Brak adresu elektronicznego na pełnomocnictwie szczególnym podatkowym

W publikacji omawiającej wyrok WSA w Gliwicach dotyczący braku adresu elektronicznego na pełnomocnictwie szczególnym podatkowym, przedstawiono sytuację, w której brak wskazania adresu ePUAP przez pełnomocnika spowodował pozostawienie odwołania bez rozpatrzenia. Autorzy analizują konsekwencje formalnego braku pełnomocnictwa oraz interpretację przepisów Ordynacji podatkowej dotyczących adresu elektronicznego. W kontekście zmian wprowadzonych w 2016 roku podkreślają istotę prawidłowego wypełnienia dokumentów pełnomocnictwa, aby uniknąć problemów proceduralnych.

Tematyka: brak adresu elektronicznego, pełnomocnictwo szczególne, ePUAP, Ordynacja podatkowa, Kolegium Odwoławcze, Wojewódzki Sąd Administracyjny, procedury podatkowe, brak pełnomocnictwa, doręczenia elektroniczne

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 23.8.2018 r. (I SA/Gl 679/18) uwzględnił skargę
strony na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego o pozostawieniu bez rozpatrzenia
odwołania od decyzji Prezydenta Miasta. Przyczyną wydania zaskarżonego postanowienia był brak
wskazania przez pełnomocnika adresu elektronicznego w ePUAP (elektroniczna Platforma Usług
Administracji Publicznej). Zdaniem WSA nie istniały powody do pozostawienia bez rozpatrzenia odwołania,
gdyż możliwe było nadanie odwołaniu właściwego biegu. Nieposiadanie adresu elektronicznego przez
pełnomocnika profesjonalnego nie stanowi zaś naruszenia przepisu prawa powszechnie obowiązującego.
Stan faktyczny
Prezydent Miasta ustalił stronie podatku od nieruchomości na 2017 r. Radca prawny w imieniu strony złożył
odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego od tejże decyzji w ustawowym terminie. Do odwołania
załączono pełnomocnictwo udzielone przez stronę skarżącą. Złożone pełnomocnictwo nie było zgodne ze wzorem
wynikającym z przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z 28.12.2015 r. w sprawie wzorów pełnomocnictwa
szczególnego i pełnomocnictwa do doręczeń oraz wzorów zawiadomienia o zmianie, odwołaniu lub wypowiedzenia
tych pełnomocnictw (Dz.U. z 2015 r. poz. 2330 ze zm., dalej jako: PełnSzczegR).
Z tego powodu Kolegium wezwało pełnomocnika do przedłożenia, w terminie 7 dni, pełnomocnictwa do
reprezentowania skarżącej według wzoru z rozporządzenia Ministra Finansów z 28.12.2015 r. w sprawie wzorów
pełnomocnictwa szczególnego i pełnomocnictwa do doręczeń oraz wzorów zawiadomienia o zmianie, odwołaniu lub
wypowiedzenia tych pełnomocnictw wraz z dowodem uiszczenia opłaty skarbowej i wskazaniem adresu
elektronicznego w ePUAP (adres konta użytkownika). Jednocześnie organ pouczył, że nieuzupełnienie odwołania we
wskazanym wyżej zakresie i w wyznaczonym terminie spowoduje pozostawienie odwołania bez rozpatrzenia.
W odpowiedzi na powyższe wezwanie, radca prawny przedłożył pełnomocnictwo szczególne na druku PPS-1 do
