Rehabilitacja prawna i powrót do służby uniewinnionego w postępowaniu karnym funkcjonariusza

Ustawa z 16.5.2019 r. wprowadza zmiany dotyczące rehabilitacji prawnej i powrotu do służby uniewinnionego w postępowaniu karnym funkcjonariusza. Nowelizacja przewiduje możliwość rehabilitacji funkcjonariuszy zwolnionych ze służby z powodu przewinień dyscyplinarnych i przestępstw. Zmiany te wynikają z zasady sprawiedliwości społecznej i argumentacji Trybunału Konstytucyjnego.

Tematyka: rehabilitacja prawna, powrót do służby, funkcjonariusz, postępowanie karnem, zmiany ustawy, Trybunał Konstytucyjny, przewinienia dyscyplinarne, uniewinnienie, terminy, wniosek o wznowienie

Ustawa z 16.5.2019 r. o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1091)
wprowadza zmiany regulujące status zawodowy funkcjonariuszy mundurowych Policji i Straży Granicznej
w zakresie umożliwiającym rehabilitację prawną i powrót do służby uniewinnionego w postępowaniu karnym
funkcjonariusza.
• Nowelizacja przewiduje rehabilitację funkcjonariuszy zwolnionych ze służby z powodu wymierzenia kary
dyscyplinarnej wydalenia ze służby – za czyn wypełniający jednocześnie znamiona przestępstwa (wykroczenia)
i przewinienia dyscyplinarnego.
• Ustawa znosi termin ograniczający prawo wniesienia wniosku o wznowienie każdego postępowania
dyscyplinarnego na korzyść.
Przyczyny nowelizacji i ustawy objęte zmianami
Nowelizacją objęte zostały następujące ustawy:
• ustawa z 6.4.1990 r. o Policji (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 161 ze zm.),
• ustawa z 12.10.1990 r. o Straży Granicznej (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 147 ze zm.),
• ustawa z 24.8.1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (t.j.: Dz.U. z 2018 r. poz. 1313 ze zm.),
• ustawa z 24.5.2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (t.j.: Dz.U. z 2018 r. poz.
2387 ze zm.),
• ustawa z 9.6.2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (t.j.: Dz.U. z 2018 r. poz. 2104 ze zm.),
• ustawa z 9.6.2006 r. o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu
Wojskowego (t.j.: Dz.U. z 2018 r. poz. 1516 ze zm.),
• ustawa z 9.4.2010 r. o Służbie Więziennej (t.j.: Dz.U. z 2018 r. poz. 1542 ze zm.),
• ustawa z 8.12.2017 r. o Służbie Ochrony Państwa (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 828 ze zm.),
• ustawa z 26.1.2018 r. o Straży Marszałkowskiej (Dz.U. z 2018 r. poz. 729 ze zm.).
Zmiany powyższych ustaw wynikają z realizacji przez ustawodawcę zasady sprawiedliwości społecznej
i nawiązują do argumentacji przedstawionej przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 14.6.2016 (SK 18/14).
Trybunał podkreślił w nim odrębność postępowania cywilnego i karnego i wskazał, że „czyny będące przewinieniami
dyscyplinarnymi oraz czyny będące przestępstwami i wykroczeniami są podstawą odrębnej odpowiedzialności,
realizowanej w różnych autonomicznych wobec siebie postępowaniach”. Dlatego też nowelizacja ma na celu
umożliwienie funkcjonariuszom wznowienie postępowania dyscyplinarnego w celu dokonania ponownej oceny
zgromadzonego materiału dowodowego.
Rehabilitacja prawna funkcjonariuszy
Nowelizacja przepisów dotyczących funkcjonariuszy, w tym Policjantów, umożliwia wznowienie postępowania
dyscyplinarnego, w sytuacji, gdy prowadzone o ten sam czyn postępowanie karne, karne skarbowe lub w sprawach
o wykroczenia zostało zakończone prawomocnym wyrokiem uniewinniającym albo orzeczeniem o umorzeniu
postępowania z powodu niepopełnienia przestępstwa, przestępstwa skarbowego, wykroczenia lub wykroczenia
skarbowego albo z powodu braku ustawowych znamion czynu zabronionego.
Zmiany te umożliwiają rehabilitację prawną i powrót do służby uniewinnionego w postępowaniu karnym
funkcjonariusza, który został zwolniony ze służby w wyniku wymierzenia kary dyscyplinarnej wydalenia ze służby na
czyn wypełniający jednocześnie znamiona przestępstwa (wykroczenia) i przewinienia dyscyplinarnego ze względu na
okoliczności określone w art. 17 § 1 pkt 1 lub 2 KPK albo w art. 5 § 1 pkt 1 lub 2 KPW.
Zmiany terminów
Omawiana nowelizacja znosi też termin ograniczający prawo funkcjonariuszy do wniesienia wniosku o wznowienie
postępowania dyscyplinarnego na jego korzyść w przypadku postępowań dyscyplinarnych zakończonych

orzeczeniem o wydaleniu ze służby, z wyjątkiem funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji
Wywiadu i Centralnego Biura Antykorupcyjnego. Ponadto nowelizacja ustala 10-letni termin do wniesienia wniosku
o wznowienie każdego innego prawomocnie zakończonego postępowania dyscyplinarnego.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia z pewnymi wyjątkami. Przepisy dot. Straży
Marszałkowskiej i Policji wejdą w życie po upływie 4 miesięcy od dnia ogłoszenia nowelizacji, a zmiany związane ze
Służbą Więzienną wejdą w życie 23.1.2020 r.

Nowelizacja przepisów umożliwia wznowienie postępowania dyscyplinarnego dla funkcjonariuszy uniewinnionych w postępowaniu karnym. Zmiany terminów dotyczące wniesienia wniosku o wznowienie postępowania mają na celu usprawnienie procesu rehabilitacji prawnego funkcjonariuszy. Ustawa wchodzi w życie z określonymi wyjątkami.