Nowe przepisy dotyczące zwiększenia dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych

W dniu 23.5.2019 r. weszła w życie ustawa o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych, mająca na celu ułatwienie obywatelom korzystania z usług i informacji sektora publicznego. Przepisy te wprowadzają zasady WCAG 2.0, które mają poprawić dostępność cyfrową dla osób z niepełnosprawnościami i starszych. Realizują także założenia programu Dostępność Plus, mając na celu likwidację barier informatycznych i poprawę jakości życia obywateli.

Tematyka: ustawa, dostępność cyfrowa, WCAG 2.0, niepełnosprawni, program Dostępność Plus, deklaracja dostępności, żądanie dostępności, wyłączenia, kary pieniężne

W dniu 23.5.2019 r. weszła w życie ustawa z 4.4.2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji
mobilnych podmiotów publicznych (Dz.U. z 2019 r., poz. 848, dalej jako: ustawa). Dzięki niej obywatele
zyskają szerszy dostęp do usług i informacji prezentowanych przez organy sektora publicznego, co ułatwi im
korzystanie z przysługujących im praw.
• Celem ustawy jest wdrożenia do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE)
2016/2102 z 26.10.2016 r. w sprawie dostępności stron internetowych i mobilnych aplikacji organów sektora
publicznego (Dz.Urz. UE L 327/1 z 2.12.2016 r.).
• Ustawa dzięki zastosowaniu zasad Web Content Accessibility Guidelines (WCAG 2.0) ułatwi dotarcie do treści
internetowych osobom z różnymi rodzajami niepełnosprawności.
• Ustawa zobowiązuje podmioty publiczne do sporządzania w sposób dostępny cyfrowo, deklaracji dostępności.
Cele ustawy
Ustawa ma na celu, przez wdrożenie dyrektywy 2016/2102, poprawę konkurencyjności podmiotów zajmujących się
programowaniem i projektowaniem stron internetowych lub aplikacji mobilnych, a także zmniejszenie kosztów
ponoszonych przez organy sektora publicznego związanych z dostępnością cyfrową i mobilną. Dyrektywa nakazuje
też zwiększenie dostępności stron internetowych i aplikacji mobilnych organów sektora publicznego w oparciu
o wspólne wymogi dostępności. W efekcie poprawi się dostępność cyfrowa stron internetowych i aplikacji mobilnych,
a obywatele zyskają szerszy dostęp do usług i informacji prezentowanych przez organy sektora publicznego. Wpłynie
to na łatwiejsze korzystanie z przysługujących im praw.
Ustawa realizuje także założenia rządowego programu Dostępność Plus, który powstał w lipcu 2017. Program ma na
celu podniesienie jakości życia i zapewnienie niezależności obywateli, którzy ze względu na stan zdrowia, wiek czy
niepełnosprawność napotykają na ograniczenia mobilności i percepcji w życiu codziennym. Dąży on m.in. do
likwidacji barier informatycznych w przestrzeni publicznej. Grupa osób niepełnosprawnych w Polsce, według wyników
Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2011 r., stanowi ponad 12% mieszkańców. Ponadto, jak
wskazał ustawodawca przygotowując omawianą ustawę, oprócz osób niepełnosprawnych, również osoby starsze są
zazwyczaj wykluczone cyfrowo, w związku z czym stoją przed nimi podobne wyzwania w zakresie dostępu do
cyfrowych informacji i usług sektora publicznego w Polsce.
Dlatego też, zarówno omawiana ustawa, jak i powiązana z nią dyrektywa 2016/2102, ustanawiają przepisy
nakazujące, by strony internetowe i aplikacje mobilne podmiotów publicznych były postrzegalne, funkcjonalne,
zrozumiałe i kompatybilne. W tym celu dyrektywa 2016/2102 przewiduje konieczność doprowadzenia ich do
zgodności z wymogami tzw. Web Content Accessibility Guidelines (WCAG 2.0), który zyskał status międzynarodowej
normy ISO/IEC 40500:2012.
Zasady WCAG 2.0
Zasady WCAG 2.0 opierają się na 4 kryteriach, dzięki którym osoby o różnych rodzajach niepełnosprawności, będą
mogły dotrzeć do prezentowanych treści:
1. Funkcjonalność – czyli wymaganie, by prezentowana informacja była w pełni dostępna zarówno za pomocą
klasycznych metod, jak również odczytywana w całości za pomocą możliwie najszerszej liczby narzędzi
wspomagających;
2. Kompatybilność – czyli sposób prezentowania informacji powinien być zaprojektowany i wykonany tak, by
umożliwiał współpracę z maksymalnie dużą gamą terminali użytkownika i narzędzi wspierających;
3. Postrzegalność – czyli prezentowanie informacji w sposób umożliwiający ich postrzeganie za pomocą różnych
zmysłów;
4. Zrozumiałość – czyli zapewnienie, aby wszelkie prezentowane informacje, jak i sposób dotarcia do nich, były
zrozumiałe dla każdego użytkownika.
Deklaracja dostępności

