Państwo członkowskie właściwe do rozpatrzenia wniosku o wydanie wizy

Osoba zapraszająca nie jest uprawniona do wniesienia odwołania we własnym imieniu od decyzji o odmowie wydania wizy. S.V. i S.S. złożyli wnioski o wydanie wiz krótkoterminowych w Niderlandach dla córki S.V. mieszkającej w Amsterdamie. Decyzje szwajcarskich organów konsularnych zostały odwołane do niderlandzkiego ministra, który uznał się za niewłaściwego do rozpatrzenia odwołania.

Tematyka: wiza, odmowa, odwołanie, organy konsularne, porozumienie o reprezentacji, skuteczna ochrona sądowa

Osoba zapraszająca nie jest uprawniona do wniesienia odwołania we własnym imieniu od decyzji o odmowie wydania wizy. S.V. i S.S. złożyli wnioski o wydanie wiz krótkoterminowych w Niderlandach dla córki S.V. mieszkającej w Amsterdamie. Decyzje szwajcarskich organów konsularnych zostały odwołane do niderlandzkiego ministra, który uznał się za niewłaściwego do rozpatrzenia odwołania.

Osoba zapraszająca nie jest uprawniona do wniesienie odwołania we własnym imieniu od decyzji o odmowie
wydania wizy.
Stan faktyczny
S.V. i S.S. mający obywatelstwo lankijskie i mieszkający w Sri Lance, złożyli wnioski o wydanie wiz
krótkoterminowych w Niderlandach w celu złożenia wizyty K.V. (córka S.V.) mającej obywatelstwo niderlandzkie
i mieszkającej w Amsterdamie. Wnioski te zostały złożone w konsulacie szwajcarskim w Kolombo (Sri Lanka) na
podstawie porozumienia o reprezentacji zawartego między Królestwem Niderlandów a Konfederacją Szwajcarską.
Decyzjami z sierpnia 2016 r. szwajcarskie organy konsularne oddaliły wnioski o wydanie wiz ze względu na to, że
S.V. i S.S. nie dostarczyli dowodu posiadania wystarczających środków utrzymania. S.V. i S.S. wnieśli odwołanie od
tych decyzji do niderlandzkiego ministra. Jednak uznał się on za niewłaściwego do rozpatrzenia tego odwołania. S.V.
i S.S., a także K.V. jako osoba zapraszająca złożyli nowy wniosek o wydanie wizy w niderlandzkim urzędzie.
Wniosek ten został oddalony decyzją niderlandzkiego ministra. Skarżący wnieśli skargę do niderlandzkiego sądu na
tę decyzje podnosząc m.in., że to do Niderlandów należało rozpatrzenie ich odwołań i wniosków o wydanie wiz oraz
że Szwajcaria wystąpiła jedynie w charakterze reprezentanta Niderlandów.
Pytania prejudycjalne
- Czy art. 32 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 810/2009 z 13.7.2009 r.
ustanawiającego Wspólnotowy kodeks wizowy (Dz. Urz. 2009, L 243, s. 1; dalej jako: KWiz) należy interpretować
w ten sposób, że pozwala on osobie zapraszającej na wniesienie odwołania we własnym imieniu od decyzji
o odmowie wydania wizy?
- Czy art. 8 ust. 4 lit. d) i art. 32 ust. 3 KWiz należy interpretować w ten sposób, że w sytuacji gdy istnieje dwustronne
porozumienie o reprezentacji przewidujące, iż organy konsularne reprezentującego państwa członkowskiego są
upoważnione do podejmowania decyzji o odmowie wydania wizy, do właściwych organów tego państwa należy
rozpatrzenie odwołania wniesionego od decyzji o odmowie wydania wizy?
- Czy wykładnia art. 8 ust. 4 lit. d) w zw. z art. 32 ust. 3 KWiz, zgodnie z którą odwołanie od decyzji o odmowie
wydania wizy powinno być wniesione przeciwko państwu reprezentującemu, jest zgodna z podstawowym prawem do
skutecznej ochrony sądowej?
Stanowisko TS
Legitymacja do wniesienia odwołania od decyzji o odmowie wydania wizy
Przepis art. 32 ust. 3 zd. 1 KWiz stanowi, że osobom ubiegającym się o wizę, którym odmówiono wydania wizy,
przysługuje prawo do odwołania się od takiej decyzji. Z treści tego przepisu wynika, że prawo do odwołania się od
decyzji o odmowie wydania wizy zostało wyraźnie przyznane zainteresowanej osobie ubiegającej się o wizę.
Zdaniem TS przyznaniu tego prawa nie przeczy okoliczność, że art. 32 ust. 3 zd. 2 KWiz przewiduje, że
postępowanie odwoławcze dotyczące decyzji o odmowie wydania wizy powinno być prowadzone przeciwko
państwu członkowskiemu, które podjęło ostateczną decyzję „zgodnie z prawem krajowym tego państwa
członkowskiego”. Z orzecznictwa TS wynika, że odsyłając w ten sposób do ustawodawstwa państw członkowskich,
unijny prawodawca pozostawił w ich gestii decyzję w przedmiocie zarówno charakteru, jak i konkretnych zasad
procedur odwoławczych dostępnych dla osób ubiegających się o wizę (wyrok El Hassani, C-403/16, pkt 25). Zatem
odesłanie do ustawodawstwa krajowego państw członkowskich ogranicza się do regulacji dotyczącej
przepisów proceduralnych, podczas gdy określenie osoby, której przysługuje prawo do wniesienia
odwołania, jest wyraźnie przewidziane w art. 32 ust. 3 KWiz.
Trybunał stwierdził, że takie stwierdzenie jest potwierdzone kontekstem, w jaki wpisuje się art. 32 ust. 3 KWiz. Z art.
47 ust. 1 lit. h) KWiz wynika, że organy centralne państw członkowskich i konsulaty podają do ogólnej wiadomości
wszystkie istotne informacje związane ze składaniem wniosków wizowych, a zwłaszcza, że osoby ubiegające się
o wizę muszą zostać powiadomione o negatywnej decyzji w sprawie wniosku i że osoby te mają prawo do odwołania.
Z załącznika VI do KWiz wynika, że standardowy formularz, zamieszczony w tym załączniku dla celów
powiadomień o odmowie wydania wizy, o jej unieważnieniu lub cofnięciu, jest przeznaczony dla osoby ubiegającej
się o wizę lub jej posiadacza. Trybunał stwierdził, że z kontekstu, w jaki wpisuje się art. 32 ust. 3 KWiz, wynika, iż
uprawnioną do wniesienia odwołania od decyzji o odmowie wydania wizy jest wyłącznie osoba ubiegająca
się o wizę.




