Bonifikata 99% od opłaty za przekształcenie dla rodzin wielodzietnych

Ustawa nowelizująca wprowadza bonifikatę w wysokości 99% od opłaty za przekształcenie dla rodzin wielodzietnych. Bonifikata przysługuje m.in. członkom rodzin wielodzietnych zgodnie z definicją zawartą w ustawie o Karcie Dużej Rodziny. Dokumenty potwierdzające uprawnienie do bonifikaty nie zostały jednak precyzyjnie określone, co może stanowić problem w praktyce.

Tematyka: bonifikata 99%, opłata za przekształcenie, rodziny wielodzietne, Karta Dużej Rodziny, dokumenty potwierdzające uprawnienie, ustawa nowelizująca

15.7.2019 r. opublikowano ustawę z 13.6.2019 r. o zmianie ustawy o Krajowym Zasobie Nieruchomości oraz
niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1309; dalej jako: ustawa nowelizująca). Nowelizacja nie dotyczy
jedynie ustawy z 20.7.2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości (t.j.: Dz.U z 2018 r. poz. 2363 ze zm.; dalej
jako: KZNU), ale zmianie ulegnie także szereg innych ustaw. Zmiany zasadniczo wejdą w życie 15.8.2019 r.,
jednakże część zmian już obowiązuje.
Bonifikata 99%
Ustawa nowelizująca wprowadza przepisem art. 20 szereg zmian do ustawy z 20.7.2018 r. o przekształceniu prawa
użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (t.j.: Dz.U.
z 2019 r. poz. 916 ze zm.; dalej jako: PrzeksztUżytkWieczU). Zmiany te weszły w życie 1 dzień po ogłoszeniu ustawy
nowelizującej, tj. 16.7.2019 r., z mocą od 1.1.2019 r. Zmiany te dotyczą m.in. podstaw i wysokości bonifikat od opłat
za przekształcenie.
W ustawie z 20.7.2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele
mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów dodano m.in. przepis art. 9a ust. 1, zgodnie z którym:
„Właściwy organ udziela, na wniosek, bonifikaty od opłaty jednorazowej w wysokości 99%:
1) osobom, w stosunku do których orzeczono niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym lub znacznym, oraz
osobom, w stosunku do których orzeczono niepełnosprawność przed ukończeniem 16 roku życia, lub
zamieszkującym w dniu przekształcenia z tymi osobami opiekunom prawnym lub przedstawicielom ustawowym tych
osób,
2) członkom rodzin wielodzietnych, o których mowa w ustawie z dnia 5 grudnia 2014 r. o Karcie Dużej Rodziny (Dz.U.
z 2017 r. poz. 1832, z późn. zm.),
3) inwalidom wojennym i wojskowym w rozumieniu ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów
wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz.U. z 2017 r. poz. 2193 oraz z 2019 r. poz. 39 i 752),
4) kombatantom oraz ofiarom represji wojennych i okresu powojennego w rozumieniu ustawy z dnia 24 stycznia 1991
r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz.U.
z 2018 r. poz. 276 oraz z 2019 r. poz. 752),
5) świadczeniobiorcom do ukończenia 18 roku życia, u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie
albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie
porodu, o których mowa w art. 47 ust. 1a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1510, z późn. zm.), lub ich opiekunom prawnym
- będącym właścicielami budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub lokali mieszkalnych służących wyłącznie
zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych tych osób”.
Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na to, że bonifikata udzielana jest na wniosek, a nie z urzędu. Po drugie,
ustawodawca wyraźnie wskazał, że bonifikata przysługuje określonej osobie (a nie w stosunku do
nieruchomości). Bonifikata ma zatem charakter podmiotowy, a nie przedmiotowy. Ustawodawca nie przewidział
jednakże procedury weryfikacji przesłanek do stwierdzenia, że danej osobie przysługuje uprawnienie do
otrzymania bonifikaty.
Problem poddany dalszej analizie dotyczy wykładni przepisu art. 9a ust. 1 pkt 2) PrzeksztUżytkWieczU.
Członek rodziny wielodzietnej
Ustawodawca wskazał, że bonifikata przysługuje członkom rodzin wielodzietnych, o których mowa w przepisach
ustawy z 5.12.2014 r. o Karcie Dużej Rodziny (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 1390 ze zm.; dalej jako: KartaDRU). Zgodnie
z przepisem art. 4 ust. 1 KartaDRU przez „rodzinę wielodzietną” rozumie się rodzinę, w której rodzic (rodzice) lub
małżonek rodzica mają lub mieli na utrzymaniu łącznie co najmniej troje dzieci bez względu na ich wiek.
Należy rozróżnić definicję „rodziny wielodzietnej” od pojęcia „prawa do posiadania Karty”, które to prawo przysługuje
członkom rodziny wielodzietnej. Nie każda rodzina wielodzietna (jej członek) musi posiadać Kartę, by być uznawana
– w świetle regulacji ustawy z 5.12.2014 r. o Karcie Dużej Rodziny – za członka rodziny wielodzietnej.

