Cały dorobek naukowy kandydata na profesora podlega ocenie

Tematyka: dorobek naukowy, kandydat na profesora, Centralna Komisja, postępowanie habilitacyjne, recenzje

Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że oceniając dorobek naukowy osoby wobec której ma zostać
wszczęte postępowanie o nadanie tytułu profesora, właściwe organy nie mogą ograniczać się wyłącznie do
okresu po uzyskaniu tytułu doktora habilitowanego, należy oceniać cały dorobek kandydata.
Stan faktyczny
Rady Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego odmówiła poparcia wniosku o nadanie tytułu naukowego
profesora nauk humanistycznych dr hab. H.W. Centralna Komisja Do Spraw Stopni i Tytułów (dalej jako: Centralna
Komisja) utrzymała w mocy zaskarżoną uchwałę. Centralna Komisja uznała, że dorobek naukowy H.W. jest zbyt
skromny i lokalny, nie posiada ona osiągnięć naukowych znacznie przekraczających wymagania stawiane
w przewodzie habilitacyjnym. Większość artykułów została opublikowana w pracach zbiorowych, brakuje publikacji
w czasopismach międzynarodowych. Centralna Komisja nie znalazła wystarczających podstaw do uznania, że H.W.
spełnia wymagania określone w art. 26 ust. 1 ustawy z 14.3.2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz
o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz.U. z 2017 r. poz. 1789; dalej jako: StTytNaukU), zatem wniosek o nadanie
tytułu naukowego profesora został wysunięty przedwcześnie.
Orzeczenie WSA
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie H.W. wskazała, że w przeprowadzonym
postępowaniu powołanych zostało czterech recenzentów – dwie recenzje były pozytywne, dwie negatywne. Jedna
z recenzji negatywnych została przygotowana przez osobę pozostającą z H.W. w konflikcie, który ma źródło
w zarzucie dotyczącym zapożyczenia z dorobku skarżącej bez wskazania tego zapożyczenia. W rezultacie
naruszono prawo skarżącej do czterech obiektywnych i bezstronnych recenzji. Obydwie negatywne recenzje,
uchylają się od oceny całości dorobku naukowego i ograniczają się wyłącznie do oceny dorobku po habilitacji.
W postępowaniu odwoławczym Centralna Komisja powołała dwóch recenzentów tzw. superrecenzentów, którzy nie
wydali oceny jakościowej dorobku skarżącej, tylko przeprowadzili ocenę postępowania przed organem I instancji.
Sąd oddalił skargę. Na podstawie ustawy z 18.3.2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy
o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie
sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 84, poz. 455 ze zm.), od 1.10.2011 r. zmianie uległo szereg
przepisów StTytNaukU. W decyzji brak jest wyraźnego wskazania z jakiej daty przepisy mają zastosowanie
w sprawie, jednak analiza ich treści wskazuje, że organ procedował w oparciu o stan prawny sprzed 1.10.2011 r.,
w tym regulacje rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 15.1.2004 r. w sprawie szczegółowego trybu
przeprowadzania czynności w przewodach doktorskim i habilitacyjnym oraz w postępowaniu o nadanie tytułu
profesora (Dz.U. Nr 15, poz. 128 ze zm.; dalej jako: rozporządzenie). Na mocy art. 33 ust. 2 StTytNaukU
zainteresowani mają do 30.9.2013 r. możliwość wyboru przepisów dotychczasowych albo nowych, według których
ma toczyć się postępowanie w ich sprawie.
W uzasadnieniu wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie podkreślił, że postępowanie w sprawach
o nadanie tytułu naukowego ma wyjątkowy charakter wynikający ze specyfiki tych spraw. Jeżeli StTytNaukU zawiera
szczególną regulację, to nie ma podstaw do stosowania w tym zakresie przepisów KPA. W ramach postępowania
sądowego nie dochodzi do oceny trafności opinii recenzentów w aspekcie dorobku naukowego kandydata i jego
wartości naukowej. W zakresie kognicji sądu administracyjnego pozostaje wyłącznie zbadanie, czy w toku
postępowania o nadanie tytułu nie doszło do naruszenia trybu postępowania określonego przepisami StTytNaukU.
W ocenie Sądu, z decyzji Centralnej Komisji wynika w sposób jednoznaczny, dlaczego uznała stanowisko Rady
Wydziału odmawiające poparcia wniosku o nadanie skarżącej tytułu profesora za słuszne. Oceniła bowiem, że
dorobek naukowy skarżącej nie spełnia ustawowych kryteriów. Zgodnie z art. 26 ust. 1 StTytNaukU tytuł profesora
może być nadany osobie, która uzyskała stopień doktora habilitowanego, ma osiągnięcia naukowe lub
artystyczne znacznie przekraczające wymagania w przewodzie habilitacyjnym oraz posiada poważne
osiągnięcia dydaktyczne, w tym kształcenie kadry naukowej lub artystycznej, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.
Z kolei w myśl § 20 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia, osoba wobec której ma zostać wszczęte postępowanie
o nadanie tytułu profesora, przedstawia wykaz osiągnięć w pracy naukowo-badawczej ze szczególnym
uwzględnieniem okresu po uzyskaniu tytułu doktora habilitowanego oraz ze wskazaniem, które z tych
osiągnięć kandydat uznaje za najważniejsze. Z obu tych regulacji wynika, że uzyskanie tytułu profesora zależy od
osiągnięć naukowych w ogóle, jednak przede wszystkim po uzyskaniu stopnia doktora habilitowanego. Dlatego Sąd
nie podzielił argumentów skarżącej, że wskazane przepisy nakazują recenzentom ocenę całego dorobku naukowego.
W postępowaniu profesorskim bada się przede wszystkim dorobek pohabilitacyjny.

