Spór kompetencyjny pomiędzy Prezydentem m.st. Warszawy a Komisją reprywatyzacyjną
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił wnioski Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Prezydentem a Komisją reprywatyzacyjną dotyczący decyzji reprywatyzacyjnych. Sprawa dotyczyła kompetencji do prowadzenia postępowań wznowieniowych i wydawania decyzji reprywatyzacyjnych. NSA uznał, że nie ma podstaw do kwalifikowania sytuacji jako sporu kompetencyjnego.
Tematyka: Naczelny Sąd Administracyjny, spór kompetencyjny, Prezydent m.st. Warszawy, Komisja reprywatyzacyjna, decyzje reprywatyzacyjne, postępowania wznowieniowe, ustawa o usuwaniu skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych, status Prezydenta Warszawy
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił wnioski Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Prezydentem a Komisją reprywatyzacyjną dotyczący decyzji reprywatyzacyjnych. Sprawa dotyczyła kompetencji do prowadzenia postępowań wznowieniowych i wydawania decyzji reprywatyzacyjnych. NSA uznał, że nie ma podstaw do kwalifikowania sytuacji jako sporu kompetencyjnego.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił wnioski Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Prezydentem a Komisją ds. usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa. Prezydent m.st. Warszawy wystąpiła z wnioskami o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Prezydentem m.st. Warszawy a Komisją do spraw usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa (dalej jako: Komisja) w sprawach dotyczących zwrotu nieruchomości. W uzasadnieniu wniosków wskazano, że w 2017 r. Prezydent m.st. Warszawy na podstawie art. 149 § 1 KPA wznowiła postępowanie w sprawach zakończonych ostatecznymi decyzjami reprywatyzacyjnymi wskazując jako podstawę wznowienia przepis art. 145 § 1 pkt 2 i 5 KPA i uznając m.in. prawdopodobieństwo wystąpienia przesłanki polegającej na tym, że wyszły na jaw istotne dla spraw nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzje. Następnie Komisja zawiadomiła Prezydent m.st. Warszawy o wszczęciu z urzędu postępowań rozpoznawczych dotyczących decyzji reprywatyzacyjnych, w których na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z 9.3.2017 r. o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa (Dz.U. z 2017 r. poz. 718; dalej jako: ustawa) Komisja ma kompetencje zbieżne z kompetencjami Prezydenta we wznowionym postępowaniu. We wnioskach wskazano również, że oba tryby nadzwyczajne mają na celu usunięcie tego samego rodzaju wadliwości, zaś kompetencje Prezydenta m.st. Warszawy przewidujące rozstrzygnięcia, jakie organ ten może podjąć po przeprowadzeniu postępowań wznowieniowych przewidziane w art. 151 § 1 pkt 2 KPA, tj. uchylenie decyzji dotychczasowej i wydanie nowej decyzji rozstrzygającej o istocie sprawy, pokrywają się z kompetencjami orzeczniczymi Komisji, wynikającymi z art. 29 ust. 1 pkt 2 ustawy, tj. z upoważnieniem do wydania decyzji uchylającej decyzję reprywatyzacyjną w całości lub w części i w tym zakresie orzeczenia co do istoty sprawy. Naczelny Sąd Administracyjny oddalił wnioski. Jak wskazano, przez spór kompetencyjny (spór o właściwość), o którym mowa w art. 4 ustawy z 30.8.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz. 1369; dalej jako: PrPSA), należy rozumieć sytuację, w której przynajmniej dwa organy administracji publicznej jednocześnie uważają się za właściwe do prowadzenia postępowania i rozstrzygnięcia konkretnej sprawy (spór pozytywny) lub też każdy z nich uważa się za niewłaściwy do jej załatwienia (spór negatywny), przy czym chodzi o sprawę z zakresu administracji publicznej, załatwianą przez organ administracji. W art. 4 PrPSA rozróżniono dwa rodzaje sporów rozstrzyganych przez sądy administracyjne, tj. spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi, o ile odrębna ustawa nie stanowi inaczej, oraz spory kompetencyjne między organami tych jednostek a organami administracji rządowej. Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że o ile nie budzi wątpliwości status Prezydenta m.st. Warszawy jako organu jednostki samorządu terytorialnego, to zadanie Komisji określone w ustawie jako usuwanie skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa oraz występowanie do właściwych organów w razie stwierdzenia w toku postępowania przed Komisją istnienia okoliczności sprzyjających wydawaniu decyzji reprywatyzacyjnych z naruszeniem prawa lub popełnianiu przestępstw bądź utrudniających ich ujawnianie nie zostało określone w ustawie jako zadanie z zakresu administracji rządowej powierzone podmiotom reprezentującym tę administrację, jednak wniosek taki wynika z analizy statusu i zadań członków Komisji. W związku z czym wniosek Prezydent m.st. Warszawy podlegał rozpatrzeniu jako wniosek o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego. Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił, że istota sporu kompetencyjnego koncentruje się na rozbieżnych stanowiskach organów co do tego, który z nich powinien rozstrzygnąć konkretną sprawę administracyjną. Sprawa administracyjna jest kategorią mającą wymiar materialny i procesowy. Z jednej strony, sprawa administracyjna oznacza ścisły związek pomiędzy określonym stanem faktycznym a normą prawa administracyjnego materialnego, tego rodzaju, że w sytuacji zaistnienia tego stanu faktycznego, który odpowiada hipotezie normy prawa materialnego następuje uwolnienie mocy wiążącej tej normy wobec tego właśnie stanu faktycznego. Z drugiej jednak strony, jeżeli proces ten następuje w określonym postępowaniu kończącym się podjęciem aktu przez wyposażany w kompetencję do wydania tego aktu organ administracji publicznej, sprawa administracyjna zyskuje wymiar procesowy. Jak podkreśla się, spór w rozumieniu art. 4 PrPSA musi być powiązany z konkretnym postępowaniem w sprawie indywidualnej, a zatem z punktu widzenia postępowania prowadzonego przez organy administracji spór należy zaliczyć do przeszkód procesowych uniemożliwiających zajęcie się sprawą indywidualną zasadniczo na etapie wszczęcia postępowania. Nie ma przy tym znaczenia, czy postępowanie zostało wszczęte na wniosek legitymowanego podmiotu, czy z urzędu. Spór kompetencyjny w rozumieniu art. 4 PrPSA jest sporem o to, który z organów jest adresatem kompetencji do rozstrzygnięcia określonej sprawy stanowiącej przedmiot określonego postępowania, a nie o to, w którym postępowaniu (w jakim trybie) powinna być rozpoznawana określona sprawa, a zatem który z organów wyposażony we własną kompetencję do prowadzenia odrębnego postępowania w danej sprawie ma z tej kompetencji skorzystać. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że zarówno Prezydent m.st. Warszawy, jak i Komisja zostały wyposażone w kompetencje do zbadania i wydania rozstrzygnięcia w sprawach reprywatyzacyjnych, z tym jednak, że kompetencje Prezydent m.st. Warszawy upoważniają ten organ do analizowania sprawy reprywatyzacyjnej w ramach wznowionego postępowania administracyjnego i jej rozstrzygnięcia w sposób wynikający z art. 151 KPA, a zatem w ramach procesowej sprawy wznowienia postępowania, a kompetencje Komisji upoważniają ją do analizowania sprawy reprywatyzacyjnej w ramach trybu postępowania określonego w ustawie i w sposób wynikający z jej art. 29, a zatem w ramach procesowej sprawy „w przedmiocie wydania decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich”, do jakiej odnoszą się przepisy ustawy. W ocenie NSA, kompetencje obydwu organów są w istocie zbliżone, chociaż nie tożsame, jednak ocena trafności tego rozwiązania ustawowego pozostaje poza przedmiotem analizy w sprawach zainicjowanych wnioskami o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego. Kwestia konkurencyjności trybów nadzwyczajnych przy przyjęciu ich „równości proceduralnej” i sposób realizowania przez ustawodawcę w porządku prawnym doktrynalnej zasady niekonkurencyjności opartej na odrębnym przedmiocie każdego postępowania trybów nadzwyczajnych pozostaje poza granicami sprawy sądowoadministracyjnej zainicjowanej wnioskami o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego. W ramach sprawy zainicjowanej wnioskiem o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego nie mieści się również dokonywanie prokonstytucyjnej wykładni kompetencji administracyjnych. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że skoro przeanalizowanie wniosków prowadzi do konkluzji, że sytuacja w nich wskazywana dotyczy dwóch różnych postępowań prowadzonych w ramach odrębnych kompetencji przypisanych przez ustawodawcę dwóm różnym organom, czyli nie dotyczy tej samej sprawy w znaczeniu procesowym, lecz dwóch tego rodzaju spraw, to nie ma podstaw do kwalifikowania tej sytuacji jako sporu kompetencyjnego w rozumieniu art. 4 PrPSA, co czyni niezasadnymi wnioski Prezydent m.st. Warszawy. Postanowienia NSA z 5.10.2017 r., I OW 178/17, I OW 179/17, I OW 191/17, I OW 192/17
Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził brak podstaw do kwalifikowania sytuacji jako sporu kompetencyjnego między Prezydentem m.st. Warszawy a Komisją reprywatyzacyjną. Decyzje NSA w tej sprawie zostały wydane 5.10.2017 r. i dotyczyły różnych postępowań prowadzonych przez oba organy w ramach odrębnych kompetencji.