Opłaty za postój w strefie płatnego parkowania

Zgodnie z ustawą o drogach publicznych, opłaty za postój w strefie płatnego parkowania pobiera się wyłącznie za postój w wyznaczonym miejscu. Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzygnął spór dotyczący tego zagadnienia, opowiadając się za koniecznością opłaty tylko za postój w miejscu do tego przeznaczonym.

Tematyka: Opłaty za postój, strefa płatnego parkowania, Naczelny Sąd Administracyjny, DrogPublU, postój pojazdów, opłata za parkowanie

Zgodnie z art. 13b ust. 1 w zw. z art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy z 21.3.1985 r. o drogach publicznych (t. jedn.:
Dz.U. z 2016 r., poz. 1440; dalej jako: DrogPublU) opłatę za postój pojazdów samochodowych na drogach
publicznych w strefie płatnego parkowania pobiera się od korzystającego z drogi publicznej wyłącznie za
postój w odpowiednio wyznaczonym do tego miejscu – stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale
podjętej w składzie 7 sędziów.
Prezes NSA wystąpił z wnioskiem o podjęcie w składzie 7 sędziów NSA uchwały wyjaśniającej: „Czy w myśl art.
13b ust. 1 DrogPublU opłatę za postój pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego
parkowania pobiera się od korzystającego z drogi publicznej wyłącznie za postój w wyznaczonym do tego
miejscu, czy również za postój w miejscu innym niż wyznaczone?”.
We wniosku wskazano, że w orzecznictwie prezentowane są dwa odmienne stanowiska. Według pierwszego,
obowiązek poniesienia opłaty z tytułu postoju pojazdu samochodowego w strefie płatnego parkowania pojawia się
w momencie pozostawienia pojazdu w wyznaczonym do tego miejscu na terenie tej strefy, co wyklucza jednocześnie
pobór tej opłaty za postój pojazdu w każdym innym miejscu strefy poza miejscem do tego przeznaczonym (zob.
wyrok NSA z 17.2.2016 r., I OSK 2931/15,
; wyrok NSA z 10.12.2015 r., I OSK 2356/15,
oraz wyrok
NSA z 25.11.2014 r., II GSK 1684/13,
).
Prezentowany jest też drugi pogląd, zgodnie z którym uprawnienie gminy do poboru opłaty, a zarazem obowiązek
ponoszenia opłaty przez korzystającego z drogi publicznej za postój pojazdu samochodowego w strefie płatnego
parkowania odnosi się do całego jej obszaru i w związku z tym pobór opłaty za postój nie ogranicza się wyłącznie do
wyznaczonych miejsc postojowych. (zob. wyrok NSA z 29.1.2014 r., II GSK 1769/12,
; wyrok z 28.8.2015 r., II
GSK 1135/14,
).
Prokurator Prokuratury Krajowej i Rzecznik Praw Obywatelskich opowiedzieli się za przyjęciem, że opłatę za postój
pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania pobiera się od korzystającego
z drogi publicznej wyłącznie za postój pojazdu w wyznaczonym miejscu.
Naczelny Sąd Administracyjny również przychylił się do pierwszego z prezentowanych poglądów. Jak
podkreślono, art. 13b ust. 1 DrogPublU wymaga rozpatrzenia w kontekście pełnej regulacji prawnej,
dotyczącej opłat za postój pojazdów samochodowych. Według art. 13 ust. 1 pkt 1 DrogPublU, korzystający
z dróg publicznych są obowiązani do ponoszenia opłat za postój pojazdów samochodowych na drogach
publicznych w strefie płatnego parkowania. Natomiast w art. 13b ust. 1 DrogPublU, wyraźnie powiązano
pobieranie opłaty za postój pojazdów samochodowych w strefie płatnego parkowania z postojem
w wyznaczonym miejscu. NSA wskazał, że celem regulacji dotyczącej opłat za postój pojazdów samochodowych
w strefie płatnego parkowania, określonym w art. 13b ust. 2 DrogPublU jest usprawnienie ruchu pojazdów
w obszarach o znacznym deficycie miejsc postojowych, z uwzględnieniem ogólnych przepisów prawnych o ruchu
drogowym. Pobieranie opłat za postój w każdym miejscu, w granicach wyznaczonej strefy parkowania wywoływałoby
skutki przeciwstawne do zamierzonych. Oznaczałoby bowiem faktyczną aprobatę dla zachowań korzystających
z dróg publicznych, które są niezgodne z przepisami prawa – naruszają ograniczenia i zakazy postoju. W ten sposób
cel przedsięwzięcia – ustalenie strefy płatnego parkowania zostałby zredukowany do zapewnienia przychodów
z tytułu pobierania opłat za postój w tej strefie.
Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił, że ustalenie strefy płatnego parkowania należy do rady gminy, która
podejmuje w tej sprawie uchwałę na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta), zaopiniowany przez organy
zarządzające drogami i ruchem na drogach. Przez ustalenie strefy płatnego parkowania należy rozumieć określenie
granic obszaru, który charakteryzuje się znacznym deficytem miejsc postojowych i w związku z tym za postój w tym
obszarze pobiera się opłatę. Ustawodawca nakazuje organowi właściwemu do zarządzania ruchem wyznaczenie
w tej strefie, w uzgodnieniu z zarządcą drogi, miejsc przeznaczonych na postój pojazdów. W rezultacie, posłużenie
się przez ustawodawcę regulacji różnymi pojęciami – „ustalenie” strefy płatnego parkowania i „wyznaczeni”
miejsc płatnego postoju, a także rozdzielenie tych kompetencji między różne podmioty, potwierdza tezę, że
ustalenie strefy płatnego parkowania nie jest równoznaczne z wyznaczeniem miejsc płatnego postoju. Nie
cały zatem obszar strefy płatnego parkowania jest miejscem, w którym za postój pojazdów samochodowych
można pobierać opłaty.
Uchwała NSA z 9.10.2017 r., II GPS 2/17

Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że ustalenie strefy płatnego parkowania nie jest równoznaczne z wyznaczeniem miejsc płatnego postoju. Tylko za postój w wyznaczonym miejscu można pobierać opłatę, co ma na celu usprawnienie ruchu pojazdów w obszarach o deficycie miejsc postojowych.