działania w imieniu strony skarżącej. Druk pełnomocnictwa szczególnego nie został wypełniony w pozycji nr 47
w zakresie wskazania adresu elektronicznego. Równocześnie pełnomocnik poinformował, że nie korzysta z ePUAP
i wniósł o doręczenie pism za pośrednictwem operatora pocztowego.
Kolegium pozostawiło bez rozpatrzenia odwołanie strony skarżącej. W uzasadnieniu postanowienia organ zauważył,
że pomimo wyraźnego wezwania min. do wskazania adresu elektronicznego, radca prawny przedłożył
pełnomocnictwo szczególne, nie wypełniając pozycji nr 47 w zakresie adresu elektronicznego. W związku z tym
organ stwierdził, że dokument pełnomocnictwa nie spełnia kryteriów ustanowionych w przepisach Ordynacji
podatkowej i nie wywołuje skutku prawnego, co w konsekwencji spowodowało nieuzupełnienie braku formalnego
odwołania.
Od postanowienia Kolegium strona wniosła zażalenie. Kolegium nie uwzględniło zażalenia i utrzymało w mocy swoje
rozstrzygnięcie. W uzasadnieniu Kolegium podkreśliło ponownie, że w myśl art. 138a § 1 ustawy z 29.8.1997 r. -
Ordynacja podatkowa (t.j.: Dz.U. z 2018 r. poz. 800 ze zm, dalej jako: OrdPU), strona może działać przez
pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga pełnomocnictwo szczególne udzielone na piśmie oraz
zawiadomienie o jego zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu składa się do akt sprawy według wzoru określonego
w rozporządzeniu Ministra Finansów z 28.12.2015 r. w sprawie wzorów pełnomocnictwa szczególnego
i pełnomocnictwa do doręczeń oraz wzorów zawiadomienia o zmianie, odwołaniu lub wypowiedzenia tych
pełnomocnictw, który w pozycji nr 47 przewiduje podanie właściwego adresu elektronicznego. Adresem tym powinien
być adres umożliwiający doręczenie pism w trybie art. 152a Ordynacji podatkowej, co wyartykułowano
w objaśnieniach do formularza.
Kolegium zauważyło, że stosownie do art. 144 § 5 OrdPU doręczanie pism pełnomocnikowi będącemu
adwokatem, radcą prawnym lub doradcą podatkowym oraz organom administracji publicznej następuje za
pomocą środków komunikacji elektronicznej albo w siedzibie organu podatkowego. Oznacza to, że przepisy
Ordynacji podatkowej wyraźnie wskazują na obowiązek pełnomocnika profesjonalnego do podania w postępowaniu
podatkowym adresu elektronicznego. Zatem jeżeli dokument pełnomocnictwa składany w toku postępowania
podatkowego nie spełnia kryteriów ustanowionych w przepisach ustawy, to organ podatkowy nie może takiego
dokumentu traktować jako skutecznie złożonego. Skoro natomiast dokument pełnomocnictwa jest wadliwy
(bezskuteczny), to odwołanie jest dotknięte brakiem formalnym sprowadzającym się do braku pełnomocnictwa.
Kolegium podkreśliło, że przy wezwaniu wyraźnie akcentowany był obowiązek podania adresu elektronicznego
umożliwiającego doręczenie zgodnie z wymogami ustawy (ePUAP). Z uwagi na nieuzupełnienie braku formalnego

