Wprowadzenie ułatwień z zakresu prawa żywnościowego

Celem ustawy z 4.10.2018 r. o zmianie ustawy o produktach pochodzenia zwierzęcego i ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia jest wprowadzenie ułatwień z zakresu prawa żywnościowego dla podmiotów prowadzących produkcję żywności na małą skalę i wprowadzających ją na rynek w krótkich łańcuchach dystrybucji. Zmiany obejmują zniesienie obowiązków związanych z zatwierdzaniem projektów technologicznych zakładów i informowaniem organów inspekcji, co ma zachęcić rolników do rozpoczęcia działalności w produkcji i sprzedaży żywności.

Tematyka: ustawa, zmiany, produkcja żywności, mała skala, łańcuch dystrybucji, ułatwienia, rolnictwo, bezpieczeństwo żywności, rejestr zakładów, podmioty prowadzące działalność, obowiązki, projekty technologiczne, informowanie, inspekcja, handel detaliczny

Celem ustawy z 4.10.2018 r. o zmianie ustawy o produktach pochodzenia zwierzęcego i ustawy
o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U. z 2018 r. poz. 2136, dalej jako: ZmProdZwierzU18) jest
wprowadzenie ułatwień z zakresu prawa żywnościowego dla podmiotów zamierzających prowadzić
produkcję żywności na małą skalę i jej wprowadzanie na rynek w krótkich łańcuchach dystrybucji.
• Zniesiono obowiązek sporządzania i przedkładania powiatowemu lekarzowi weterynarii do zatwierdzenia projektu
technologicznego zakładu oraz dopełniania obowiązku informacyjnego również w przypadku podmiotów
prowadzących sprzedaż bezpośrednią lub działalność marginalną, lokalną i ograniczoną.
• Zniesiono obowiązek zatwierdzania przez organy inspekcji działalności przez podmioty zamierzające prowadzić
produkcję żywności na niewielką skalę w pomieszczeniach używanych głównie jako prywatne domy mieszkalne, ale
gdzie regularnie przygotowuje się żywność w celu wprowadzania do obrotu.
Zmiana w ustawie o produktach pochodzenia zwierzęcego
Zmianie uległ art. 19 ust. 4 ustawie z 16.12.2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz.
242, dalej jako: PrPochZwierzU). Dotychczas regulacja nakładała na podmioty zamierzające prowadzić działalność
w zakresie produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przed uzyskaniem pozwolenia na budowę zakładu
obowiązek sporządzenia projekt technologiczny zakładu i przesłać go wraz z wnioskiem o zatwierdzenie tego
projektu powiatowemu lekarzowi weterynarii właściwemu ze względu na planowane miejsce prowadzenia tej
działalności oraz obowiązek powiadomienia pisemnie właściwego powiatowego lekarza weterynarii o zakresie
i wielkości produkcji oraz rodzaju produktów pochodzenia zwierzęcego, które mają być produkowane w tym
zakładzie. Zatwierdzenie projektu technologicznego zakładu następuje w drodze decyzji. Powyższe obowiązki nie
dotyczyły statków rybackich, w tym statków przetwórni i statków zamrażalni, gospodarstw, na terenie których
dokonuje się uboju zwierząt w celu pozyskania mięsa na użytek własny, oraz podmiotów zamierzających prowadzić
działalność w zakresie transportu lub produkcji podstawowej, lub rolniczego handlu detalicznego produktami
pochodzenia zwierzęcego lub żywnością.
Wprowadzona zmiana ustawy o produktach pochodzenia zwierzęcego zniosła obowiązek sporządzania
i przedkładania powiatowemu lekarzowi weterynarii do zatwierdzenia projektu technologicznego zakładu
oraz dopełniania obowiązku informacyjnego wynikającego z przepisów art. 19 PrPochZwierzU również
w przypadku podmiotów prowadzących sprzedaż bezpośrednią lub działalność marginalną, lokalną
i ograniczoną. Podmioty te będą natomiast nadal zobowiązane składać wniosek o wpis do rejestru zakładów
w terminie co najmniej 30 dni przed dniem rozpoczęcia planowanej działalności, w formie pisemnej.
Ratio legis dla powyższej zmiany wskazano w uzasadnieniu projektu zmian do ustawy: „Wprowadzenie takiego
ułatwienia może być zachętą dla rolników, którzy zamierzają prowadzić produkcję żywności i jej sprzedaż nie tylko
konsumentom końcowym ale i do sklepów, restauracji, czy stołówek, w ramach ww. form działalności. W przypadku
obydwu tych form działalności można prowadzić sprzedaż żywności wyprodukowanej z własnych surowców zarówno
konsumentowi końcowemu jak i do zakładów prowadzących handel detaliczny bezpośrednio zaopatrujących
konsumenta końcowego.” (Uzasadnienie projektu, s. 3).
Zmiany w ustawie o bezpieczeństwie żywności i żywienia
Przepis art. 2 ZmProdZwierzU18 wprowadza zmiany w art. 63 ust. 2 ustawy z 25.8.2006 r. o bezpieczeństwie
żywności i żywienia (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1541 ze zm., dalej jako: BezpŻywnU). Zmiana ta ma na celu ułatwienie
rozpoczęcia działalności przez podmioty zamierzające prowadzić produkcję żywności na niewielką skalę
w pomieszczeniach używanych głównie jako prywatne domy mieszkalne, ale gdzie regularnie przygotowuje się
żywność w celu wprowadzania do obrotu, o których mowa w rozdziale III załącznika II do rozporządzenia (WE) nr
852/2004. Zniesiono bowiem obowiązek zatwierdzenia tego rodzaju działalności przez właściwy organ Państwowej
Inspekcji Sanitarnej. Podmioty prowadzące taką działalność będą jedynie zobowiązane do złożenia wniosku
o wpis do rejestru zakładów.
Zdaniem ustawodawcy „Wprowadzenie takiego ułatwienia może być zachętą dla rolników, którzy np. prowadzą
obecnie rolniczy handel detaliczny, a chcieliby prowadzić produkcję żywności i jej sprzedaż nie tylko konsumentom
końcowym ale i do sklepów, restauracji, czy stołówek, do rozpoczynania prowadzenia ww. działalności.”
(Uzasadnienie projektu, s. 4).
Przepisy przejściowe