Skoro ustawy z 20.7.2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele
mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów odsyła jedynie do pojęcia „rodziny wielodzietnej” z ustawy
z 5.12.2014 r. o Karcie Dużej Rodziny, a nie do regulacji dotyczących samej Karty, to dla potrzeb ustawy z 20.7.2018
r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo
własności tych gruntów należy uwzględniać jedynie regulację zawartą w przepisie art. 4 ust. 1 KartaDRU co do
rozumienia „rodziny wielodzietnej”.
Dokumenty potwierdzające uprawnienie do bonifikaty
Ustawa z 20.7.2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele
mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów nie zawiera regulacji dotyczących trybu ustalania czy dana
osoba spełnia przesłanki do udzielenia jej 99% bonifikaty w opłacie za przekształcenie. Nie podaje
w szczególności jakie dokumenty mają służyć wykazaniu posiadania prawa do bonifikaty. Ustawa z 20.7.2018 r.
o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności
tych gruntów nie odsyła do regulacji ustawy z 5.12.2014 r. o Karcie Dużej Rodziny dotyczących ustaleń czy dana
osoba jest członkiem rodziny wielodzietnej.
Przyjąć zatem należy, że członek rodziny wielodzietnej powinien udowodnić swoje uprawnienie w każdy prawnie
dopuszczalny sposób, w szczególności poprzez złożenie stosownego oświadczenia. Podmiot, który udziela
bonifikaty ma prawo jednak żądać takich dokumentów, które będą dla niego wiarygodne. Tutaj zaznaczyć należy, że
takie oświadczenie nie może być składane pod rygorem odpowiedzialności karnej, bo takiego rygoru ustawodawca
nie przewidział.
Skoro w przepisach prawa powszechnie obowiązującego został opisany tryb weryfikacji czy dana osoba jest
członkiem rodziny wielodzietnej, a co skutkuje wydaniem Karty Dużej Rodziny, to podmiot udzielający bonifikaty
powinien rozważyć możliwość skorzystania z tego właśnie trybu.
Przepis art. 2 KartaDRU stanowi, że: „Karta jest środkiem identyfikującym członka rodziny wielodzietnej,
poświadczającym prawo członka rodziny wielodzietnej do uprawnień ustalonych w trybie określonym w niniejszej
ustawie lub przyznanych na podstawie przepisów odrębnych”. Jeżeli zatem osoba ubiegająca się o udzielenie jej
bonifikaty okaże Kartę, to należy przyjąć – bez konieczności dalszego badania tej okoliczności – że jest osobą
uprawnioną do skorzystania z bonifikaty. Kartę należy bowiem traktować jako dokument stwierdzający posiadanie
określonych przymiotów (dokument urzędowy). Z przepisów ustawy z 5.12.2014 r. o Karcie Dużej Rodziny wynika, że
w procedurze przyznania prawa do Karty wnioskodawca składa oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej
(art. 10 ust. 6 KartaDRU).
Karta nie jest jedynym (wyłącznym) dokumentem stwierdzającym, że dana osoba jest członkiem rodziny
wielodzietnej, jednakże jest to niewątpliwie dokument podstawowy dla stwierdzenia tej okoliczności.

Bonifikata 99% od opłaty za przekształcenie dla rodzin wielodzietnych wprowadzona została przez ustawę nowelizującą. Weryfikacja uprawnienia do bonifikaty może wymagać udokumentowania przynależności do rodziny wielodzietnej w sposób prawnie wiarygodny.