Niedopuszczalność zaskarżenia postanowienia wydanego w trybie art. 166a § 2 EgzAdmU

Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że zaskarżenie postanowienia dotyczącego zgody na wypłatę z zajętego rachunku bankowego zabezpieczającego nie jest dopuszczalne. Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał skargę za nieuzasadnioną, argumentując brakiem podstawy prawnej do zażalenia. NSA oddalił skargę kasacyjną, wskazując na zamknięty katalog postanowień EgzAdmU, na które przysługuje zażalenie.

Tematyka: Naczelny Sąd Administracyjny, postanowienie, EgzAdmU, zażalenie, NSA, KPA, zajęcie zabezpieczające, zajęcie egzekucyjne

Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że na postanowienie w przedmiocie wyrażenia zobowiązanemu
zgody przez organ egzekucyjny na dokonanie wypłaty z zajętego w celu zabezpieczenia rachunku
bankowego zobowiązanego, zobowiązanemu nie przysługuje zażalenie.
„A.” sp. z o.o. zwróciła się o wyrażenie zgody na wypłatę środków z zajętego, w celu zabezpieczenia, rachunku
bankowego. Naczelnik Urzędu Skarbowego w C. wyraził zgodę na wypłatę z zabezpieczonego rachunku bankowego
kwoty ponad 4 tys. zł, a w pozostałej części odmówił zwolnienia środków pieniężnych.
Dyrektor Izby Skarbowej w K. stwierdził niedopuszczalność wniesienia zażalenia na to postanowienie. Organ
odwoławczy podkreślił, że strona była przez organ egzekucyjny pouczona, iż z art. 166a § 2 ustawy z 17.6.1966 r.
o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t. jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz. 1201; dalej jako: EgzAdmU), nie wynika
dla niej uprawnienie do zaskarżenia tego rozstrzygnięcia.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach uznał skargę za nieuzasadnioną. Sąd wyjaśnił, że możliwość
zaskarżenia postanowienia wynikać musi wprost z przepisów EgzAdmU lub KPA. W zamkniętym katalogu
postanowień, na które przysługuje zażalenie, nie mieści się postanowienie organu egzekucyjnego wydane w trybie
art. 166a § 2 EgzAdmU. W ocenie Sądu, nie można się zgodzić z sugestią strony skarżącej, że opierając się na art.
166b EgzAdmU należy zastosować w niniejszej sprawie per analogiam unormowanie zawarte w art. 13 § 1 i 2
EgzAdmU, który – według strony – w postępowaniu egzekucyjnym stanowi odpowiednik art. 166a EgzAdmU.
Zaznaczył przy tym, że art. 166b EgzAdmU nakazuje stosowanie przepisów działu I ustawy odpowiednio,
z uwzględnieniem odmienności postępowania zabezpieczającego. Skoro ustawodawca pewne akty i czynności
zabezpieczył możliwością zaskarżenia, innym zaś takiego przywileju odmówił, należy przyjąć, że uczestnicy
postępowania egzekucyjnego nie mogą podejmować działań, które z takim rozwiązaniem byłyby sprzeczne.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną. Jak wyjaśniono, ustawodawca w EgzAdmU zawarł
zamknięty katalog postanowień, na które przysługuje zażalenie. Na rozstrzygnięcie organu egzekucyjnego,
dotyczące możliwości wypłaty przez zobowiązanego z zajętego w celu zabezpieczenia rachunku bankowego,
ustawodawca nie ustanowił środka zaskarżenia. Natomiast przepisy KPA w postępowaniu egzekucyjnym
mają jedynie posiłkowe zastosowanie, nie mogą modyfikować istniejących rozwiązań normatywnych ujętych
w przepisach egzekucyjnych.
W uzasadnieniu wskazano, że zdefiniowane w art. 1a pkt 19 EgzAdmU zajęcie zabezpieczenia jest czynnością
egzekucyjną, polegającą na zastosowaniu środka egzekucyjnego należności pieniężnych w wyniku, której organ
egzekucyjny nabywa prawo rozporządzania składnikami majątkowymi zobowiązanego, w okresie niezbędnym do
wykonania obowiązku objętego dokumentem, stanowiącym podstawę zabezpieczenia, ale która nie prowadzi do
przymusowego wykonania obowiązku. Z powyższej definicji wynika wprost, że podstawowym celem zajęcia
zabezpieczającego jest zmniejszenie ryzyka wierzyciela związanego z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem
przez dłużnika obciążających go obowiązków. Zajęcie zabezpieczające stwarza więc pewne gwarancje, że
w przyszłości dojdzie do wykonania obowiązku.
Wyrażenie zgody przez organ egzekucyjny, na wypłatę przez zobowiązanego części kwoty z zajętego, w celu
zabezpieczenia, rachunku bankowego na pokrycie wydatków niezbędnych dla wykonywania działalności
gospodarczej, musi być poprzedzone analizą, że nie utrudni lub udaremni egzekucji zobowiązania podatkowego, nie
pozbawi ochrony prawnej ich wykonania. Z tego też względu ustawodawca nie uznał za celowe ustanowienia
możliwości zaskarżania postanowienia wydanego w trybie art. 166a § 2 EgzAdmU. W ocenie NSA, ustawodawca,
odsyłając w art. 18 EgzAdmU do odpowiedniego stosowania przepisów KPA, odwołuje się przede wszystkim do
fundamentalnych zasad postępowania administracyjnego tj. legalności, prawdy obiektywnej, przekonywania,
udzielenia informacji i szybkości postępowania, ochrony trwałości rozstrzygnięć ostatecznych.
W uzasadnieniu wyroku podkreślono, że zajęcie egzekucyjne i zajęcie zabezpieczające to dwie różne
instytucje postępowania egzekucyjnego. Zajęcie zabezpieczające, dokonane przez organ egzekucyjny, nie
zmierza do wykonania obowiązku, ale zabezpiecza jego realizację w przyszłości. Natomiast celem zajęcia
egzekucyjnego jest doprowadzenie do przymusowego wykonania obowiązku. Pamiętać należy, że zwrot
legislacyjny „stosuje się odpowiednio” oznacza, że wskazane przez art. 166b EgzAdmU przepisy mają
zastosowanie, lecz z niezbędnymi modyfikacjami, podyktowanymi specyfiką postępowania
zabezpieczającego. Zważywszy na różne cele obu rodzajów postępowań, jest rzeczą ewidentną, że

w postępowaniu w przedmiocie zajęcia zabezpieczającego nie ma zastosowania art. 13 EgzAdmU. Ma on
natomiast zastosowanie w przypadku zajęcia egzekucyjnego.
Wyrok NSA z 20.3.2018 r., II FSK 731/16

Ustawodawca nie przewidział możliwości zaskarżenia postanowienia organu egzekucyjnego dotyczącego wypłaty z zajętego rachunku bankowego. NSA podkreślił, że przepisy KPA mają jedynie zastosowanie posiłkowe w postępowaniu egzekucyjnym, nie mogą zmieniać istniejących norm egzekucyjnych. Zajęcie zabezpieczające ma na celu zabezpieczenie realizacji obowiązku w przyszłości, natomiast zajęcie egzekucyjne doprowadza do przymusowego wykonania obowiązku.