Sądowa kontrola decyzji wizowych przez konsulów

Celem ustawy nowelizującej z 9.11.2018 r. jest kompleksowe uregulowanie kwestii sądowej kontroli decyzji wizowych podejmowanych przez konsulów. Ustawa dostosowuje polską procedurę sądowo-administracyjną do przepisów unijnych oraz orzeczeń TSUE, wprowadzając zmiany w Prawie o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Nowelizacja wynika z potrzeby dostosowania krajowej regulacji do zaleceń Komisji Europejskiej i orzecznictwa TSUE.

Tematyka: sądowa kontrola, decyzje wizowe, konsulowie, TSUE, procedura odwoławcza, minister spraw zagranicznych, postępowanie administracyjne, Komisja Europejska

Celem ustawy nowelizującej z 9.11.2018 r. jest kompleksowe uregulowanie kwestii sądowej kontroli decyzji
wizowych podejmowanych przez konsulów.
Uchwalenie ustawy z 9.11.2018 r. o zmianie ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U.
z 2019 r. poz. 11, dalej jako: ZmPostAdmU18) jest wynikiem potrzeby dostosowania polskiej procedury sądowo-
administracyjnej do przepisów unijnych aktów prawnych oraz orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
(dalej jako: TSUE lub Trybunał). Regulacje unijne nakładają na państwa członkowskie obowiązek ustanowienia
procedury odwoławczej do decyzji o odmowie wydania wizy z zastrzeżeniem, że postępowanie na pewnym
etapie musi gwarantować środek odwoławczy do sądu.
Ustawa wprowadza zmiany w jednym akcie prawnym: ustawie z 30.7.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi (t.j.: Dz.U. z 2018 r. poz. 1302 ze zm., dalej jako: PostAdmU).
Konieczność nowelizacji przepisów
Konieczność zmiany przepisów wynika z ciążącego na władzach Rzeczpospolitej Polskiej obowiązku dostosowania
krajowej regulacji procedury podejmowania decyzji wizowych przez konsulów do zaleceń Komisji Europejskiej oraz
orzecznictwa TSUE.
Komisja Europejska wszczęła przeciwko Polsce procedurę w trybie art. 258 Traktatu o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej z 26.10.2012 r. (t.j.: Dz.Urz. UE C Nr 326 z 2012 r., s. 47, dalej jako: TFUE). Komisja Europejska
zarzuciła Polsce naruszenie art. 19 ust. 1 TFUE oraz art. 49 ust. 1 KPP w związku z art. 19 ust. 1 TFUE oraz art. 47
KPP w zw. z art. 32 ust. 3, art. 34 ust. 7 i art. 35 ust. 7 Kodeksu wizowego (Rozporządzenie Parlamentu
Europejskiego i Rady (WE) Nr 810/2009 z 13.7.2009 r. ustanawiające Wspólnotowy Kodeks Wizowy, Dz. Urz. UE L
Nr 243 z 2009 r., s. 1). Komisja Europejska zarzuciła Polsce, że w krajowym porządku prawnym nie
zapewniono osobom ubiegającym się o wydanie wiz Schengen (wiz uprawniających cudzoziemca do pobytu
na terytorium państwa docelowego oraz do poruszania się po całym obszarze Strefy Schengen) oraz
posiadaczom tych wiz prawa do odwołania się do organu sądowego od decyzji konsula o odmowie wydania,
cofnięciu lub unieważnieniu wiz.
Powyższe stanowisko potwierdzone zostało w orzeczeniu TSUE z 13.12.2017 r. w sprawie C-403/16 Soufiane el
Hassani. Trybunał orzekł, że państwo członkowskie ma obowiązek ustanowienia procedury odwoławczej od
decyzji o odmowie wydania wizy. Szczegółowe zasady regulujące procedurę odwoławczą ukształtowane
zostaną z uwzględnieniem porządku prawnego każdego z państw członkowskich, przy poszanowaniu zasad
równoważności i skuteczności, jednak uwzględniać muszą konieczność zagwarantowania środka
odwoławczego do sądu.
Minister Spraw Zagranicznych
Do rozpoznania skargi właściwy będzie wojewódzki sąd administracyjny, na którego obszarze właściwości ma
siedzibę urząd obsługujący ministra właściwego ds. zagranicznych (Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie)
– art. 13 § 2a PostAdmU.
Minister właściwy ds. zagranicznych będzie podejmował czynności w postępowaniu w imieniu konsulów (dodany
przepis art. 28 § 4 PostAdmU). To minister będzie odpowiedzialny za zapewnienie prawidłowego udziału stron
w postępowaniu, ale stroną postępowania pozostanie konsul, którego zadaniem będzie m. in. sformułowanie
wkładu zawierającego szczegółowy opis stanu faktycznego sprawy oraz opis istotnych okoliczności uzasadniających
wydanie decyzji określonej treści.
Ze względu na udział w postępowaniu konsula i ministra ustawodawca zaproponował dodanie art. 54 § 2d
stanowiącego, że skargę wniesioną za pośrednictwem konsula minister właściwy do spraw zagranicznych przekazuje
sądowi wraz z kompletnymi i uporządkowanymi aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie 60 dni od dnia jej
otrzymania przez konsula.
Ustawa wchodzi w życie 4.3.2019 r.

Ustawa o zmianie Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi wprowadza procedurę odwoławczą do sądu w przypadku decyzji o odmowie wydania wizy. Minister Spraw Zagranicznych będzie odpowiedzialny za postępowanie z udziałem konsula, a skargi będą przekazywane sądowi przez ministra właściwego ds. zagranicznych. Nowe przepisy wchodzą w życie 4.3.2019 r.