Równy dostęp uczniów do opieki zdrowotnej w szkole

Ustawa z 12.4.2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami zakłada zapewnienie równego dostępu do opieki zdrowotnej pielęgniarki i dentysty w szkole bez względu na miejsce zamieszkania ucznia i typ szkoły. Celem ustawy jest zwiększenie efektywności świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych.

Tematyka: opieka zdrowotna, uczniowie, szkoła, pielęgniarka, dentysta, profilaktyka zdrowotna, współpraca, rodzice, świadczenia zdrowotne, finansowanie publiczne

Ustawa z 12.4.2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami (Dz.U. z 2019 r., poz 1078) zakłada zapewnienie
równego dostępu do opieki zdrowotnej pielęgniarki i dentysty w szkole bez względu na miejsce zamieszkania
ucznia i typ szkoły.
• Celem ustawy jest zwiększenie efektywności świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych.
• Opieka zdrowotna nad uczniami w szkole ma objąć profilaktyczną opiekę zdrowotną, promocję zdrowia oraz opiekę
stomatologiczną (art. 2 ust. 1).
• Opiekę zdrowotną mają sprawować: pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania albo higienistka szkolna oraz
lekarz dentysta (art. 3 ust. 1).
Najważniejszym celem omawianej ustawy jest zapewnienie równego dostępu do opieki zdrowotnej w szkole bez
względu na miejsce zamieszkania ucznia i typ szkoły oraz zwiększenie efektywności świadczeń zdrowotnych
finansowanych ze środków publicznych udzielanych w ramach tej opieki. Ustawa nawiązuje do art. 4 pkt 19 ustawy
z 14.12.2016 r. Prawo oświatowe (t.j.: Dz. U. z 2018 r. poz. 996 ze zm., dalej jako PrOśw) w zakresie, w jakim
zapewnia zintegrowanie działań osób sprawujących opiekę zdrowotną nad uczniami oraz umożliwia podjęcie
rzeczywistej współpracy z rodzicami. Ustawa ma za zadanie określenie zasada monitorowania opieki zdrowotnej nad
uczniami oraz wskazanie podmiotów realizujących zadania z tego zakresu. Ma to pomóc w okresowej ocenie
realizacji opieki zdrowotnej nad uczniami i wprowadzaniu zmian w tym zakresie.
Zakres świadczeń udzielanych przez pielęgniarkę środowiska nauczania i wychowania albo higienistkę szkolną
został określony przez przepisy ustawy z 27.8.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków
publicznych (t.j.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1510 ze zm.), w części dotyczącej gwarantowanych świadczeń pielęgniarki
albo higienistki szkolnej.
Zgodnie z art. 2 ustawy, opieka zdrowotna nad uczniami realizowana w szkole obejmuje profilaktyczną opiekę
zdrowotną oraz opiekę stomatologiczną. Celem prowadzonej w szkole opieki zdrowotnej jest ochrona zdrowia
uczniów oraz kształtowanie postaw prozdrowotnych i odpowiedzialności za własne zdrowie.
Opieka zdrowotna i stomatologiczna w szkole dotyczy dzieci i młodzieży objętych obowiązkiem szkolnym
i obowiązkiem nauki do ukończenia 19. roku życia, a w przypadku uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie
kształcenia specjalnego – do ukończenia szkoły ponadpodstawowej. Spod przepisów ustawy wyjęci będą słuchacze
szkół dla dorosłych, branżowych szkół II stopnia i szkół policealnych oraz uczniowie szkół artystycznych realizujących
wyłącznie kształcenie artystyczne (art. 1 ust. 2). Opieka zdrowotna zagwarantowana uczniom w szkole, zgodnie z art.
26, finansowana jest ze środków publicznych.
Zgodnie z art. 4 omawianego projektu, za realizację opieki zdrowotnej nad uczniami oraz za zapewnienia warunków
organizacyjnych realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej oraz opieki stomatologicznej nad uczniami,
odpowiedzialni są dyrektor szkoły oraz organ prowadzący szkołę.
Zakres współpracy między rodzicami a pielęgniarką, higienistą i dentystą
W art. 17 ustawy po raz pierwszy określono zakres i zasady współpracy między rodzicami a pielęgniarką
środowiska nauczania i wychowania albo higienistką szkolną, a także współpracy między podmiotami
sprawującymi opiekę zdrowotną nad uczniami (pielęgniarka lub higienistka szkolna, lekarz dentysta), podmiotami
zapewniającymi warunki organizacyjne tej opieki (dyrektor szkoły, organ prowadzący szkołę) oraz nauczycielami
i innymi pracownikami szkoły (pedagog szkolny). Projektowana ustawa określa także organizację opieki nad uczniami
przewlekle chorymi lub niepełnosprawnymi w szkole. Działania te mają realnie wesprzeć rodziców w skutecznej
realizacji prawa ucznia do świadczeń zdrowotnych.
Współpraca ta w szczególności polegać ma na przekazywaniu rodzicom informacji o stanie zdrowia i rozwoju
psychofizycznym ucznia, terminach i zakresie udzielania świadczeń profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami
oraz możliwościach i sposobie kontaktowania się z osobami sprawującymi profilaktyczną opiekę zdrowotną nad
uczniami.
Opieka nad uczniami przewlekle chorymi lub niepełnosprawnymi
Zagadnienie opieki nad uczniami przewlekle chorymi lub niepełnosprawnymi ujęte zostało rozdziale 4 omawianego
projektu ustawy. Zgodnie z art. 20 opieka zdrowotna nad uczniem przewlekle chorym lub niepełnosprawnym jest
realizowana przez pielęgniarkę środowiska nauczania i wychowania albo higienistkę szkolną. W art. 21 wskazano, że

