Informatyzacja postępowania przed sądami administracyjnymi
Projekt ustawy o zmianie postępowania przed sądami administracyjnymi wprowadza istotne zmiany dotyczące elektronizacji procesu. Nowe przepisy określają sposób składania pism procesowych oraz doręczania dokumentów za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Dodatkowo normują kwestie zwrotu akt administracyjnych w formie elektronicznej i wprowadzają przepisy przejściowe regulujące postępowania rozpoczęte przed wejściem ustawy w życie.
Tematyka: Informatyzacja, postępowanie przed sądami administracyjnymi, elektronizacja, zmiany ustawy, pisma procesowe, doręczanie elektroniczne, zwrot akt administracyjnych, przepisy przejściowe, nowe standardy
Projekt ustawy o zmianie postępowania przed sądami administracyjnymi wprowadza istotne zmiany dotyczące elektronizacji procesu. Nowe przepisy określają sposób składania pism procesowych oraz doręczania dokumentów za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Dodatkowo normują kwestie zwrotu akt administracyjnych w formie elektronicznej i wprowadzają przepisy przejściowe regulujące postępowania rozpoczęte przed wejściem ustawy w życie.
Projekt ustawy z 12.4.2019 r. o zmianie ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz niektórych innych ustaw wprowadza elektronizację postępowania przed sądami administracyjnymi. Projektowana ustawa doprecyzowuje zmiany wprowadzone ustawą z 10.1.2014 r. o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r. poz. 183), które wejdą w życie 31.5.2019 r. • Pismami procesowymi są wyłącznie pisma kierowane do sądu poza rozprawą, wszystkie pisma procesowe składane na rozprawie stanowią natomiast tylko załączniki do protokołu. • Pismo strony powinno zawierać numer PESEL lub numer KRS, a w przypadku jego braku – numer identyfikacyjny REGON albo numer NIP strony wnoszącej pismo. • Wyłączono bezpośrednie doręczanie pism przez profesjonalnych pełnomocników w przypadku pism wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego. • Pisma mogą być doręczane stronom za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Pisma składane na rozprawie Ustawodawca w projekcie jednoznacznie wskazał na charakter pism składanych w toku rozprawy. Zmiana art. 45 PostAdmU dotyczy pism procesowych stron, które składane są na rozprawie. W nowym brzmieniu pismami procesowymi są wyłącznie pisma kierowane do sądu poza rozprawą. Wszystkie pisma procesowe składane na rozprawie stanowią natomiast tylko załączniki do protokołu. PESEL w pismach składanych przez strony W projektowanej ustawie dokonano zmiany art. 46 § 2 PostAdmU. W nowym brzmieniu przepis stanowi, że pismo strony powinno ponadto zawierać: 1) w przypadku gdy jest pierwszym pismem w sprawie: a) oznaczenie miejsca zamieszkania, a w razie jego braku – adres do doręczeń, lub siedziby i adresy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników, b) numer PESEL strony wnoszącej pismo, będącej osobą fizyczną, oraz jej pełnomocnika lub przedstawiciela ustawowego, jeżeli go posiadają lub c) numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numer identyfikacyjny REGON albo numer w innym właściwym rejestrze lub ewidencji, albo numer identyfikacji podatkowej (NIP) strony wnoszącej pismo, niebędącej osobą fizyczną, która nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest ona obowiązana do jego posiadania, d) oznaczenie przedmiotu sprawy; 2) w przypadku dalszych pism procesowych – sygnaturę akt. Zmiana polega na wprowadzeniu obowiązku podawania numer PESEL lub numeru KRS/REGON/NIP strony. Wyłączenie bezpośredniego doręczania pism przez profesjonalnych pełnomocników w przypadku pism wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego W myśl obowiązującego art. 66 § 1 PostAdmU w toku sprawy adwokaci, radcy prawni, doradcy podatkowi i rzecznicy patentowi doręczają sobie nawzajem pisma bezpośrednio za potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty lub przesyłką poleconą. W treści pisma procesowego wniesionego do sądu zamieszcza się oświadczenie o doręczeniu odpisu pisma drugiej stronie albo o jego nadaniu przesyłką poleconą. Omawiana nowelizacja wyłącza przedmiotową zasadę w przypadku pism wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego. Pisma te w myśl projektowanego art. 66 § 1a PostAdmU podlegać będą doręczeniu adwokatowi, radcy prawnemu, doradcy podatkowemu, rzecznikowi patentowemu, radcy Prokuratorii Generalnej RP, którzy korzystają ze środków komunikacji elektronicznej do doręczeń. Pisma będą mogły być doręczane stronom za pomocą środków komunikacji elektronicznej Ustawa o zmianie ustawy o