Rozszerzenie kompetencji Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
Celem ustawy nowelizującej z 4.10.2018 r. jest dostosowanie systemu kierowania i dowodzenia Siłami Zbrojnymi do rozwiązań stosowanych w innych państwach będących członkami Sojuszu Północnoatlantyckiego. Zmiany wprowadzone przez nową regulację mają na celu wzmocnienie kompetencji strategicznych Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, decentralizację dowodzenia oraz dostosowanie struktury dowodzenia do standardów NATO.
Tematyka: ustawa, system kierowania, Siły Zbrojne, Szef Sztabu Generalnego, decentralizacja dowodzenia, NATO, Wojska Obrony Terytorialnej, Inspektorat Sił Zbrojnych, modernizacja Sił Zbrojnych RP
Celem ustawy nowelizującej z 4.10.2018 r. jest dostosowanie systemu kierowania i dowodzenia Siłami Zbrojnymi do rozwiązań stosowanych w innych państwach będących członkami Sojuszu Północnoatlantyckiego. Zmiany wprowadzone przez nową regulację mają na celu wzmocnienie kompetencji strategicznych Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, decentralizację dowodzenia oraz dostosowanie struktury dowodzenia do standardów NATO.
Celem ustawy nowelizującej z 4.10.2018 r. jest dostosowanie systemu kierowania i dowodzenia Siłami Zbrojnymi do rozwiązań stosowanych w innych państwach będących członkami Sojuszu Północnoatlantyckiego. • W znaczący sposób zmieni się pozycja Szefa Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych. • Wojska Obrony Terytorialnej pozostaną bezpośrednio podległe Ministrowi Obrony Narodowej. • Inspektorat Sił Zbrojnych zostanie podporządkowany bezpośrednio Szefowi Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Ustawa z 4.10.2018 r. o zmianie ustawy o urzędzie Ministra Obrony Narodowej oraz ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2018 r. poz. 2192) jest odpowiedzią na potrzebę precyzyjnego określenia poszczególnych poziomów i szczebli dowodzenia wynikającą z modernizacji Sił Zbrojnych RP oraz obecności wojsk sojuszniczych, przed wszystkim amerykańskich, w Polsce. Zdaniem ustawodawcy nowa regulacja umożliwi sprawne i skuteczne współdziałanie ze strukturą dowodzenia Sojuszu Północnoatlantyckiego (dalej również jako: Sojusz lub NATO) oraz wojskami innych państw NATO. Omawiana regulacja wprowadza zmiany w dwóch aktach normatywnych: ustawie z 14.12.1995 r. o urzędzie Ministra Obrony Narodowej (t.j.: Dz.U. z 2017 r. poz. 2149 ze zm., dalej jako: UrządMONU) oraz ustawie z 21.11.1967 r. o powszechnym obowiązku ochrony Rzeczypospolitej Polskiej (t.j.: Dz.U. z 2018 r. poz. 1459 ze zm., dalej jako: ObrRPU). Wzmocnienie kompetencji strategicznych Szefa Sztabu Generalnego Najwyższy pod względem pełnionej funkcji żołnierz w czynnej służbie wojskowej (dodany art. 7a ust. 1 UrządMONU), czyli Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego będzie posiadał instrumenty do reprezentowania Sił Zbrojnych RP oraz bieżącego uzgadniania kwestii dotyczących spójności planowania operacyjnego w wymiarze narodowym i sojuszniczym. Będzie dowodził całymi Siłami Zbrojnymi i stanie się najważniejszym dowódcą. Jednoznacznie wskazano zatem, że jest to najważniejszy i najwyższy stopniem organ wojskowy. Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami Szefowi Sztabu Generalnego będą podlegali Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych oraz Dowódca Operacyjny Rodzajów Sił Zbrojnych – dotychczas podporządkowani bezpośrednio Ministrowi Obrony Narodowej. Dodany art. 7a ust. 2 UrządMONU stanowi, że do czasu mianowania Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i przejęcia przez niego dowodzenia Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, dowodzi Siłami Zbrojnymi przy pomocy dowódców rodzajów Sił Zbrojnych. Nowe przepisy nie będą miały wpływu na relację Dowódcy Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych z Dowódcą Operacyjnym Rodzajów Sił Zbrojnych. Pozostaną oni na tym samym operacyjnym poziomie dowodzenia. Podobnie realizowane przez nich zadania nie zostaną poddane istotnej korekcie. Wprowadzenie omówionych wyżej rozwiązań ustawodawca uzasadnia koniecznością dostosowania przyjmowanych w Polsce rozwiązań systemu dowodzenia do tych, które stosowane są w NATO i większości państw Sojuszu: „W ramach NATO zasadą jest jasne rozdzielenie poziomów: strategicznego, operacyjnego i taktycznego oraz zachowanie zasady hierarchiczności w zakresie uprawnień decyzyjnych i odpowiedzialności poszczególnych organów dowodzenia. Dlatego też w systemie narodowym powinno się stosować tożsame rozwiązania tworzone w oparciu o powyższe zasady. Ich niestosowanie może rodzić obawy dotyczące praktycznych możliwości sprawnego i skutecznego współdziałania ze strukturą dowodzenia NATO oraz siłami sojuszniczymi w przypadku prowadzenia działań sojuszniczych zarówno podczas zagranicznych operacji reagowania kryzysowego, jak i prowadzenia obrony kolektywnej w ramach gwarancji wynikających z art. 5 Traktatu Waszyngtońskiego” (Uzasadnienie projektu, s. 1). Znowelizowany art. 8 UrządMONU szerzej niż w dotychczasowym stanie prawnym określa zakres działania Szefa Sztabu, który ma stać się łącznikiem między politycznym a operacyjnym szczeblem dowodzenia. Wojska Obrony Terytorialnej Bezpośrednio podległy Ministrowi Obrony Narodowej pozostanie Dowódca Wojsk Obrony Terytorialnej do czasu osiągnięcia pełnej zdolności do działania przez tę formację. Wojska Obrony Terytorialnej zostaną podporządkowane, podobnie jak pozostałe rodzaje Sił Zbrojnych RP, Szefowi Sztabu Generalnego Wojska Polskiego po uzyskaniu certyfikacji narodowej. Szef Sztabu Generalnego będzie miał jednak obowiązek prowadzenia prac planistycznych związanych z użyciem tego rodzaju sił zbrojnych na wypadek kryzysu lub wojny. Zmiany w ustawie o powszechnym obowiązku obrony RP W celu usprawnienia funkcjonowania systemu logistycznego w Siłach Zbrojnych RP I nspektorat Sił Zbrojnych zostanie podporządkowany bezpośrednio Szefowi Sztabu Generalnego Wojska Polskiego (art. 13a ust. 1 ObrRPU). W opinii ustawodawcy przeniesienie Inspektoratu na poziom strategiczno-operacyjny pozytywnie wpłynie na efektywność procesu zabezpieczenia logistycznego Sił Zbrojnych RP oraz sił sojuszniczych w działaniach podejmowanych przez nie w zakresie zobowiązań traktatowych. Ustawa wejdzie w życie 23.12.2018 r.
Nowe przepisy ustawy o zmianie ustawy o urzędzie Ministra Obrony Narodowej i o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej mają na celu usprawnienie funkcjonowania systemu kierowania Siłami Zbrojnymi. Wprowadzone zmiany dotyczą m.in. pozycji Szefa Sztabu Generalnego, podległości Wojsk Obrony Terytorialnej oraz Inspektoratu Sił Zbrojnych. Ustawa wejdzie w życie 23.12.2018 r.