Unia Europejska likwiduje bariery w swobodnym przepływie danych nieosobowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1807 likwiduje bariery w swobodnym przepływie danych nieosobowych w UE, wspierając rozwój technologii, w tym sztucznej inteligencji. Cyfryzacja gospodarki stawia nowe wyzwania dotyczące dostępu, przetwarzania i ponownego wykorzystywania danych nieosobowych.
Tematyka: Unia Europejska, swobodny przepływ danych nieosobowych, Rozporządzenie 2018/1807, cyfryzacja gospodarki, sztuczna inteligencja
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1807 likwiduje bariery w swobodnym przepływie danych nieosobowych w UE, wspierając rozwój technologii, w tym sztucznej inteligencji. Cyfryzacja gospodarki stawia nowe wyzwania dotyczące dostępu, przetwarzania i ponownego wykorzystywania danych nieosobowych.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1807 z 14.11.2018 r. w sprawie ram swobodnego przepływu danych nieosobowych w Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE z 2018 r. L 303/59) likwiduje bariery w swobodnym przepływie danych nieosobowych w Unii Europejskiej. Regulacje, o które zabiegała Polska mają na celu rozwój nowoczesnych technologii, w tym sztucznej inteligencji. • Rozporządzenie 2018/1807 jest odpowiedzią na rosnącą cyfryzację gospodarki i konieczność gromadzenia, analizy i przetwarzania danych nieosobowych między państwami UE. • Celem rozporządzenia jest m.in. zagwarantowanie swobody przedsiębiorczości i swobody świadczenia usług w Unii Europejskiej. • Przepisy rozporządzenia 2018/1807 zabraniają m.in. stosowania na poziomie krajowym restrykcji geograficznych dotyczących przepływu danych nieosobowych. Zgodnie z art. 1 rozporządzenia 2018/1807 jego celem jest zapewnienie na terytorium Unii Europejskiej swobodnego przepływu danych innych niż dane osobowe przez ustanowienie przepisów odnoszących się do wymogów dotyczących lokalizacji danych, dostępności danych dla właściwych organów i przenoszenia danych przez użytkowników profesjonalnych. Cyfryzacja i rozwój gospodarki opartej o dane Jak podkreślono w preambule rozporządzenia 2018/1807, cyfryzacja gospodarki postępuje, niosąc za sobą coraz szybszy rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych, które stają się wszechobecne. Rodzi to wiele nowych możliwości związanych z gromadzeniem i analizą uzyskiwanych za ich pomocą danych. Szybki rozwój gospodarki cyfrowej opartej w dużej mierze na danych oraz nowo powstające technologie, takie jak sztuczna inteligencja, produkty i usługi internetu, systemy autonomiczne i sieci 5G stwarzają nowe wyzwania prawne dotyczące kwestii dostępu do danych i ich ponownego wykorzystywania, odpowiedzialności, etyki i solidarności. Dane te można bowiem nie tylko tworzyć i gromadzić, ale także agregować je i organizować, przetwarzać, analizować, jak również dokonywać obrotu nimi i je dystrybuować oraz ponownie wykorzystywać. Likwidacja barier w swobodnym świadczeniu usług i swoboda przedsiębiorczości Skuteczne i efektywne funkcjonowanie gospodarki opartej na danych uzależnione jest więc w dużej mierze od odpowiednich regulacji prawnych w tym zakresie. Omawiane rozporządzenie 2018/1807 reguluje wspomniane wyżej kwestie, gwarantując m.in. swobodę przedsiębiorczości i swobodę świadczenia usług mających związek z gromadzeniem, przetwarzaniem i analizą danych nieosobowych. Jak podkreślono w preambule, aby wyeliminować bariery w handlu i zakłócenia konkurencji wynikające z różnic między przepisami krajowymi oraz zapobiec pojawianiu się kolejnych możliwych barier w handlu i znaczących zakłóceń konkurencji, konieczne jest przyjęcie jednolitych przepisów mających zastosowanie we wszystkich państwach członkowskich. Rozporządzenie 2018/1807 usuwa m.in. takie przeszkody jak niespójne regulacje państw członkowskich, zgodnie z którymi dane muszą być zlokalizowane na określonym obszarze geograficznym lub określonym terytorium do celów ich przetwarzania czy też wymogi stosowania rozwiązań technologicznych, które zostały certyfikowane lub zatwierdzone w danym państwie członkowskim. Definicja danych nieosobowych Zgodnie z art. 3 pkt 1 omawianego rozporządzenia 2018/1807 za dane nieosobowe uznaje się dane inne niż dane osobowe zdefiniowane w art. 4 pkt 1 rozporządzenia z 27.4.2016 r. Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE – tzw. ogólne rozporządzenie o ochronie danych (Dz.Urz. UE z 2016 r. L 119/1). Dane osobowe, według art. 4 pkt 1 ogólnego rozporządzenia o ochronie danych, oznaczają informacje o zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej („osobie, której dane dotyczą”); możliwa do zidentyfikowania osoba fizyczna to osoba, którą można bezpośrednio lub pośrednio zidentyfikować, w szczególności na podstawie identyfikatora takiego jak imię i nazwisko, numer identyfikacyjny, dane o lokalizacji, identyfikator internetowy lub jeden bądź kilka szczególnych czynników określających fizyczną, fizjologiczną, genetyczną, psychiczną, ekonomiczną, kulturową lub społeczną tożsamość osoby fizycznej. Przetwarzanie elektronicznych danych nieosobowych W myśl art. 2 ust.1 rozporządzenia 2018/1807 stosuje się je do przetwarzania elektronicznych danych innych niż dane osobowe w Unii Europejskiej, które jest: • świadczone jako usługa na rzecz użytkowników mających miejsce zamieszkania lub siedzibę w Unii, niezależnie od tego, czy dostawca usługi ma swoją siedzibę w Unii czy poza nią lub • prowadzone na potrzeby własne przez osobę fizyczną mającą miejsce zamieszkania w Unii lub osobę prawną mającą siedzibę w Unii. W przypadku zbiorów danych obejmujących zarówno dane osobowe, jak i nieosobowe niniejsze rozporządzenie 2018/1807 ma zastosowanie do części zbioru złożonej z danych nieosobowych. Rozporządzenie 2018/1807 zachęca też państwa członkowskie UE, by opracowywać kodeksy postępowania, które odbiorcom usług przetwarzania danych ułatwiłyby zmianę usługodawcy oraz przenoszenie danych z powrotem do własnego systemu IT. Swobodny przepływ danych nieosobowych w Unii Europejskiej Rozporządzenie 2018/1807 zakazuje państwom członkowskim Unii Europejskiej ustanawiania ograniczeń dotyczących geograficznej lokalizacji miejsca przechowywania lub przetwarzania danych nieosobowych. Wyjątkiem będą ograniczenia uzasadnione względami bezpieczeństwa publicznego. Organy państwowe zachowają przy tym dostęp do danych, nawet gdyby były one zlokalizowane w innym kraju. Takiego dostępu może wymagać np. kontrola regulacyjna czy nadzorcza.
Rozporządzenie 2018/1807 umożliwia swobodny przepływ danych nieosobowych w UE, eliminując bariery geograficzne i regulacyjne. Zapewnia swobodę przedsiębiorczości i świadczenia usług oraz promuje rozwój gospodarki opartej na danych.