informatyzacji wprowadziła istotne zmiany w zakresie sposobu, w jaki sąd będzie komunikował się ze stronami postępowania. Dodano nowy art. 74a PostAdmU, z którego wynika, że pisma mogą być doręczane stronom za pomocą środków komunikacji elektronicznej, jeżeli strona wniosła pismo w formie dokumentu elektronicznego przez elektroniczną skrzynkę podawczą sądu lub organu, za pośrednictwem którego składane jest pismo, albo wystąpiła do sądu o takie doręczenie i wskazała sądowi adres elektroniczny, albo wyraziła zgodę na doręczanie pism za pomocą tych środków i wskazała sądowi adres elektroniczny. Jeżeli natomiast strona zrezygnuje z elektronicznego sposobu doręczania korespondencji, to sąd zobowiązany jest do komunikowania się ze stroną w sposób tradycyjny. W związku z powyższym projektowana ustawa przewiduje dodanie w § 2art. 74a PostAdmU zdania, że oświadczenie o rezygnacji z doręczania pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej może być złożone wyłącznie w formie dokumentu elektronicznego. Niniejsza ustawa nowelizuje również art. 75 PostAdmU przez dodanie § 2, zgodnie z którym pisma w postępowaniu sądowym i orzeczenia mogą być doręczane w formie dokumentu elektronicznego zawierającego dane z systemu teleinformatycznego sądu. Niniejsza ustawa w sposób wyraźny normuje także kwestię, czy protokoły, notatki urzędowe, wyroki i ich uzasadnienia mogą być utrwalone w postaci elektronicznej w systemie teleinformatycznym sądu, przez wprowadzenie zmian w art. 100, 101, 137 i 143 PostAdmU. Na podstawie art. 166 i 167 PostAdmU przepisy te znajdą odpowiednie zastosowanie również do postanowień i zarządzeń. Wobec powyższego zmodyfikowano także art. 54 § 2 PostAdmU. Organ, o którym mowa w § 1, przekazuje skargę sądowi wraz z kompletnymi i uporządkowanymi aktami sprawy i odpowiedzią na skargę, w postaci papierowej lub elektronicznej, w terminie 30 dni od dnia jej otrzymania. Skargę wniesioną za pośrednictwem konsula minister właściwy do spraw zagranicznych przekazuje sądowi wraz z kompletnymi i uporządkowanymi aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w postaci papierowej lub elektronicznej, w terminie 60 dni od dnia jej otrzymania przez konsula. Ustawodawca unormował również kwestię zwrotu akt administracyjnych w postaci elektronicznej. W przypadku takich akt nie będzie bowiem zachodziła potrzeba ich zwrotu, ponieważ nadal będą one w posiadaniu organu, nawet po przekazaniu ich do sądu. Dlatego w art. 286 PostAdmU wprowadza się § 1a, zgodnie z którym w przypadku elektronicznych akt administracyjnych, po prawomocnym zakończeniu postępowania sądowego, organ administracji publicznej otrzyma jedynie odpis orzeczenia ze stwierdzeniem jego prawomocności. W związku z powyższą zmianą nadano nowe brzmienie § 2 ww. przepisu i wskazano, że termin do załatwienia sprawy przez organ administracji określony w przepisach prawa lub wyznaczony przez sąd liczy się od dnia doręczenia organowi akt albo, w przypadku wskazanym w § 1a, odpisu orzeczenia. Przepisy przejściowe W projekcie ustawy wprowadzono przepis przejściowy (art. 5), zgodnie z którym do postępowań sądowoadministracyjnych wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe, z tym że w postępowaniach tych strona może dokonać wyboru wnoszenia pisma strony za pośrednictwem systemu teleinformatycznego sądu obsługującego postępowanie sądowe oraz ich doręczania przez sąd za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Ponadto pierwsze pismo wnoszone przez stronę w takiej sprawie po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy będzie musiało spełniać również warunki formalne określone w art. 46 § 2 PostAdmU w brzmieniu ustalonym niniejszą ustawą, a więc zawierać oznaczenia miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz numer PESEL/KRS/NIP/REGON, a także oznaczenie przedmiotu sprawy. Ponadto zgodnie z art. 7 projektu ustawy organ, o którym mowa w art. 54 § 1 PostAdmU, dostosuje system elektronicznego zarządzania dokumentacją do szczegółowego sposobu oraz szczegółowych warunków przekazywania akt sprawy, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 54 § 5 PostAdmU, w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Do czasu dostosowania systemu organ przekazuje akta sprawy do sądu w sposób przewidziany dla akt prowadzonych w postaci papierowej. Ustawa wejdzie w życie 31.5.2019 r.
Ustawa o informatyzacji postępowania przed sądami administracyjnymi wprowadza nowe standardy komunikacji elektronicznej i sposób składania pism procesowych. Nowe przepisy mają wejść w życie 31.5.2019 r., zmieniając dotychczasowe procedury sądowo-administracyjne.