odwołania w postaci wymaganego przepisami prawa podatkowego pełnomocnictwa, pomimo wezwania w tym
zakresie, odwołanie podlegało pozostawieniu bez rozpatrzenia.
Strona wniosła na postanowienie Kolegium skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, w której
podniosła, że przepisy prawa nie nakazują profesjonalnym pełnomocnikom posiadania konta indywidualnego
w ePUAP. Brak podania adresu elektronicznego nie może być zatem przyczyną pozostawienia odwołania bez
rozpatrzenia.
Stan prawny
Uchylając postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego WSA zauważył, że ustawą z 10.9.2015 r.
o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1649, dalej jako: ustawa
zmieniająca) wprowadzono z dniem 1.1.2016 r. zmiany w Ordynacji podatkowej m.in. w zakresie pełnomocnictw oraz
doręczeń, mające na celu usprawnienie postępowań podatkowych, w których strona reprezentowana jest przez
zawodowego pełnomocnika. Wskazał, że doręczenie profesjonalnemu pełnomocnikowi pism w postępowaniu
podatkowym co do zasady następuje za pomocą środków komunikacji elektronicznej, zaś doręczenie drogą
tradycyjną – dopiero w przypadku wystąpienia problemów technicznych, uniemożliwiających organowi doręczenie za
pomocą środków komunikacji elektronicznej.
Zdaniem WSA, niepodanie przez profesjonalnego pełnomocnika adresu elektronicznego stanowi naruszenie art.
138c § 1 OrdPU, wedle którego: „Pełnomocnictwo wskazuje dane identyfikujące mocodawcę, w tym jego identyfikator
podatkowy, dane identyfikujące pełnomocnika, w tym jego identyfikator podatkowy, a w przypadku nierezydenta -
numer i serię paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość, lub inny numer identyfikacyjny, o ile nie
posiada identyfikatora podatkowego, adres tego pełnomocnika do doręczeń w kraju, a w przypadku adwokata,
radcy prawnego lub doradcy podatkowego - także jego adres elektroniczny”. Brak ten nie podlega jednak
usunięciu na zasadach określonych w art. 169 § 1 OrdPU i to niezależnie od tego, czy pełnomocnictwo złożono
razem, czy też odrębnie z podaniem. Sąd zauważył, że organ podatkowy nie ma możliwości zobowiązania adresata
do utworzenia konta w ePUAP, ani też nie ma możliwości do uzależnienia doręczenia pism za pomocą środków
komunikacji elektronicznej od posiadania takiego konta.
W ocenie Sądu niewskazanie adresu elektronicznego przez pełnomocnika profesjonalnego nie stanowi
przeszkody w doręczaniu takiej osobie pism przez organ podatkowy. Zastosowanie powinien znaleźć w takiej
sytuacji przepis art. 144 § 3 w zw. z § 1 pkt 1 OrdPU, a zatem organ powinien doręczyć pisma za pokwitowaniem, za
pośrednictwem operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z 23.11.2012 r. - Prawo pocztowe (t.j.: Dz.U. z 2018 r.
poz. 2188 ze zm.), pracowników urzędu obsługującego ten organ, funkcjonariuszy lub upoważnionych pracowników
innego organu podatkowego, lub przez organy lub osoby uprawnione na podstawie odrębnych przepisów. Sąd uznał,
że nieposiadanie adresu elektronicznego przez pełnomocnika profesjonalnego stanowi problem techniczny,
o jakim mowa w art. 144 § 3 OrdPU. WSA wyjaśnił, że problemy techniczne, wobec braku wyraźnego zastrzeżenia
w ustawie, mogą bowiem dotyczyć zarówno organu podatkowego (np. nieprzystosowanie techniczne), jak i adresata
(np. nieposiadanie adresu elektronicznego).
W pełni należy podzielić pogląd wyrażony przez WSA w Gliwicach. Brak wskazania w pełnomocnictwie szczególnym
adresu elektronicznego nie może być traktowany jako brak, który uniemożliwia nadanie podaniu właściwego biegu.
Nie można przy tym tracić z pola widzenia, że wprowadzone formularze miały jedynie uprościć i ujednolić zgłaszanie
pełnomocnictw, o czym stanowi art. 138j pkt 2 OrdPU. Podejście zbyt formalistyczne niewątpliwie zamyka stronom
drogę do skutecznego zaskarżania rozstrzygnięć organów podatkowych. Zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę, że
na gruncie Kodeksu postępowania administracyjnego nie zdecydowano się na wprowadzenie takiego rozwiązania.
Różnicowanie sytuacji prawnej jednostki od rodzaju postępowania nie ma zatem obiektywnego uzasadnienia.
Wyrok WSA w Gliwicach, I SA/Gl 679/18

W wyniku braku adresu elektronicznego na pełnomocnictwie, odwołanie strony skarżącej zostało pozostawione bez rozpatrzenia. Wyrok WSA w Gliwicach wskazał, że nieposiadanie adresu ePUAP przez pełnomocnika profesjonalnego nie stanowi przeszkody w doręczaniu pism przez organ podatkowy, jednak brak wskazania adresu elektronicznego w pełnomocnictwie może spowodować problemy formalne. Sprawa ta podkreśla konieczność zgodności dokumentów pełnomocnictwa z wymogami prawnymi, aby uniknąć konsekwencji związanych z brakiem formalności.