Lokalizacja osoby wykonującej połączenie z numerem 112
Przedsiębiorstwa telekomunikacyjne mają obowiązek udostępniać organowi zajmującemu się połączeniami alarmowymi z numerem alarmowym 112 informacje o lokalizacji osoby wykonującej połączenie. Publikacja omawia konieczność zapewnienia nieodpłatnego udostępniania tych informacji oraz pytania prejudycjalne dotyczące interpretacji dyrektywy 2002/22. Stanowisko Trybunału Sprawiedliwości wskazuje na obowiązek udostępnienia informacji o lokalizacji oraz zakres uznania państw członkowskich przy określaniu kryteriów dotyczących dokładności i niezawodności informacji o lokalizacji osoby wykonującej połączenie z numerem 112.
Tematyka: telekomunikacja, lokalizacja, numer alarmowy 112, dyrektywa 2002/22, Trybunał Sprawiedliwości, odpowiedzialność państwa, związek przyczynowy
Przedsiębiorstwa telekomunikacyjne mają obowiązek udostępniać organowi zajmującemu się połączeniami alarmowymi z numerem alarmowym 112 informacje o lokalizacji osoby wykonującej połączenie. Publikacja omawia konieczność zapewnienia nieodpłatnego udostępniania tych informacji oraz pytania prejudycjalne dotyczące interpretacji dyrektywy 2002/22. Stanowisko Trybunału Sprawiedliwości wskazuje na obowiązek udostępnienia informacji o lokalizacji oraz zakres uznania państw członkowskich przy określaniu kryteriów dotyczących dokładności i niezawodności informacji o lokalizacji osoby wykonującej połączenie z numerem 112.
Przedsiębiorstwa telekomunikacyjne mają obowiązek udostępniać nieodpłatnie i niezwłocznie organowi zajmującemu się połączeniami alarmowymi z numerem alarmowym 112 informacje o lokalizacji osoby wykonującej połączenie. Stan faktyczny Nastolatka E. została uprowadzona, zgwałcona i spalona żywcem w bagażniku samochodu. Gdy była zamknięta w bagażniku ok. 10 razy łączyła się z litewskim centrum powiadamiania ratunkowego, wywołując jednolity europejski numer alarmowy 112 (dalej jako: numer 112) w celu wezwania pomocy. Jednakże urządzenia centrum powiadamiania ratunkowego nie wyświetlały numeru telefonu komórkowego, z którego wykonywano połączenia, co uniemożliwiło pracownikom centrum jego zlokalizowanie. Nie dało się ustalić, czy telefon komórkowy, którym posługiwała się E., był wyposażony w kartę SIM, ani dlaczego jej numer nie był widoczny dla centrum powiadamiania ratunkowego. Osoby bliskie E. (dalej jako: A. i in.) wniosły skargę zmierzającą do zasądzenia od państwa litewskiego zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę doznaną przez E., oraz przez nich samych. Na poparcie skargi podnieśli oni, że Republika Litewska nie zapewniła prawidłowego wdrożenia praktyki przewidzianej w art. 26 ust. 5 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/22/WE z 7.3.2002 r. w sprawie usługi powszechnej i związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej praw użytkowników (dyrektywa o usłudze powszechnej) (Dz. Urz. 2002, L Nr 108, s. 51). Konsekwencją tego uchybienia była niemożność przekazania lokalnym służbom policji informacji na temat lokalizacji E., co uniemożliwiło tym służbom udzielenie pomocy. Pytania prejudycjalne - Czy art. 26 ust. 5 dyrektywy 2002/22 należy interpretować w ten sposób, że nakłada on na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia, aby właściwe przedsiębiorstwa udostępniały nieodpłatnie organowi zajmującemu się połączeniami alarmowymi z numerem 112 informacje dotyczące lokalizacji osoby wykonującej połączenie niezwłocznie po dotarciu wywołania do tego organu, nawet w sytuacji, gdy dane połączenie jest wykonywane z telefonu komórkowego, który nie jest wyposażony w kartę SIM? - Czy art. 26 ust. 5 dyrektywy 2002/22 należy interpretować w ten sposób, że przyznaje on państwom członkowskim pewien zakres uznania przy określaniu kryteriów dotyczących dokładności i niezawodności informacji o lokalizacji osoby wykonującej połączenie z numerem 112, pozwalający im na ograniczenie tych informacji do identyfikacji stacji bazowej, która przekazała połączenie? - Czy unijne prawo