System pozyskiwania, eksploatacji i wycofywania sprzętu wojskowego sił zbrojnych RP na podstawie decyzji nr 141/MON z 5.7.2017 r.

Decyzja nr 141/MON Ministra Obrony Narodowej z 5.7.2017 r. wprowadza zmiany do systemu pozyskiwania, eksploatacji i wycofywania sprzętu wojskowego Sił Zbrojnych RP. Nowy akt prawny uporządkowuje istniejące procedury oraz zmienia zakres zadań przypisanych uczestnikom systemu.

Tematyka: Decyzja 141/MON, system pozyskiwania, sprzęt wojskowy, Siły Zbrojne, eksploatacja, wycofanie, kompetencje, faza cyklu życia, pilna potrzeba operacyjna, NSPO, zamówienia, NATO, Ministerstwo Obrony Narodowej

Decyzja nr 141/MON Ministra Obrony Narodowej z 5.7.2017 r. w sprawie pozyskiwania, eksploatacji
i wycofywania sprzętu wojskowego Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. Urz. Min. Obr. Nar. z 2017 r.
poz. 149; dalej jako: Decyzja 141/MON) ma na celu określenie funkcjonowania systemu pozyskiwania sprzętu
wojskowego. Nowy akt prawny wprowadza ograniczone zmiany do systemu i służy głównie uporządkowaniu
istniejących procedur.
• Celem decyzji jest jedynie uporządkowanie i niezbędne zmodyfikowanie dotychczas obowiązujących procedur.
• Decyzja zmienia zakres zadań przypisanych podmiotom uczestniczącym w pozyskiwaniu sprzętu wojskowego –
Sekretarzowi Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej, Szefowi Sztabu Generalnego Wojska Polskiego i centralnym
organom logistycznym oraz wprowadza domniemanie kompetencji na rzecz Dyrektora Departamentu Polityki
Zbrojeniowej.
• Zmieniono definicję pojęcia „pilna potrzeba operacyjna” oraz dodano nową fazę cyklu życia sprzętu wojskowego
w postaci fazy wycofania sprzętu z Sił Zbrojnych. Decyzja 141/MON uchyla dotychczas obowiązującą regulację
w tym zakresie, tj. decyzję nr 72/MON Ministra Obrony Narodowej z 25.3.2013 r. Polskiej (Dz. Urz. Min. Obr. Nar.
z 2013 r. poz. 78, ze zm.; dalej jako: Decyzja 72/MON).
Zakres zastosowania Decyzji 141/MON
Decyzja 141/MON wprowadza odmienny zakres przedmiotowy zastosowania niż dotychczas obowiązująca Decyzja
72/MON. Nowa regulacja odnosi się nie tylko procesu pozyskiwania sprzętu wojskowego, lecz również jego części,
komponentów, podzespołów, technicznych środków materiałowych do sprzętu wojskowego oraz usług, a także
dostaw, usług i robót budowlanych bezpośrednio związanych ze sprzętem wojskowym.
Wyłączenia stosowania Decyzji 141/MON
Decyzja 141/MON wprowadza także katalog przypadków, co do których nie istnieje obowiązek jej stosowania.
Katalog ten zasadniczo pokrywa się z listą wyjątków ustanowionych Decyzją 72/MON. Wyłączono jednak stosowanie
Decyzji 141/MON w przypadku pozyskiwania sprzętu wojskowego i usług, dla których gestorem jest Narodowe
Centrum Kryptologii lub Dowództwo Wojsk Obrony Terytorialnej, a także w stosunku do pozyskiwania części,
komponentów, podzespołów sprzętu wojskowego lub technicznych środków materiałowych do sprzętu wojskowego
oraz dostaw i usług związanych z jego eksploatacją lub utrzymaniem.
Nowy uczestnik systemu
Nowym uczestnikiem systemu pozyskiwania sprzętu wojskowego jest Dyrektor Departamentu Polityki
Zbrojeniowej („DPZ”), który realizuje czynności niezastrzeżone do kompetencji innych osób funkcyjnych. Dyrektor
DPZ odpowiada za monitorowanie funkcjonowania systemu pozyskiwania sprzętu wojskowego. W związku z tym jest
uprawniony do żądania przekazania informacji lub dokumentów dotyczących funkcjonowania tego systemu. Na jego
wniosek szefowie komórek lub jednostek organizacyjnych Ministerstwie Obrony Narodowej („MON”) przesyłają mu
okresowe sprawozdania lub raporty. Na podstawie decyzji Sekretarza Stanu w MON Dyrektor DPZ przeprowadza
audyt obszaru funkcjonowania systemu wskazanego w decyzji, a wnioski z audytu opiniuje z odpowiednimi
komórkami i jednostkami realizującymi działania w obszarze podlegającymi audytowi. Następnie przekazuje wnioski
wraz z rekomendacjami Sekretarzowi Stanu.
Do dnia 30 kwietnia danego roku Dyrektor DPZ opracowuje raport o stanie jego funkcjonowania systemu wraz
z propozycjami działań doskonalących.
Dodatkowo, opracowuje projekt decyzji w sprawie pozyskania sprzętu wojskowego lub usługi w trybie lub na
zasadach innych niż określony w Decyzji 141/MON, opiniuje i uzgadnia dokumenty na zasadach określonych
w Decyzji 141/MON, a także opracowuje projekt decyzji w sprawie powołania zespołu do przeprowadzenia procedury
pozyskania sprzętu wojskowego w ramach pilnej potrzeby operacyjnej.
Zmiany w kompetencjach podmiotów uczestniczących w systemie
Decyzja 141/MON wprowadza zmiany w zakresie kompetencji innych podmiotów uczestniczących w pozyskiwaniu
sprzętu wojskowego. Kluczowe z nich dotyczą Sekretarza Stanu w MON, Szefa Sztabu Generalnego Wojska
Polskiego oraz centralnych organów logistycznych.

