Pozostawienie protestu bez rozpatrzenia z uwagi na wyczerpanie alokacji

Artykuł omawia decyzję o pozostawieniu protestu bez rozpatrzenia z powodu wyczerpania alokacji na realizację działania. Sprawa dotyczy wniosku o dofinansowanie projektu, którego ocena była kwestionowana. Autorzy analizują naruszenie praw wnioskodawcy oraz konsekwencje braku dostępnej alokacji na ponowną ocenę wniosku.

Tematyka: protest, wyczerpanie alokacji, Trybunał Konstytucyjny, dofinansowanie, ocena projektu, naruszenie praw, efektywność procedur administracyjnych

Artykuł 30i pkt 1 ustawy z 6.12.2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (t. jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz.
1307; dalej jako: ZasPolRozU) jest zgodny z art. 78 w zw. z art. 31 ust. 3 w zw. z art. 2 w zw. z art. 32 ust. 1 i 2
Konstytucji RP – stwierdził jednogłośnie Trybunał Konstytucyjny.
„A”. sp. z o.o. złożyła wniosek o dofinansowanie projektu w ramach naboru wniosków ogło-szonego przez Polską
Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. PARP poinformowała „A”. sp. z o.o., że wniosek nie został zakwalifikowany do
wsparcia, ponieważ nie spełnił on kryterium opłacalności. Rów-nież protest został rozpatrzony negatywnie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził, że ocena projektu została przeprowadzona w sposób
naruszający prawo i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez instytucję pośredniczącą. Naczelny Sąd
Administracyjny oddalił skargę kasacyjną Ministra Gospodarki. Następnie organ poinformował „A”. sp. z o.o.
o pozostawieniu protestu bez rozpatrzenia z uwagi na wyczerpanie alokacji na realizację działania. Wojewódzki Sąd
Administracyjny w Warszawie oddalił skargę „A”. sp. z o.o., NSA zaś oddalił jej skargę kasacyjną.
„A”. sp. z o.o. wniosła skargę konstytucyjną twierdząc, że art. 30i pkt 1 ZasPolRozU narusza prawo do
dwuinstancyjnego postępowania w zakresie w jakim pozbawia wnioskodawcę prawa do ponownej oceny
merytorycznej wniosku o dofinansowanie przez właściwą instytucję zarządzającą, w sytuacji braku dostępnej alokacji.
Oświadczenie organu w przedmiocie wyczerpania alokacji dostępnej w danym działaniu lub programie nie podlega
jakiejkolwiek kontroli, tj. w szczególności kontroli organu wyższej instancji lub kontroli sądu administracyjnego, co
należy uznać za bezzasadne zważywszy na bezpośrednie zaangażowanie organu w sprawę, jak również brak
weryfikacji oświadczenia organu przez podmioty trzecie. W skardze dowodzono również, że kwestionowany przepis
godzi też w zasadę sprawiedliwości proceduralnej w zakresie w jakim prowadzi do wydrążenia postępowania
odwoławczego i sądowego z jego podstawowej gwarancji tj. uzyskania takiego orzeczenia, które nie tylko pozwoli na
merytoryczne rozpoznanie sprawy, ale na skuteczną ochronę praw i wolności. „A”. sp. z o.o. wykazywała, że
naruszenie wobec niej zasad równości, niedyskryminacji oraz sprawiedliwości społecznej przejawia się
w uniemożliwieniu jej uzyskania ponownej merytorycznej oceny wniosku, z uwagi na przesłankę niezależną od niej
(brak alokacji), w sytuacji gdy pierwotna ocena wniosku została przeprowadzona nieprawidłowo. W rezultacie „A”. sp.
z o.o. pozbawiona została możliwości uzyskania dofinansowania w razie ewentualnego uwolnienia środków
(wyczerpanie alokacji nie jest bowiem definitywne – jest to wartość podlegająca ciągłym zmianom na skutek m.in.
przesunięć środków finansowych, zmian kursów walut bądź też na skutek nierealizowania projektów innych
beneficjentów), jak również istnieje wysokie prawdopodo-bieństwo, że wsparcie otrzymają wnioski, które uzyskały
mniej punktów niż uzyskałaby „A”. sp. z o.o. w razie ponownej oceny. Różnicowanie wnioskodawców, na tych,
których wnioski otrzymały pozytywną ocenę od razu i tych, którzy taką pozytywną ocenę otrzymali w następstwie
procedury odwoławczej jest bezpodstawne, nie jest uzasadnione innymi konstytucyjnymi wartościami.
Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że art. 30i pkt 1 ZasPolRozU wprowadza dopuszczalny w świetle art. 78
Konstytucji RP wyjątek od zasady zaskarżalności orzeczeń i decyzji wydanych w I instancji. Celem
wprowadzenia takiego rozwiązania była ochrona porządku publicznego oraz praw innych osób. Efektywność,
sprawność oraz szybkość procedur administracyjnych i sądowych, jest szczególnie istotna w regulacjach
dotyczących korzystania z funduszy europejskich, ponieważ środki na dofinansowanie muszą być
pozyskane, wykorzystane i rozliczone w okresie, który wynika z prawa europejskiego i nie może być decyzją
krajowego prawodawcy wydłużony. Trybunał Konstytucyjny wyjaśnił, że otwieranie zakończonych procedur
konkursowych i ponowna ocena wszystkich wniosków o przyznanie dofinansowania, prowadziłaby do
naruszenia konstytucyjnych praw podmiotów, które uzyskały środki z programów operacyjnych i działając
w dobrej wierze już je wydatkowały. Konieczne jest również uwzględnienie interesów osób, które na realizacji
dofinansowanych projektów skorzystają.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego nie zostały naruszone zasady rzetelnej legislacji. Brak definicji legalnej pojęcia
zawartego w treści przepisu – „wyczerpanie alokacji” nie może przesądzać o niekonstytucyjności, zwłaszcza gdy
znaczenie pojęcia użytego przez ustawodawcę jest analogiczne ze znaczeniem potocznym i odnosi się do faktów.
Zaskarżony przepis nie narusza też zasady równości wobec prawa, bowiem wszystkie podmioty, których wnioski
o dofinansowanie nie zostały uwzględnione, są w tej samej sytuacji. Trybunał Konstytucyjny za nieuzasadnione uznał
porównywanie jej z sytuacją podmiotów, których projekty od razu spełniły warunki dofinansowania.
Wyrok TK z 13.11.2018 r., SK 17/17

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że przepis dotyczący wyczerpania alokacji nie jest niekonstytucyjny. Decyzja o pozostawieniu protestu bez rozpatrzenia ma na celu zachowanie porządku publicznego i efektywność procedur administracyjnych. Wyrok TK podkreślił konieczność uwzględnienia interesów podmiotów, które już otrzymały środki z programów operacyjnych.