w celu zapewnienia właściwej opieki konieczna jest współpraca pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania albo
higienistki szkolnej z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, rodzicami oraz dyrektorem i pracownikami szkoły.
Współpraca obejmuje wspólne określenie sposobu opieki nad uczniem dostosowanego do stanu zdrowia ucznia,
w sytuacji konieczności podawania leków oraz wykonywania innych czynności podczas pobytu ucznia w szkol.
Ustawa dopuszcza się możliwość podawania leków i wykonywanie innych czynności podczas pobytu ucznia w szkole
przez pracowników szkoły wyłącznie za ich pisemną zgodą (art 21 ust. 2).
Miejsce realizacji świadczeń
Miejscem realizacji świadczeń przez pielęgniarkę środowiska nauczania i wychowania albo higienistkę szkolną
będzie gabinet profilaktyki zdrowotnej (art. 8 ust. 1), a w przypadku realizacji świadczeń stomatologicznych
wykonywanych przez lekarza dentystę – gabinet stomatologiczny w szkole, gabinet zlokalizowany poza szkołą lub
dentobus (art. 6 ust 2.). Rodzice będą mieli prawo wyboru innego miejsca udzielania świadczeń stomatologicznych
przez lekarza dentystę.
Przyjęto, że organ prowadzący szkołę ma udostępniać pielęgniarce środowiska nauczania i wychowania albo
higienistce szkolnej gabinet profilaktyki zdrowotnej nieodpłatnie (art. 11 ust. 2). Omawiana ustawa ma też umożliwić
nawiązywanie współpracy przez organ prowadzący szkołę z podmiotem zajmującym się opieką stomatologiczną
dzieci i młodzieży, udzielającym świadczeń zdrowotnych w dentobusie.

Omawiana ustawa ma za zadanie określenie zasad monitorowania opieki zdrowotnej nad uczniami, umożliwienie rzeczywistej współpracy z rodzicami oraz wprowadzanie zmian w zakresie realizacji opieki zdrowotnej nad uczniami. Zapewnia ona także podstawę do współpracy między różnymi podmiotami sprawującymi opiekę zdrowotną nad uczniami.