Od dnia wejścia w życie Decyzji 141/MON Sekretarz Stanu w MON jedynie nadzoruje funkcjonowanie systemu
pozyskiwania uzbrojenia. Nie będzie zatem uprawniony do ustanawiania programów uzbrojenia i nadzoru ich
realizacji. Co najwyżej, będzie mógł nakazać powtórzenie części lub całości fazy analityczno-koncepcyjnej. Z kolei
Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego obecnie wnioskuje o ustanowienie programu operacyjnego, a nie, jak
określała Decyzja 72/MON, je ustanawia.
Decyzja 141/MON znacząco poszerza kompetencje centralnych organów logistycznych, m.in. w zakresie
określania zasad i norm wsparcia i zabezpieczenia logistycznego sprzętu wojskowego.
Pilna potrzeba operacyjna
Decyzja 141/MON wprowadza zmianę w definicji „pilnej potrzeby operacyjnej”. Obecnie oznacza ona potrzebę
pilnego (a nie jak w poprzednio obowiązującej Decyzji 72/MON – natychmiastowego) pozyskania nowego sprzętu
wojskowego lub usługi bezpośrednio związanej z wystąpieniem sytuacji kryzysowej lub gdy ze względu na wyjątkową
sytuację istnieje konieczność pilnego (a nie natychmiastowego) pozyskania sprzętu wojskowego lub usług.
W przypadku zidentyfikowanej potrzeby pozyskania nowego sprzętu wojskowego w ramach pilnej potrzeby
operacyjnej Dowódca Operacyjny Rodzajów Sił Zbrojnych występuje z wnioskiem o rozpoczęcie procedury do
Sekretarza Stanu w MON, jednocześnie informując o tym Szefa Sztab Generalnego Wojska Polskiego.
Ustalenie innego sposobu pozyskania sprzętu wojskowego
Decyzja 141/MON dopuszcza stosowanie odmiennych sposobów pozyskiwania sprzętu wojskowego lub usług
niż te, które zostały w niej określone. Taka sytuacja może wystąpić w uzasadnionych przypadkach (w
szczególności ze względów technicznych, organizacyjnych, ekonomicznych lub celowościowych) w każdym etapie
i fazie systemu pozyskiwania sprzętu wojskowego. Takie działanie może mieć miejsce w szczególności z uwagi
na:
1. wymagany termin pozyskania sprzętu wojskowego, w szczególności, którego gestorem nie jest Dowództwo
Wojsk Obrony Terytorialnej, a przeznaczonego dla Wojsk Obrony Terytorialnej,
2. złożoność sprzętu wojskowego lub
3. pozyskiwanie sprzętu wojskowego lub usług ściśle powiązanych z realizacją niezbędnej infrastruktury
przeznaczonej do montażu lub funkcjonowania sprzętu wojskowego.
Gdy szacunkowy koszt pozyskania sprzętu wojskowego lub usługi przekracza lub jest równy kwocie 100 000 000
PLN, Minister Obrony Narodowej określa, w formie decyzji, odmienny niż wskazany w Decyzji nr 141/MON sposób
pozyskania sprzętu wojskowego lub usługi. Gdy jednak szacunkowy koszt jest mniejszy niż 100 000 000 PLN, taką
decyzję wydaje Sekretarz Stanu w MON.
DPZ opracowuje projekt decyzji dotyczącej określenia odmiennego sposobu pozyskania sprzętu wojskowego lub
usługi po uzyskaniu zgody Sekretarza Stanu w MON oraz po uzgodnieniu z Biurem do Spraw Procedur
Antykorupcyjnych oraz z zainteresowanymi komórkami lub jednostkami organizacyjnymi resortu obrony narodowej.
W uzasadnieniu projektu decyzji należy przedstawić wszystkie przesłanki faktyczne, prawne i merytoryczne,
potwierdzające racjonalność proponowanych środków i metod oraz uzyskane korzyści w odniesieniu do środków
i metod stosowanych w Decyzji 141/MON.
Komentowane rozwiązanie oznacza, że MON będzie miał dowolność w zakresie procedury wyboru i zakupu danego
systemu uzbrojenia, opierając się jedynie na decyzji przygotowanej przez DPZ. Obecnie trudno przewidzieć, w jaki
sposób MON będzie korzystać z tego uprawnienia i czy będzie ono stanowić narzędzie do faworyzowania niektórych
podmiotów działających w branży obronnej.
Zakup sprzętu wojskowego za pośrednictwem NSPO
Zakupy sprzętu wojskowego mogą się odbywać za pomocą NATO Support & Procurement Organisation
(„NSPO”). Do zakupu sprzętu wojskowego za pośrednictwem NSPO lub zakupu usług bezpośrednio związanych ze
sprzętem wojskowym za pośrednictwem NSPO stosuje się decyzję Ministra Obrony Narodowej nr 177/MON
z 3.7.2013 r. w sprawie zasad udzielania zamówień, których przedmiotem są dostawy sprzętu wojskowego i usługi
bezpośrednio związane ze sprzętem wojskowym na podstawi szczególnych procedur obowiązujących w Organizacji
Wsparcia NATO (Dz. Urz. Min. Obr. Nar. Z 2013 r. poz. 167).
Zastosowanie powyżej procedury może nastąpić w przypadkach, gdy istnieje możliwość: 1) uzyskania niższych cen
w wyniku grupowania zamówienia, 2) szybszego pozyskania, 3) zwiększenia konkurencji lub 4) pozyskanie sprzętu
wojskowego z zastosowaniem innych procedur byłoby niemożliwe, niecelowe albo utrudnione.
Nowa faza cyklu życia sprzętu wojskowego