Natomiast osoba zapraszająca w ocenie TS może uczestniczyć jedynie w charakterze strony, której pozycja
jest podporządkowana i akcesoryjna w stosunku do osoby ubiegającej się o wizę, a nie w sposób niezależny.
Ponadto, Trybunał wskazał, że art. 32 ust. 3 KWiz wizowego nie stoi również na przeszkodzie temu, aby adresat
decyzji o odmowie wydania wizy upełnomocnił osobę trzecią do reprezentowania go przed sądem.
Trybunał orzekł, że art. 32 ust. 3 KWiz wizowego należy interpretować w ten sposób, że nie pozwala on
osobie zapraszającej na wniesienie odwołania we własnym imieniu od decyzji o odmowie wydania wizy.
Zakres uprawnień organów konsularnych
Z art. 8 ust. 5 i 6 w zw. z motywem 4 KWiz wynika, że aby dostęp osób ubiegających się o wizę do konsulatu nie
wymagał nieproporcjonalnych nakładów, państwa członkowskie, które nie mają własnego konsulatu w danym
państwie trzecim lub w określonej części państwa trzeciego, powinny starać się zawrzeć porozumienia
o reprezentacji.
W przypadku gdy planowana decyzja obejmuje odmowę wydania wizy, art. 8 KWiz przewiduje dwa różne
poziomy reprezentacji, z których pierwszy ma charakter zasady ogólnej, a drugi – zasady specjalnej. Co się tyczy
zasady ogólnej, art. 8 ust. 2 KWiz stanowi, że jeśli konsulat reprezentującego państwa zamierza odmówić
wydania wizy, przekazuje on wniosek właściwym organom reprezentowanego państwa członkowskiego, aby
podjęły one ostateczną decyzję w sprawie tego wniosku. Odnośnie zasady szczególnej art. 8 ust. 4 lit. d) KWiz
przewiduje, że w drodze odstępstwa od zasady ogólnej na mocy zawartego między państwami członkowskimi
porozumienia dwustronnego o reprezentacji można zezwolić konsulowi reprezentującego państwa
członkowskiego na to, aby po rozpatrzeniu wniosku odmawiał wydania wizy. Trybunał uznał, że w zakresie,
w jakim art. 32 ust. 3 KWiz przewiduje, że postępowanie odwoławcze w przedmiocie decyzji o odmowie wydania wizy
jest prowadzone przeciwko państwu członkowskiemu, które podjęło ostateczną decyzję w sprawie wniosku, ustalenie
państwa właściwego do wydania ostatecznej decyzji, a zatem państwa, przeciwko któremu ma być prowadzone
postępowanie odwoławcze, zależy w razie zawarcia porozumienia o reprezentacji między dwoma państwami
członkowskimi od postanowień tego porozumienia.
W niniejszej sprawie Niderlandy nie mają własnego konsulatu w Sri Lance, dlatego zawarły w 2014 r. porozumienie
o reprezentacji ze Szwajcarią. Porozumienie to przewiduje, że w sytuacji gdy Szwajcaria reprezentuje Niderlandy,
spoczywa na niej obowiązek „odmowy wydania wizy w odpowiednich przypadkach i zgodnie z art. 8 ust. 4 lit. d)
KWiz”, i „rozpatrywania odwołań zgodnie z przepisami prawa krajowego strony reprezentującej”. W konsekwencji to
Szwajcaria jest właściwa do prowadzenia postępowania odwoławczego w przedmiocie decyzji o odmowie wydania
wizy zgodnie z art. 32 ust. 3 KWiz.
Trybunał orzekł, że art. 8 ust. 4 lit. d) i art. 32 ust. 3 KWiz należy interpretować w ten sposób, że w razie gdy
