Dyrektywa „plastikowa" - najważniejsze założenia

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z 2019 r. ma na celu zmniejszenie wpływu produktów z tworzyw sztucznych na środowisko, zwłaszcza odpadów jednorazowych. Definiuje kluczowe pojęcia i wprowadza zakazy lub ograniczenia dla różnych kategorii produktów. Państwa członkowskie mają obowiązek implementacji Dyrektywy do krajowych porządków prawnych.

Tematyka: dyrektywa plastikowa, produkt z tworzyw sztucznych, zakazy i ograniczenia, wpływ na środowisko, implementacja Dyrektywy, Komisja Europejska

2.7.2019 r. weszła w życie dyrektywa Parlamentu Europejskiego I Rady (UE) 2019/904 z 5.6.2019 r. w sprawie
zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko. Dyrektywa stanowi
reakcję europejskiego ustawodawcy na rosnącą liczbę odpadów z tworzyw sztucznych, zwłaszcza produktów
jednorazowych, które - używane przez konsumentów - stanowią istotne zagrożenie dla środowiska,
zwłaszcza środowiska morskiego. Ma to związek z bardzo dużą ilością odpadów z tworzyw sztucznych
zalegającą na plażach krajów Unii Europejskiej.
Dyrektywa przede wszystkim definiuje pojęcie „tworzywa sztucznego " oraz „produktu jednorazowego użytku
z tworzyw sztucznych ", a także „oksydegradowalnego tworzywa sztucznego " i „tworzywa sztucznego
ulegającego biodegradacji ". Uznaje za tworzywa sztuczne materiały wytworzone z polimerów, także ze
zmodyfikowanych polimerów naturalnych oraz polimery wytworzone z biopochodnych, kopalnych lub syntetycznych
substancji wyjściowych, które nie występują naturalnie. Dlatego też substancje te uznaje za objęte zakresem
regulacji.
Dyrektywa wprowadza kategorie produktów wymienionych odpowiednio w Załącznikach od A do G, co do których
wprowadza określone zakazy lub ograniczenia uregulowane w art. 4-10:
1) kubki na napoje, w tym ich pokrywki i wieczka; pojemniki na żywność, tj. pojemniki takie jak pudełka, z pokrywką
lub bez, stosowane w celu umieszczania w nich żywności, która:
a) jest przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos,
b) jest zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika, oraz
c) jest gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie, w tym
pojemniki na żywność typu fast food lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem pojemników
na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność, co do których wprowadzono obowiązek trwałego
zmniejszenia ich stosowania, celem osiągnięcia do 2026 r., w porównaniu z 2022 r., mierzalnego, ilościowego
zmniejszenia ich stosowania w danym państwie członkowskim;
2) produkty z tworzyw sztucznych oraz z oksydegradowalnych tworzyw sztucznych, tj.
a) patyczki higieniczne, z wyjątkiem patyczków objętych zakresem stosowania dyrektywy Rady 90/385/EWG 25 lub
dyrektywy Rady 93/42/EWG 26;
b) sztućce (widelce, noże, łyżki, pałeczki);
c) talerze;
d) słomki, z wyjątkiem słomek objętych zakresem stosowania dyrektywy 90/385/EWG lub dyrektywy 93/42/EWG;
e) mieszadełka do napojów;
f) patyczki mocowane do balonów i służące do tego, by balony się na nich opierały, w tym mechanizmy tych
patyczków, z wyjątkiem balonów do użytku przemysłowego lub innych profesjonalnych zastosowań, które to balony
nie są rozprowadzane wśród konsumentów;
g) pojemniki na żywność wykonane z polistyrenu ekspandowanego, tj. pojemniki takie jak pudełka, z pokrywką lub
bez, stosowane w celu umieszczania w nich żywności, która: - jest przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na
miejscu lub na wynos, - jest zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika, oraz - jest gotowa do spożycia bez
dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie, w tym pojemniki na żywność typu fast food
lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek
i owijek zawierających żywność; - wykonane z polistyrenu ekspandowanego pojemniki na napoje, w tym ich zakrętki
i wieczka; - wykonane z polistyrenu ekspandowanego kubki na napoje, w tym ich zakrętki i wieczka - co do których
wprowadzony został zakaz ich wprowadzania do obrotu na terenie państw członkowskich;
3) produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, których zakrętki i wieczka są wykonane z tworzyw
sztucznych, tj. pojemniki na napoje o pojemności do trzech litrów, tj. pojemniki stosowane do przechowywania
napojów, takie jak butelki na napoje, w tym ich zakrętki i wieczka, oraz wielomateriałowe opakowania na napoje,
w tym ich zakrętki i wieczka, ale nie: a) szklane lub metalowe pojemniki na napoje, których zakrętki i wieczka



