzie skarżąca nadmieniła, że dla skutecznego zastosowania art. 22 NauczycieleU pracownik najpierw powinien zostać przywrócony do pracy, co powinno być rozumiane jako świadczenie pracy, jednak nie wpisała tego zagadnienia w podstawy skargi; zatem kwestia ta nie mogła stanowić przedmiotu rozważań w kontekście zasadności podstaw skargi. W konsekwencji, skoro ustalenie sądu II instancji, że w sprawie zaistniały okoliczności pozwalające na stwierdzenie przywrócenia pozwanej do pracy, nie mogło zostać zakwestionowane w postępowaniu kasacyjnym, ponieważ wiąże SN, to tym samym SN uznał prawidłowość subsumpcji art. 45 KP w zw. z art. 42 Karty Nauczyciela oraz art. 22 NauczycieleU (por. wyrok SN z 11.1.2017 r., I UK 493/15, ). Miał przy tym na względzie omówione wyżej zagadnienia materialnoprawne, w rezultacie których przyjął, że szkoła po przywróceniu pozwanej do pracy mogła dokonać modyfikacji warunków zatrudnienia na podstawie art. 22 NauczycieleU. Z tych względów skarga kasacyjna podlega oddaleniu na zasadzie art. 398 14 KPC. Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego stanowi art. 39821 KPC w zw. z art. 391 § 1, 98 § 1 i 3 oraz art. 108 KPC, na podstawie których zasądzono na rzecz powoda koszty zastępstwa procesowego w wysokości wyznaczonej § 12 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28.9.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, tj. z 25.2.2013 r. (Dz.U. poz. 490). Wyrok SN z 12.4.2017 r., I PK 343/16
Sąd Najwyższy uznał prawidłowość subsumpcji art. 45 KP w zw. z art. 42 Karty Nauczyciela oraz art. 22 NauczycieleU. Miał na względzie omówione zagadnienia materialnoprawne, stwierdzając, że szkoła po przywróceniu do pracy pracownika mogła dokonać modyfikacji warunków zatrudnienia na podstawie art. 22 NauczycieleU.