istnieje dwustronne porozumienie o reprezentacji przewidujące, iż organy konsularne reprezentującego
państwa członkowskiego są upoważnione do podejmowania decyzji o odmowie wydania wizy, do właściwych
organów tego państwa członkowskiego należy rozpatrzenie odwołania wniesionego od decyzji o odmowie
wydania wizy.
Prawo do skutecznej ochrony sądowej
Trybunał stwierdził, że wykładnia przepisów KWiz powinna być dokonywana, jak wynika z motywu 29 KWiz,
z uwzględnieniem podstawowych praw podstawowych i zasad uznanych w Konwencji o ochronie praw człowieka
i podstawowych wolności oraz w Karcie praw podstawowych UE. Zasada skutecznej ochrony sądowej praw, jaką
jednostki wywodzą z unijnego prawa, do której odnosi się art. 19 ust. 1 ak. 2 TUE, stanowi zasadę ogólną prawa
UE, wynikającą z tradycji konstytucyjnych wspólnych państwom członkowskim, wyrażoną w art. 6 i 13 EKPC oraz
obecnie potwierdzoną w art. 47 Karty.
Trybunał podkreślił, że to do każdego państwa członkowskiego należy zagwarantowanie poszanowania praw
podstawowych, zwłaszcza skutecznej ochrony sądowej, poprzez określenie charakteru i szczegółowych zasad
odwołań od decyzji o odmowie wydania wizy, z poszanowaniem zasad równoważności i skuteczności (wyrok El
Hassani, C-403/16, pkt 25, 42). W konsekwencji bez względu na to, czy państwem członkowskim, przeciwko któremu
należy prowadzić postępowanie odwoławcze w przedmiocie decyzji o odmowie wydania wizy, jest w zależności od
postanowień porozumienia o reprezentacji państwo reprezentujące, czy państwo reprezentowane, należy zapewnić
poszanowanie praw podstawowych, zwłaszcza prawa osób ubiegających się o wizę do skutecznej ochrony sądowej.
W szczególności okoliczność, że ostateczna decyzja o odmowie wydania wizy została przyjęta, jak w sprawie
w postępowaniu głównym, przez państwo reprezentujące, nie ma wpływu na obowiązek poszanowania takiego
prawa.
Trybunał orzekł, że wykładnia art. 8 ust. 4 lit. d) w zw. z art. 32 ust. 3 KWiz, zgodnie z którą odwołanie od
decyzji o odmowie wydania wizy powinno być wniesione przeciwko państwu reprezentującemu, jest zgodna
z podstawowym prawem do skutecznej ochrony sądowej.




Z przedstawionego wyroku wynika, że prawo do odwołania się od decyzji o odmowie wydania wizy przysługuje
wyłącznie zainteresowanej osobie ubiegającej się o wizę. Trybunał uznał również, że - na zasadzie wyjątku od
zasady ogólnej uregulowanej w KWiz - na mocy zawartego między państwami porozumienia dwustronnego
o reprezentacji konsul reprezentującego państwa członkowskiego po rozpatrzeniu wniosku, może być także
uprawniony do odmowy wydania wizy.
Wyrok TS z 29.7.2019 r., Vethanayagam i in., C-680/17







Trybunał uznał, że osoba zapraszająca może uczestniczyć jedynie jako strona podporządkowana w stosunku do osoby ubiegającej się o wizę. Art. 32 ust. 3 KWiz nie pozwala osobie zapraszającej na wniesienie odwołania od decyzji o odmowie wizy. Zakres uprawnień organów konsularnych jest uzależniony od porozumienia o reprezentacji między państwami członkowskimi.