wykonane są z tworzyw sztucznych; b) pojemniki na napoje przeznaczone i wykorzystywane do mającej płynną
postać żywności specjalnego przeznaczenia medycznego zgodnie z definicją w art. 2 lit. g) rozporządzenia
Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 609/2013 - co do których państwa członkowskie mają zapewnić, aby mogły
być wprowadzane do obrotu tylko wtedy, gdy te pokrywki i wieczka pozostają przymocowane do pojemników
podczas etapu zamierzonego użytkowania produktu;
4) produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, tj.:
a) podpaski higieniczne, tampony oraz aplikatory do tamponów;
b) chusteczki nawilżane, tj. uprzednio nawilżone chusteczki przeznaczone do higieny osobistej i uprzednio nawilżone
chusteczki do użytku domowego;
c) wyroby tytoniowe z filtrami i filtry sprzedawane do używania z wyrobami tytoniowymi;
d) kubki na napoje - które po wprowadzeniu do obrotu powinny być opatrzone opatrzony widocznym, czytelnym
i nieusuwalnym oznakowaniem na opakowaniu lub na samym produkcie informującym konsumentów o odpowiednich
metodach gospodarowania odpadami w przypadku tego produktu lub niewskazanych sposobach unieszkodliwiania
odpadów w przypadku tego produktu - zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami oraz o obecności tworzyw
sztucznych w tym produkcie i o wynikającym z tego negatywnym wpływie na środowisko zaśmiecania lub innych
nieodpowiednich sposobów unieszkodliwiania odpadów w przypadku tego produktu;
5) produkty wymienione w Załączniku A oraz paczki i owijki wykonane z elastycznych materiałów zawierające
żywność przeznaczoną do bezpośredniego spożycia z paczki lub owijki bez żadnej dalszej obróbki,
pojemniki na napoje o pojemności do trzech litrów, tj. pojemniki stosowane do przechowywania napojów, takie
jak butelki na napoje, w tym ich zakrętki i wieczka, oraz wielomateriałowe opakowania na napoje, w tym ich zakrętki
i wieczka, ale nie szklane lub metalowe pojemniki na napoje, których zakrętki i wieczka wykonane są z tworzyw
sztucznych, kubki na napoje, w tym ich pokrywki i wieczka, a także lekkie plastikowe torby na zakupy zgodnie
z definicją w art. 3 pkt 1c) dyrektywy 94/62/WE - co do których państwa członkowskie mają obowiązek zapewnienia
systemów rozszerzonej odpowiedzialności producenta;
6) butelki na napoje o pojemności do trzech litrów, w tym ich zakrętki i wieczka, ale nie: a) szklane lub
metalowe butelki na napoje, których zakrętki i wieczka wykonane są z tworzyw sztucznych, b) butelki na napoje
przeznaczone i wykorzystywane do mającej płynną postać żywności specjalnego przeznaczenia medycznego
zgodnie z definicją w art. 2 lit. g) rozporządzenia (UE) Nr 609/2013 - co do których państwa członkowskie mają
podjąć niezbędne środki w celu zapewnienia selektywnej zbiórki do celów recyklingu, tak, aby do 2029 r. zostały
osiągnięte wskazane w Dyrektywie poziomy recyklingu.
Komisja Europejska została zobowiązana do przygotowania Wytycznych do Dyrektywy, m.in. w zakresie rodzajów
produktów nią objętych, stanowiących wskazówki dla państw członkowskich dla celów implementacji Dyrektywy.
Państwa członkowskie mają obowiązek implementacji Dyrektywy do krajowych porządków prawnych do 3.7.2019 r.

Dyrektywa „plastikowa” stanowi reakcję na problem zanieczyszczenia środowiska przez tworzywa sztuczne. Poprzez określenie kategorii produktów objętych regulacją oraz wprowadzenie zakazów i ograniczeń, ma na celu zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko. Komisja Europejska ma przygotować Wytyczne do Dyrektywy, a państwa członkowskie mają czas do 3.7.2019 r. na implementację.