Deklaracja dostępności to dokument, do którego posiadania zobowiązuje podmioty publiczne omawiana ustawa.
Muszą one najpierw sprawdzić dostępność cyfrową swojej strony internetowej lub aplikacji mobilnej, a następnie
przygotować dla osób niepełnosprawnych informację, o tym, czego mogą spodziewać się korzystając z danej strony
internetowej lub z danej aplikacji mobilnej. Dokument zawierać ma również informacje o dostępności
architektonicznej dla osób niepełnosprawnych budynku będącego siedzibą podmiotu publicznego (art. 10 ustawy).
Ponadto deklaracja musi być co roku aktualizowana na podstawie dokonywanego przez instytucje publiczne
przeglądu (art. 11 ustawy). Nadzór nad stosowaniem przepisów ustawy sprawował będzie minister właściwy do
spraw informatyzacji (art. 12 ustawy). Ma on prawo składać wystąpienia do podmiotów publicznych w sprawach
związanych z dostępnością cyfrową oraz nakładać w drodze decyzji administracyjnej – kary pieniężne w sprawach
związanych z dostępnością.
Żądanie zapewnienia dostępności cyfrowej wskazanego elementu strony internetowej lub aplikacji mobilnej
Ustawa gwarantuje obywatelom prawo do wystąpienia do podmiotu publicznego z żądaniem o zapewnienie
dostępności cyfrowej wskazanego elementu strony internetowej lub aplikacji mobilnej (art. 18 ustawy). Podmiot
publiczny powinien bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 7 dni od dnia otrzymania żądania, zapewnić
dostępność cyfrową. Jeśli podmiot nie może spełnić tego żądania, musi poinformować zgłaszającego o przyczynach
opóźnienia oraz wskazać nowy termin, w którym zapewni dostępność cyfrową. W przypadku odmowy zapewnienia
dostępności cyfrowej, osoba występująca z żądaniem ma prawo złożenia skargi.
Wyłączenia
Art. 3 ust. 1 ustawy zastrzega, że jej przepisów nie stosuje się do wybranych elementów stron internetowych
i aplikacji mobilnych, w tym m.in.: multimediów nadawanych na żywo, map oraz map interaktywnych, w tym
geoportali, pod warunkiem że w przypadku map interaktywnych i geoportali przeznaczonych do zastosowań
nawigacyjnych dane teleadresowe i położenie geograficzne prezentowane są w sposób dostępny cyfrowo, treści
prezentujących dzieła sztuki i zabytki, muzealia.
Kary
Podmiot publiczny, który w sposób nieuzasadniony i uporczywy nie będzie wywiązywał się z obowiązku zapewnienia
dostępności cyfrowej strony internetowej lub aplikacji mobilnej, może zostać ukarany karą pieniężną w wysokości do
10 000 zł. Natomiast kara pieniężna w wysokości do 5 000 zł nałożona zostanie na podmiot, który nie sporządzi i nie
opublikuje deklaracji dostępności bądź opublikowana deklaracja dostępności nie będzie odpowiadała narzuconym
wymogom technicznym (art 19 ust. 5 ustawy).

Ustawa nakłada obowiązki dotyczące deklaracji dostępności, zapewnienia dostępności cyfrowej na żądanie oraz wyłączeń. Podmioty publiczne niewywiązujące się z obowiązków mogą być karane karą pieniężną. Nowe przepisy mają na celu zwiększenie dostępności cyfrowej stron i aplikacji sektora publicznego, co przyczyni się do łatwiejszego korzystania z przysługujących praw przez obywateli.