Decyzja 141/MON dodaje nową fazę w cyklu życia sprzętu wojskowego w postaci fazy wycofania sprzętu z Sił
Zbrojnych. Faza ta dzieli się na dwa etapy, tj. usuwanie ze środowiska operacyjnego oraz likwidację. W ramach
Decyzji 72/MON wycofanie uzbrojenia z linii odbywało się w ramach fazy eksploatacyjnej.
Status dotychczasowych spraw
Sprawy rozpoczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie Decyzji 141/MON realizuje się w oparciu
o dotychczas obowiązujące przepisy, jednak nie dłużej niż do zakończenia fazy lub etapu, w którym znajduje się
realizacja sprawy. Dodatkowo, na uzasadniony wniosek głównego uczestnika systemu pozyskiwania sprzętu
wojskowego (np. Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego lub Szefa Inspektoratu Uzbrojenia), Sekretarz Stanu
w MON może wyrazić zgodę na realizację spraw rozpoczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie
Decyzji 141/MON w oparciu o dotychczasowe przepisy.
Decyzja nr 141/MON Ministra Obrony Narodowej z 5.7.2017 r. w sprawie pozyskiwania, eksploatacji i wycofywania
sprzętu wojskowego Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej weszła w życie 6.7.2017 r.

Decyzja 141/MON ma na celu usprawnienie funkcjonowania systemu pozyskiwania sprzętu wojskowego poprzez wprowadzenie nowych kompetencji, definicji i procedur. Wprowadza także możliwość stosowania innych sposobów pozyskiwania sprzętu oraz dodaje nową fazę cyklu życia sprzętu wojskowego - wycofanie.