Cel wykładni wyroku sądu administracyjnego
Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił, że uzasadnienie podlegać może wykładni w sytuacji, gdy w wyniku wadliwości lub nieprecyzyjnego sformułowania jego treść budzi wątpliwości co do samego rozstrzygnięcia, a także sposobu wykonania wyroku. W żadnym jednak wypadku wykładnia nie może sprowadzać się do udzielenia przez sąd szczegółowych wyjaśnień co do dalszego prowadzenia postępowania przez organy administracyjne, czy też uzupełnienia rozstrzygnięcia sprawy.
Tematyka: Naczelny Sąd Administracyjny, wykładnia wyroku, uzasadnienie, wątpliwości, orzeczenie, kontrola administracji, plan zagospodarowania przestrzennego, postępowanie administracyjne
Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił, że uzasadnienie podlegać może wykładni w sytuacji, gdy w wyniku wadliwości lub nieprecyzyjnego sformułowania jego treść budzi wątpliwości co do samego rozstrzygnięcia, a także sposobu wykonania wyroku. W żadnym jednak wypadku wykładnia nie może sprowadzać się do udzielenia przez sąd szczegółowych wyjaśnień co do dalszego prowadzenia postępowania przez organy administracyjne, czy też uzupełnienia rozstrzygnięcia sprawy.
Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił, że uzasadnienie podlegać może wykładni w sytuacji, gdy w wyniku wadliwości lub nieprecyzyjnego sformułowania jego treść budzi wątpliwości co do samego rozstrzygnięcia, a także sposobu wykonania wyroku. W żadnym jednak wypadku wykładnia nie może sprowadzać się do udzielenia przez sąd szczegółowych wyjaśnień co do dalszego prowadzenia postępowania przez organy administracyjne, czy też uzupełnienia rozstrzygnięcia sprawy. Stan faktyczny Podstawą wydania orzeczenia było skierowanie do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniosku o dokonanie wykładni wyroku, Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10.1.2019 r. (II OSK 2343/18) oddającego skargę kasacyjną Gminy, w kontekście aktualnych ustaleń planistycznych dla wskazanych działek. W uzasadnieniu wniosku skarżąca wyjaśniła, że złożyła wniosek o wydanie wypisu i wyrysu z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w odniesieniu do wskazanych działek z przeświadczeniem, opartym na szeroko wyrażanym w orzecznictwie sądów administracyjnych poglądzie, że po stwierdzeniu nieważności zaskarżonej uchwały obowiązuje „stary” plan. Z wydanego skarżącej w dniu 9.4.2019 r. wypisu i wyrysu ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy [...] wynika, że skarżąca musiałaby wystąpić o wydanie decyzji o warunkach zabudowy, gdyż należące do skarżącej działki zostały pozbawione miejscowego zagospodarowania przestrzennego. W związku z tym skarżąca wniosła o wyjaśnienie, w drodze wykładni wydanego w sprawie wyroku, czy dla działek skarżącej obowiązuje „stary” plan, czy też nie ma żadnego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Stanowisko NSA NSA na wstępie przywołał stanowisko doktryny oraz orzecznictwo sądów administracyjnych, podkreślając że w trybie wykładni nie rozstrzyga się o wszystkich wątpliwościach, jakie strona powzięła wobec treści wyroku, lecz muszą to być wątpliwości związane z niejasnym rozstrzygnięciem, zakresem powagi rzeczy osądzonej lub wykonalnością wyroku (por. postanowienie NSA z 26.7.2001 r., II SAB 57/98). Następnie przywołał postanowienie NSA z 26.7.2001 r. (II SAB 57/98), wg którego przedmiotem wykładni może być zarówno sentencja jak i jego uzasadnienie, zaś potrzeba jej dokonania zachodzi w sytuacji, gdy treść orzeczenia jest sformułowana w sposób niejasny, a wykładnia ma na celu wyjaśnienie wątpliwości, jakie mogą powstać przy wykonywaniu wyroku, bądź też co do innych skutków orzeczenia. Zwrócił również uwagę na fundamentalną przesłankę dokonania wykładni, która opiera się na wystąpieniu wyjątkowych okoliczności. NSA w ramach instytucji określonej w art. 158 PostAdmU nie może udzielać odpowiedzi na pytania formułowane przez organy, a odnoszące się do sposobu i zakresu prowadzenia przetargu oraz przepisów właściwych do przeprowadzenia tego postępowania. Rolą sądów administracyjnych jest kontrola działalności administracji, a nie współadministrowanie z organami (postanowienie NSA z 5.3.2014 r., II GSKA 1310/12). NSA - w związku z zarzutami - podkreślił, że dokonywana przez sąd administracyjny kontrola uchwały w przedmiocie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dotyczy jej legalności a nie celowości. Wskazał, że rzeczą sądu administracyjnego nie jest wskazywanie jakie powinno być przeznaczenie konkretnego terenu w miejscowym planie. Bowiem to gminie przysługuje władztwo planistyczne, czyli uprawnienie do określania sposobu zagospodarowania terenu właśnie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. j Przepis art. 3 ust. 1 