Orzeczenie NSA
Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok i decyzję Centralnej Komisji podzielając zarzut, że
opinia jednego z recenzentów nie jest recenzją w rozumieniu art. 35 ust. 1 pkt. 3 StTytNaukU. Opinia ta nie
analizuje żadnych aspektów dorobku naukowego skarżącej. Recenzent zajmował się prawidłowością
postępowania przed organem I instancji i oceniał kwalifikacje merytoryczne recenzentów. Jednocześnie NSA
stwierdził, że dla oceny dorobku naukowego kandydata na profesora należy wziąć pod uwagę jego dorobek
naukowy w postaci m.in. publikacji i badań, zarówno z okresu po uzyskaniu habilitacji, jak i poprzedzającego
nadanie tego tytułu naukowego. W rezultacie Centralna Komisja musi uzupełnić postępowanie, wyjaśnić
nieścisłości związane z liczbą publikacji skarżącej a także ustalić, czy recenzje spełniają wymóg legalności.
Wyrok NSA z 20.11.2018 r., I OSK 92/17

Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok i decyzję Centralnej Komisji podzielając zarzut, że opinia jednego z recenzentów nie jest recenzją w rozumieniu art. 35 ust. 1 pkt. 3 StTytNaukU. Opinia ta nie analizuje żadnych aspektów dorobku naukowego skarżącej. Recenzent zajmował się prawidłowością postępowania przed organem I instancji i oceniał kwalifikacje merytoryczne recenzentów. Jednocześnie NSA stwierdził, że dla oceny dorobku naukowego kandydata na profesora należy wziąć pod uwagę jego dorobek naukowy w postaci m.in. publikacji i badań, zarówno z okresu po uzyskaniu habilitacji, jak i poprzedzającego nadanie tego tytułu naukowego. W rezultacie Centralna Komisja musi uzupełnić postępowanie, wyjaśnić nieścisłości związane z liczbą publikacji skarżącej a także ustalić, czy recenzje spełniają wymóg legalności.