należy interpretować w ten sposób, że w sytuacji gdy zgodnie z prawem wewnętrznym państwa członkowskiego istnienie pośredniego związku przyczynowego między naruszeniem prawa, którego dopuściły się władze krajowe, a szkodą poniesioną przez jednostkę uznaje się za wystarczające do powstania odpowiedzialności państwa, tego rodzaju pośredni związek przyczynowy między przypisywanym danemu państwu naruszeniem prawa UE a szkodą poniesioną przez jednostkę należy również uznać za wystarczający do przypisania temu państwu odpowiedzialności za naruszenie prawa Unii? Stanowisko TS Obowiązek udostępnienia informacji o lokalizacji osoby wykonującej połączenie ę z numerem 112 Z art. 26 ust. 5 dyrektywy 2002/22 wynika, że wszystkie wywołania numeru 112 są objęte obowiązkiem udostępnienia informacji o lokalizacji osoby wykonującej połączenie. Trybunał orzekł, że art. 26 ust. 5 dyrektywy 2002/22 należy interpretować w ten sposób, iż nakłada on na państwa członkowskie – z zastrzeżeniem warunku technicznej wykonalności – obowiązek zapewnienia, aby właściwe przedsiębiorstwa udostępniały nieodpłatnie organowi zajmującemu się połączeniami alarmowymi z numerem 112 informacje dotyczące lokalizacji osoby wykonującej połączenie niezwłocznie po dotarciu wywołania do tego organu, w tym także w sytuacji, gdy dane połączenie jest wykonywane z telefonu komórkowego, który nie jest wyposażony w kartę SIM. Zakres uznania państw członkowskich przy określaniu kryteriów dotyczących dokładności i niezawodności informacji o lokalizacji osoby wykonującej połączenie z numerem 112 Litewski rząd i Komisja Europejska podkreśliły, że z treści art. 26 ust. 5 zdanie ostatnie dyrektywy 2002/22 wynika, że państwa członkowskie dysponują pewnym zakresem uznania przy określaniu kryteriów dotyczących dokładności i niezawodności informacji o lokalizacji osoby wykonującej połączenie z numerem 112, jakie właściwe przedsiębiorstwa powinny nieodpłatnie udostępniać organowi zajmującemu się wywołaniami alarmowymi, zgodnie ze zdaniem pierwszym tego ustępu. Jednakże TS wskazał, że w świetle motywu 36 dyrektywy 2002/22 i motywu 39 dyrektywy 2009/136 obowiązkowe przekazywanie informacji o lokalizacji osoby wykonującej połączenie ma na celu poprawę poziomu ochrony i bezpieczeństwa użytkowników numeru 112 oraz ułatwienie służbom ratunkowym pełnienia ich zadań. Zatem, zdaniem TS, kryteria dotyczące dokładności i niezawodności informacji o lokalizacji osoby wykonującej połączenie powinny w każdym przypadku zapewniać, w miarę możliwości technicznych, na tyle niezawodną i dokładną lokalizację pozycji tej osoby, na ile jest to niezbędne dla umożliwienia służbom ratunkowym udzielenia jej skutecznej pomocy. Granicę zakresu uznania, jaki przysługuje państwom członkowskim przy określaniu tych kryteriów, stanowi zatem konieczność zagwarantowania przydatności przekazanych informacji do skutecznego zlokalizowania osoby wykonującej połączenie, a tym samym do umożliwienia interwencji służb ratunkowych. Jako że taka ocena ma wybitnie techniczny charakter i jest ściśle związana ze specyfiką litewskiej sieci telekomunikacji komórkowej, TS uznał, że to do sądu odsyłającego należy jej przeprowadzenie. Trybunał orzekł, że art. 26 ust. 5 dyrektywy 2002/22 należy interpretować w ten sposób, że przyznaje on państwom członkowskim zakres uznania przy określaniu kryteriów dotyczących dokładności i niezawodności informacji o lokalizacji osoby wykonującej połączenie z numerem 112, przy czym ustalone przez te państwa kryteria powinny zapewniać, w miarę możliwości technicznych, na tyle niezawodną i dokładną lokalizację pozycji osoby wykonującej połączenie, na ile jest to niezbędne dla umożliwienia służbom ratunkowym udzielenia tej osobie skutecznej pomocy, zaś ocena, czy tak jest, leży w gestii sądu odsyłającego. Odpowiedzialność państwa członkowskiego za naruszenie prawa UE Litewski rząd zakwestionował tezę, że pośredni związek przyczynowy między popełnionym naruszeniem prawa a poniesioną szkodą jest wystarczający do powstania