PlanZagospU statuuje generalną zasadę władztwa planistycznego gminy, która ma obowiązek ustawowy kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej na swoim terenie. Kompetencja w zakresie władczego przeznaczania i ustalania zasad zagospodarowania terenu w drodze aktu prawa miejscowego należy do gminy. Nie oznacza to jednak zdaniem NSA, że uprawnienie gminy ma charakter nieograniczony i że gmina ma pełną swobodę w określaniu przeznaczenia i zasad zagospodarowania poszczególnych obszarów położonych na jej terenie. Następnie NSA wyjaśnił, że uzasadnienie podlegać może wykładni w sytuacji, gdy w wyniku wadliwości lub nieprecyzyjnego sformułowania jego treść budzi wątpliwości co do samego rozstrzygnięcia, a także sposobu wykonania wyroku. W żadnym jednak wypadku wykładnia nie może sprowadzać się do udzielenia przez sąd szczegółowych wyjaśnień co do dalszego prowadzenia postępowania przez organy administracyjne, czy też uzupełnienia rozstrzygnięcia sprawy. Na podstawie powołanych regulacji oraz stanowiska doktryny NSA ocenił, że sentencja wydanego w sprawie wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10.1.2019 r. nie nasuwa żadnych wątpliwości, jako że wynik sprawy jest jednoznaczny. Przedmiotowym rozstrzygnięciem oddalona została bowiem skarga kasacyjna Gminy od wyroku stwierdzającego nieważność uchwały Rady Miejskiej w Piasecznie z 16.6.2010 r., Nr 1441/XLVIII/2010, w przedmiocie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Zdaniem NSA uzasadnienie przedmiotowego orzeczenia nie budzi wątpliwości, bowiem NSA wypowiedział się w zakresie naruszenia prawa, do jakiego doszło przy podejmowaniu zaskarżonej uchwały wyłącznie w kontekście podstaw wniesionej przez gminę skargi kasacyjnej. Z przeprowadzonego postępowania wynika, że badaniem i oceną prawną nie były objęte okoliczności wskazane we wniosku o wykładnię, a zwłaszcza ocena, czy wskutek wydanego wyroku w odniesieniu do działek skarżącej odzyskał moc poprzedni miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego z 1998 r., czy też dla działek tych nie obowiązują żadne ustalenia planistyczne i dla ewentualnej ich zabudowy wymagana jest decyzja o warunkach zabudowy. Według NSA okoliczność, że strona uważa ustalenia sądu I instancji za błędne, nie może uzasadniać zarzutu naruszenia art. 141 § 4 PostAdmU, skoro wymogi formalne uzasadnienia zostały spełnione i umożliwia ono kontrolę kasacyjną zaskarżonego wyroku. Zatem kwestionowanie stanowiska sądu I instancji poprzez zarzut naruszenia art. 141 § 4 PostAdmU nie zasługuje na uwzględnienie. NSA uznał, że skarga kasacyjna nie została oparta na usprawiedliwionych podstawach, orzekł o jej oddaleniu na podstawie art. 184 PostAdmU. NSA w omawianym postanowieniu zakreślił granice wykładni wyroku. Wskazał, że wykładnia nie może prowadzić do nowego rozstrzygnięcia lub uzupełnienia poprzedniego rozstrzygnięcia w zakresie argumentacji faktycznej lub prawnej. Jak podkreśla się w orzecznictwie potrzeba wyjaśnienia treści sentencji wyroku, bądź jego uzasadnienia zachodzi wówczas, gdy jest ono niejednoznaczne lub też dotknięte zawiłością, która utrudnia ustalenie sensu rozstrzygnięcia sprawy. Jednak wyjaśnienie wątpliwości nie może prowadzić do nowej oceny stanu faktycznego lub prawnego ani powodować zmiany merytorycznej rozstrzygnięcia. Wniosek o wykładnię wyroku nie może zmierzać również do wyjaśnienia zawartych w uzasadnieniu orzeczenia wyrażeń prawnych i znaczenia słów ani do polemiki ze stanowiskiem sądu orzekającego w sprawie (zob. 21.07.2017 r. I OZ 1139/17). Instytucja wykładni orzeczenia, przewidziana w art. 158 PostAdmU, służy wyłącznie rozstrzyganiu wątpliwości co do treści orzeczeń sądów administracyjnych, lecz nie na udzielaniu odpowiedzi na postawione przez stronę skarżącą pytania (postanowienie WSA w Łodzi z dnia 3.07.2015 r. II SA/Łd 722/14). Jak podkreślił NSA w omawianym orzeczeniu - wykładnia nie może sprowadzać się do udzielenia przez sąd szczegółowych wyjaśnień co do dalszego prowadzenia postępowania przez organy administracyjne, czy też uzupełnienia rozstrzygnięcia sprawy. Podobne stanowisko zajmował NSA w innych orzeczeniach np. postanowienie NSA z 5.3.2014 r., II GSKA 1310/12; postanowienie WSA w Łodzi z 3.7.2015 r., II SA/Łd 722/14; postanowienie NSA z 29.6.2007 r., II FZ 294/07). Postanowienie NSA z 9.5.2019 r., II OSK 2343/18
NSA w omawianym postanowieniu zakreślił granice wykładni wyroku. Wskazał, że wykładnia nie może prowadzić do nowego rozstrzygnięcia lub uzupełnienia poprzedniego rozstrzygnięcia w zakresie argumentacji faktycznej lub prawnej. Instytucja wykładni orzeczenia służy wyłącznie rozstrzyganiu wątpliwości co do treści orzeczeń sądów administracyjnych, lecz nie na udzielaniu odpowiedzi na postawione przez stronę skarżącą pytania.