Przepis art. 3 ZmProdZwierzU18 stanowi, że postępowania w sprawie zatwierdzenia: 1) projektu technologicznego
zakładu, w którym ma być prowadzona działalność: a) w zakresie produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego
przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej lub b) marginalna, lokalna i ograniczona, o której mowa w art. 1 ust. 5
lit. b (ii) rozporządzenia (WE) nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 29.4.2004 r. ustanawiającego
szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego (Dz. Urz. UE L Nr 139
z 30.4.2004 r., s. 55 ze zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 45, s. 14); 2) zmiany sposobu
użytkowania zakładu lub jego części, w którym jest prowadzona działalność wymieniona w pkt 1 – wszczęte na
podstawie ustawy zmienianej w art. 1 i niezakończone decyzją ostateczną do dnia wejścia w życie niniejszej
ustawy, umarza się.
Przepis przejściowy w art. 4 ZmProdZwierzU18 utrzymuje w mocy, do czasu wydania rozporządzenia zmieniającego,
przepisów rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 18.3.2013 r. w sprawie wymagań, jakie powinien
spełniać projekt technologiczny zakładu, w którym ma być prowadzona działalność w zakresie produkcji produktów
pochodzenia zwierzęcego (Dz.U. z 2013 r. poz. 434).
Ustawa wejdzie w życie 1.1.2019 r.
Autorka jest radcą prawnym

Nowelizacja ustawy o produktach pochodzenia zwierzęcego i ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia wprowadza ułatwienia dla podmiotów prowadzących produkcję żywności na niewielką skalę, eliminując niektóre formalności administracyjne. Wprowadzone zmiany mają na celu zachęcenie rolników do rozpoczęcia działalności w produkcji i sprzedaży żywności na różne formy działalności.