odpowiedzialności państwa litewskiego na gruncie prawa krajowego. Według tego rządu z mających zastosowanie przepisów litewskich wynika, że dla powstania odpowiedzialności państwa konieczne jest istnienie bezpośredniego związku przyczynowego między naruszeniem prawa, jakiego dopuściły się władze krajowe, a naruszeniem prawa jednostki, która poniosła szkodę. Trybunał podkreślił, że w jego kompetencji nie leży, w ramach systemu współpracy sądowej ustanowionej w art. 267 TFUE, dokonywanie wykładni przepisów krajowych ani orzekanie o poprawności wykładni zastosowanej przez sąd odsyłający (wyrok Macikowski, C-499/13, pkt 51). Trybunał przyznał, że do przesłanek powstania odpowiedzialności państwa członkowskiego za szkody wyrządzone jednostkom wskutek naruszeń unijnego prawa, które można temu państwu przypisać, należy przesłanka dotycząca istnienia bezpośredniego związku przyczynowego między tym naruszeniem a szkodą poniesioną przez te jednostki (wyrok Kantarev, C-571/16, pkt 94). Jednakże z orzecznictwa TS wynika, że w przypadku naruszenia unijnego prawa, które może zostać przypisane państwu, naprawienie przez to państwo wyrządzonej szkody powinno nastąpić zgodnie z prawem krajowym regulującym zasady odpowiedzialności, przy czym zasady dotyczące naprawienia szkody ustanowione przez prawo krajowe nie mogą być mniej korzystne niż zasady dotyczące podobnych roszczeń o charakterze wewnętrznym (zasada równoważności) (wyrok Kantarev, pkt 123). Zatem w sytuacji gdy zgodnie z prawem wewnętrznym danego państwa członkowskiego, w świetle jego wykładni dokonywanej przez sądy wewnętrzne tego państwa, istnienie pośredniego związku przyczynowego między naruszeniem przez to państwo członkowskie prawa krajowego a wyrządzoną szkodą uznaje się za wystarczające do powstania odpowiedzialności państwa, w myśl zasady równoważności pośredni związek przyczynowy między przypisywanym temu państwu członkowskiemu naruszeniem unijnego prawa a szkodą poniesioną przez jednostki należy również uznać za wystarczający do przypisania temu państwu członkowskiemu odpowiedzialności za owo naruszenie. Trybunał orzekł, że unijne prawo należy interpretować w ten sposób, że w sytuacji gdy zgodnie z prawem wewnętrznym państwa członkowskiego istnienie pośredniego związku przyczynowego między naruszeniem prawa, którego dopuściły się władze krajowe, a szkodą poniesioną przez jednostkę uznaje się za wystarczające do powstania odpowiedzialności państwa, tego rodzaju pośredni związek przyczynowy między przypisywanym temu państwu członkowskiemu naruszeniem prawa Unii a szkodą poniesioną przez jednostkę należy również uznać za wystarczający do przypisania temu państwu członkowskiemu odpowiedzialności za naruszenie prawa Unii. Z wyroku TS wynika, że unijne regulacje dotyczące połączeń z numerem 112 obejmują również połączenia wykonywane z telefonu komórkowego niewyposażonego w kartę SIM. Ponadto Trybunał podkreślił, że zakres uznania jaki przysługuje państwom członkowskim przy określaniu kryteriów dotyczących dokładności i niezawodności informacji o lokalizacji osoby wykonującej połączenie z numerem 112 jest ograniczony koniecznością zagwarantowania przydatności przekazanych informacji do skutecznego zlokalizowania osoby wykonującej połączenie, tak aby właściwe służby mogły podjąć interwencję. Odnośnie powstania odpowiedzialności państwa członkowskiego w sytuacji, gdy istnieje pośredni związek przyczynowy między popełnionym naruszeniem prawa a poniesioną szkodą TS uznał, że należy tę kwestie rozstrzygać w oparciu o zasadę równoważności. Wyrok TS z 5.9.2019 r., AW i in. (Appels au 112), C-417/18
Trybunał Sprawiedliwości Orzekł, że państwa członkowskie mają obowiązek zapewnić informacje o lokalizacji osoby wykonującej połączenie z numerem 112. Z kolei odpowiedzialność państwa za naruszenie prawa UE uzależniona jest od istnienia związku przyczynowego między naruszeniem a szkodą. Wyrok TS z 5.9.2019 r., AW i in. (Appels au 112), C-417/18, stanowi kluczowy punkt rozstrzygnięcia tej kwestii.